Oruç, İslam'ın beş temel şartından biridir ve her Müslüman’ın sağlıklı olduğu sürece bireysel olarak yerine getirmesi gereken bir ibadettir. Ancak bazı durumlarda, bir kişinin başkası adına oruç tutup tutamayacağı merak edilir. Özellikle hasta, yaşlı veya vefat eden kişilerin oruç borçları için ne yapılması gerektiği önemli bir konudur. Peki, dinimize göre bir başkasının yerine oruç tutulabilir mi?
BAŞKASI ADINA ORUÇ TUTULUR MU?
İslam’da ibadetler genellikle bireyseldir ve kişinin kendi sorumluluğundadır. Ancak bazı istisnai durumlar bulunmaktadır:
1. Sağlık Sebebiyle Oruç Tutamayanlar
- Hasta veya yaşlı olup oruç tutamayan kişiler, bunun yerine fidye verebilirler. Fidye, bir fakirin günlük yiyecek ihtiyacını karşılayacak miktarda sadaka vermektir.
- Bu kişiler, sağlığına kavuşursa oruçlarını kaza edebilirler.
2. Vefat Eden Birinin Oruç Borcu
- Bir kişi, hayattayken tutamadığı farz oruçlarını kaza edemeden vefat ederse, onun yerine oruç tutulup tutulamayacağı fakihler arasında farklı görüşlere sahiptir.
- Hanefi mezhebine göre, vefat eden kişinin yerine başkası oruç tutamaz. Ancak mirasçılar, onun adına fidye verebilir.
- Şafii ve Hanbeli mezheplerine göre, vefat edenin yerine yakınları nafile olarak oruç tutabilir ve bu orucun sevabını ona bağışlayabilir.
3. Adak (Nezir) Orucu
- Bir kişi, bir adağı gereği oruç tutmayı nezretmiş (adak adamış) fakat vefat etmişse, onun yerine velisi (yakını) bu orucu tutabilir.
- Hadislerde, Peygamber Efendimiz (s.a.v.), bir kişinin vefat eden annesi adına adak orucu tutmasını uygun görmüştür.
Genel olarak, bir başkasının yerine farz olan oruçlar tutulmaz; ancak adak orucu tutulabilir ve vefat eden kişi için fidye verilerek borçtan kurtarılabilir. Hayatta olan ve oruç tutamayacak durumda olan kişiler ise fidye vererek bu ibadetin yerine getirilmesini sağlayabilirler.
