Türk hekimler dünyada ismini duyuracak kadar birçok başarıya imza atmış başarıya sahiplerdir. Bunlardan biri de jinekolojiyi Türkiye’ye getiren cerrah olarak tanınan Dr. Asaf Derviş Paşa’dır. Ben de bugün köşemde sizlere kendisinden bahsedeceğim.
Dr. Asaf Derviş Paşa, 1868 yılında İstanbul’da doğmuştur. Osmanlı Devleti’nin son döneminin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin tanınmış modern anlamda ilk Kadın Doğum Hastalıkları hekimlerinden biridir.
Dr. Asaf Derviş Paşa, Yozgat kumandanlığından emekli Derviş Paşa’nın oğlu ve eski sadrazamlardan Halil Hamid Paşa’nın torunudur.
Dr. Asaf Derviş Paşa, Sirkeci’deki Askeri Tıbbiye’ye girmiş ve 1893 yılında hekim yüzbaşı olarak mezun olmuştur. Bir süre Trablusgarp’da bulunduktan sonra Tıbbiye muallim muavini olmuş ve ihtisas için dört arkadaşı ile birlikte Mektep Nazırı Zeki Paşa tarafından Almanya Berlin’e gönderilmiştir. Prof. Robert von Olshausen‘in kliniğinde asistan olarak çalışan Dr. Asaf Derviş kadın doğum uzmanlığına yükselmiştir. Almanya’da 5 sene ihtisas yaptıktan sonra Gülhane Askerî Hastahanesi’ne muallim olmuştur. 1900 yılında Kadırga‘daki Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye‘nin kadın doğum muallimliğini de üstlenmiştir. Eğitim mankeni üzerinden dersler veren Dr. Asaf Derviş Paşa, koğuşları da septik ve aseptik olarak ikiye ayırarak, hekimlere asepsi ve antisepsiyi çağdaş bir biçimde öğretmiştir. 1902 yılında fahri olarak Askeri Tıbbiye ve Şişli Etfal Hastanesi kadın hastalıkları şefliklerine getirilmiştir. 1909 yılında askeri ve sivil tıbbiyeler birleştirilmiş ve kurulan Darülfünun Tıp Fakültesi muallimliğine atanarak, askerlikten muaf sayılmıştır. Sıhhiye Dairesi müşavirliği, Şark Orduları ile İstanbul hastaneleri müfettişliği yapmıştır. Türk Hekimleri Dostluk ve Yardım Cemiyeti adını alan Etibba Muhadenet ve Teavün Cemiyeti‘nin kurucuları arasında yer almış ve ilk başkanı seçilmiştir.
Balkan Harbi ile I. Dünya Savaşı’nda askeri hekimlik hizmetinde bulunmuş olup; II. Dünya Savaşı`nda Hastaneler Müfettişliği ve Kızılay kurumu tarafından Erzurum’a genel müfettiş olarak gönderilmiştir. Savaştan sonra uzun süre Darülfünun Tıp Fakültesinde kadın hastalıkları şubesini yenilemiş ve birçok kadın hastalıkları uzmanı yetiştirmiştir.
Kadın Hastalıkları adı ile üç ciltlik bir eseri olsa da ancak bir cildi tamamen yayımlanmış, ikinci ciltten 25 forma basılmış ve eser eksik kalmıştır. Dr. Asaf Derviş Jinekolojiyi Türkiye’ye getiren cerrah olarak tanınmıştır.
Tıbbiye’de okuduğu yıllarda okulun hamam ve mutfaklarına ait odun yığınları üzerinde yapılan bir toplantıda Abdülkerim Sebati, Şerafettin Mağmumi ve Ali Rüşdü ile birlikte İttihad ve Terakki Cemiyetini kurmuşlardır. Toplantı sonunda Ali Rüşdü Reis, Şerafettin Mağmumî Zabıt Kâtibi,
Asaf Derviş kasadar seçilmiştir.
Kardeşi Rıza Derviş olup; oğlu ise 3 Mart 2001 tarihinde dönemin Başbakanı Bülent Ecevit tarafından ekonomiden sorumlu devlet bakanı olarak atanan, Dünya Bankası’ndan getirilen Kemal Derviş’tir.
Dr. Asaf Derviş Paşa, 1928 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir. Kabri Eyüp’te Bahariye Mezarlığı’nda ve Hayali Said Efendi aile sofasının üst tarafındaki set üzerinde bulunmaktadır.
