Bugün sizlerle Türkiye’nin tıp dünyasındaki önemli isimlerinden Dr. Hafız Cemal’den bahsedeceğim.
Bir Kıbrıs Türkü olan Hâfız Cemal, 1874’de Baf’ta doğar. Orada ilkokulu ve Darülirfan medresesini bitirir. Küçük yaşta Kur’ân-ı Kerim’i hıfzettiği için isminin önüne “Hâfız” unvanı eklenir. İstanbul’a gönderilir, Çengelköy Tıbbıye İdadisi’ni ve 1910’da Askeri Tıbbıye’yi bitirir.
İstanbul ve Tıbbıye tecrübesinin ardından bir Jön Türk sempatizanı olur. Yemen’e sürüleceğini anlayınca Tıbbiye’den diplomasını alamadan yurt dışına, Avrupa’ya kaçar, üç yıl burada meslek ve hayat bilgilerini artırır. 1904 yılı sonbaharında İngiliz yönetimi altında bir Osmanlı toprağı olan vatanına, Kıbrıs adasına gelir. Vatanı ve Kıbrıs Türkleri için bir şeyler yapmak, onları çağın gerektirdiği bilgilerle ve maddî-mânevî imkânlarla eğitmek ister. Kıbrıs Türk kültür tarihçisi ve araştırmacısı Harid Fedai, Dr. Hâfız Cemal (Lokmanhekim) in 1909’da, Lefkoşa’da basılan “Kıbrıs Osmanlılarına Mahsûs Son Hediye-i Acizânem veyahut Kıbrıs’ta Geçen Dört Senelik Tarih-i Hayatım” adlı hatıratını yeni yazıya aktarıp değerlendirmiştir. Bu anı kitabından Dr. Hâfız Cemal’in 1904-1909 yılları arasındaki Kıbrıs yaşantısını ve yaptıklarını öğrenmek mümkündür.
Halka okuma yazma, okuma yazmayı bilenlere ise Fransızca, İngilizce ve Rumca öğretmek amacıyla açtığı “Osmanlı Gece Mektebi ile Osmanlı Lisân Mektebi”, çağın gereklerini fark etmiş bir aydının girişimleridir. Harid Fedai’nin hazırladığı ve Dr. Hâfız Cemal’in “Kıbrıs Sanayi Mektebi” adlı kuruluşunu tanıtan aynı adlı kitapta onun Jön Türklüğü ile ilgili sahnelere rastlamak mümkündür.
Dr. Hâfız Cemal’in adada, Kıbrıs Türkleri için uyguladığı eğitim ve kalkınma programının içeriğinde “halka yabancı dil öğretilmesi, teknik okullar açılması, sağlık ve eğitim alanında insan yetiştirilmesi, kitap ve gazete aracılığıyla halka çağın gerekli bilgilerinin öğretilmesi” gibi hususlar bulunur ki, bunlar 1908 II. Meşrutiyeti’ni gerçekleştiren Jön Türklerin İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin ideal, fikir ve programlarıyla örtüşmektedir.
Dr. Hafız Cemal, 1909 tarihinde Kıbrıs’tan, meşruti yönetime geçmiş Osmanlı Türkiyesi’ne, İstanbul’a döner. Birinci Dünya Savaşı esnasında Hilâl-i Ahmer Cemiyeti (Kızılay)’ nde çalışan Dr. Hafız Cemal Filistin ve Balkan cephesinde Osmanlı ordusunda doktorluk yapmıştır.
Dr. Hâfız Cemal nam- diğer Lokmanhekim,1936 yılından itibaren İstanbul’da “Lokmanhekim” adlı bir dergi çıkartmıştır. Bu dergilerde halkı sağlığının her konusunda uyarıcı eğitici yayınlar yapmıştır.
Dr Hafız Cemal Lokmanhekim 1949 yılında Sigara (Tütün) ile mücadele etmek için SARIAY CEMİYETİ”ni kurmuştur. SARIAY Dünya’ da sigaraya karşı kurulan ilk dernektir.
Dr. Hâfız Cemal (Lokmanhekim), 1967’de vefat etmiştir. Ölümünden sonra eşi Sabiha Lokmanhekim bütün malvarlığını bir vakıf kuruluşu için bağışlar ve bununla “Dr. Hafız Cemal Lokmanhekim ve Eşi Sabiha Lokmanhekim Sağlık Vakfı” kurulur.
