Haber: Türkan ÇATAL YILDIZ
Pandeminin bitmesi ile toparlanmaya çalışan müzik sektörünü bu kez de döviz kurunda yaşanan yükseliş olumsuz etkiledi. Neredeyse müzik yapamaz hale gelen müzisyenler günü kurtarma derdine girdi. Konuyu gazetemize değerlendiren Prof. Dr. Cenk Güray, müzik aletlerinin fiyatının kurla orantılı olarak arttığını ifade ederek, “Müzisyenlerin olabildiğince ellerindeki çalgıları koruması, tamir etmesi ya da düşük kalitede çalgıları mecburen tercih etmesi ciddi verimsizlik doğurabilecek bir ortamı oluşturabilir” diye konuştu.
Anadolu Müzik Kültürleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Cenk Güray
“MÜZİK SEKTÖRÜNDE SİGORTASIZ ÇALIŞMA DAHA DA ARTTI”
Öncelikle ekonomide yaşanan gidişat müzik sektörünü ve müzisyenleri nasıl etkiledi?
Maalesef ekonomide yaşanan gidişat ülkedeki tüm vatandaşları olduğu gibi müzik sektörünü ve müzisyenleri de olumsuz yönde etkiledi. Özellikle serbest çalışan müzisyenler, çalıştıkları kurum, kuruluş veya organizasyonların da içinde bulunduğu ekonomik sorunlardan dolayı, çok daha az ya da enflasyon karşısında erimeyi engelleyemeyen ücret artışları ile çalışmak zorunda kaldı, sigortasız çalışma maalesef daha da arttı. Bilet ücretleri, yiyecek-içecek-içki satışı ve sponsorluklar aracılığıyla ayakta kalmaya çalışan müzik sektörünün maddi sorunları da maalesef bu kaynakların hepsinde daralma olduğundan artış gösterdi.
“MÜZİSYENLER TEMEL İHTİYAÇLARINI EDİNME NOKTASINDA ZORLANIYOR”
Geçtiğimiz günlerde sosyal medyada bir müzisyenin yaptığı paylaşımda çello telinin 9 bin lira olduğunu ilan etmesine tanık oldum. Gerçekten fiyatlar bu şekilde mi?
Maalesef özellikle Türk parasının yabancı paralara karşı değer kaybetmesi, döviz ile ithal edilen malzemelerin fiyatlarının çok yükselmesine yol açtı. Bu yönüyle çalgı yapımcıları ağırlıklı olarak Türkiye’de imal edilen çalgıları bile, eğer muhtevasında yurt dışından gelen ithal malzemeler varsa dolar üzerinden satmayı tercih ediyorlar. Bu yüzden genel fiyat artışı bir de Türk parası döviz paritesi doğrultusunda müzisyenlere ek yükler getiriyor. Tamamıyla Türkiye’de imal edilen malzemelerde bile elektrik, benzin gibi ürünlerdeki artış fiyatlara yansıyarak müzisyenleri bu temel ihtiyaçlarını edinme noktasında zorluyor.
“CİDDİ VERİMSİZLİK DOĞURABİLECEK BİR ORTAM OLUŞABİLİR”
Müzik aletlerinde yaşanan fiyat artışı müzik yapmayı engelleyecek duruma gelir mi? Bu durum imkânı olmayan fakat yetenekli olan çocukları/gençleri nasıl etkiler?
Elbette uç durumlarda böylesi sıkıntılar ortaya çıkabilir. Ancak hali hazırdaki durumda müzisyenlerin olabildiğince ellerindeki çalgıları koruma, tamir etme ya da düşük kalitede çalgıları mecburen tercih etme gibi seçeneklere yönleneceğini düşünüyorum ki bu durum “müzik eğitimi” ve “icra alanı” açısından ciddi verimsizlik doğurabilecek bir ortamı oluşturabilir.
“KALİTELİ ÇALGILARIN TEMİNİ İÇİN ÖZEL HİBE DESTEKLERİ SUNULABİLİR”
Sorunun çözümü için sizce neler yapılabilir?
Konuyla alakalı devlet kurumlarının, özel kuruluşların ve sivil toplum örgütlerinin bu noktada müzisyenleri destekleyecek uygulamaları hızla devreye sokmaları gerekmektedir. Özellikle başarıları ürünleri veya eğitim süreçleri aracılığıyla ispat edilebilmiş yetenekli ve maddi durumu açısından zorluk yaşayan müzisyenlere kaliteli çalgıların temini için özel hibe destekleri, sponsorluklar veya proje kalemleri oluşturulabilir. Müzisyenlere “diğer alanlardaki serbest meslek sahiplerine” yapıldığı gibi düşük faizli kredi veya hibe destekleri verilebilir, kamu kurumları ve özel kuruluşlar halkı sanatla buluşturacak etkinlikler düzenlerken ihtiyaç sahibi müzisyenlere de destek olabilecek girişimleri “müzik meslek birlikleri, sendikalar ve ilgili sivil toplum kuruluşları” aracılığıyla devreye sokabilir. Yurtdışı proje ortaklıkları, yabancı meslek birliklerini de devreye sokarak tasarlanabilir. Kurumlar arası yardımlaşma arttırılabilir, eğitim kurumları ve sanat kurumları ihtiyaç fazlası çalgı ve ekipmanlarını ücretsiz ya da cüzi ücretlerle üretim açısından kendisini ispatlamış müzik insanlarıyla paylaşabilir.
Son olarak eklemek istedikleriniz var mı?
Evet, özellikle 6 Şubat 2023 tarihinde ülkemizde yaşanan deprem felaketinden etkilenerek, çalgılarını kaybetmiş müzisyenlerin ihtiyaçları öncelikli olarak karşılanmalı ve bu vatandaşlarımızın yaşadıkları zor durumu fiziki, maddi ve psikoloji açıdan aşabilmeleri için destek olunmalıdır. Bu önemli konuya değindiğiniz için çok teşekkür ederim.
