Kadim Doğu inançlarının temel taşlarından biri olan Hürmüz (Ahura Mazda), yalnızca mitolojik anlatılarda değil, günümüzün önemli coğrafi yer adlarında da karşımıza çıkıyor. Peki Hürmüz kimdir, neyi temsil eder ve neden bu kadar önemlidir?
Hürmüz kimdir?
Zerdüştîlik (Zarathuştra dini) inancının merkezinde yer alan Hürmüz, yani Ahura Mazda, evrenin yaratıcısı ve en yüce varlık olarak kabul edilir. Adı “Bilgelik Efendisi” anlamına gelir. O, iyilik, nur ve düzenin temsilcisidir.
Zerdüştî inanca göre, Hürmüz evrendeki tüm iyiliklerin kaynağıdır. Karşısında ise kötülük, karanlık ve kaosu temsil eden Angra Mainyu (ya da Ehrimen) yer alır. Bu iki gücün metafizik düzlemdeki mücadelesi, insanın iç dünyasında da sürer.
Hürmüz’ün temel öğretileri şunlardır:
- Doğru sözlülük
- Dürüstlük
- Temiz bir yaşam
Bu ilkeler, onun takipçileri için ahlaki bir pusula görevi görür.
Hürmüz adı nerelerde yaşatılıyor?
Hürmüz Boğazı
Hürmüz ismi yalnızca dini metinlerde değil, coğrafyada da önemli bir yer tutar. İran Körfezi ile Umman Körfezi’ni birleştiren Hürmüz Boğazı, adını bu iyilik tanrısından alır.
Antik çağlardan bu yana denizcilik ve ticaretin kilit noktası olan boğaz, günümüzde de küresel enerji taşımacılığının en stratejik geçitlerinden biridir.
Hürmüz Adası
Aynı ad, boğaza komşu olan Hürmüz Adası için de geçerlidir. Renkli toprakları, doğal oluşumları ve tarihî dokusuyla bilinen ada, yerel halkın kültürel belleğinde önemli bir yere sahiptir.
Kültürel ve Sanatsal Yansımaları
Ahura Mazda figürü, yalnızca inanç sistemiyle sınırlı kalmamış; sanat, edebiyat ve mimariye de damgasını vurmuştur.
- Antik Pers başkenti Persepolis’teki kabartmalar, Hürmüz’ün simgeleriyle süslenmiştir.
- Firdevsî’nin “Şehname” adlı destanında ise adalet ve ışığı simgeleyen Hürmüz, güçlü bir ahlaki figür olarak öne çıkar.
Günümüzde, başta İran’daki Zerdüşt toplulukları olmak üzere bazı dini ve kültürel çevrelerde Hürmüz’ün etik değerleri hâlâ rehber kabul edilmektedir.
