Tarihte bugün 1909 yılında "Rıhtımlar Üzerinde", "Cennet Yolu" gibi filmleriyle tanınan ünlü Amerikalı yönetmen Elia Kazan Elia Kazan İstanbul'da doğdu. Bu vesileyle kendisinden bahsetmek isterim. Kazan, 1940'lar ve 1950'lerdeki film ve sahne yapımlarıyla psikolojik gerçekçiliğin önde gelen temsilcisi olarak öne çıkıyor. Eserleri hem toplumsal mücadeleyi hem de kişisel acıyı yansıtır.
Elia Kazan, 1909'da İstanbul yakınlarında büyük bir Anadolu Rum ailesinde dünyaya geldi. Kazan'ın ailesi, dört yaşındayken Amerika Birleşik Devletleri'ne geldi ve New York şehrinin kenar mahallelerinde, banliyölerinde büyüdü. Genç Elia, 1926'dan 1930'a kadar İngiliz Edebiyatı bölümünden Williams Koleji'ne gitti. Seyircinin dramaya verdiği duygusal tepki üzerine ödüllü bir makale yazarak tiyatroya olan ilgisini ilk burada geliştirdi.
Kazan, film endüstrisinde bir kariyer düşünerek tiyatroyla yakından ilgilenmeye başladı. Yale Drama Okulu'na başvurdu ve pratik deneyimi olmamasına rağmen kabul edildi. 1930'dan 1932'ye kadar Kazan, Yale'de dramatik prodüksiyonun tüm yönlerini öğrendi. Kazan, eğitimini tamamlamadan önce, Tiyatro Loncası'nın bir dalı olan Grup Tiyatrosu'nda çıraklık yapmak için yüksek lisanstan ayrıldı.Kazan, Grup Tiyatrosu için basın mensubu, sahne yöneticisi ve oyuncu olarak çeşitli görevlerde çalıştı.
Bir sonraki ilişkisi Workers' Laboratory Theatre ile oldu ve burada Peter Martin'in The Young Go First prodüksiyonuyla başlayarak, Grup Tiyatrosu doğaçlama ve prova alıştırmaları tekniklerini uygulayarak yönetme tutkusunu gerçekleştirdi. Theatre of Action'ın film bölümü ayrıca Kazan'ı solcu filmlerin yönetmeni olarak görevlendirdi.
1940'ların başında Kazan yalnızca yönetmenliğe odaklanmaya başladı ve on yılın ilk birkaç yılında bir dizi oyunu, özellikle de Thorton Wilder'ın Tallulah Bankhead'in oynadığı The Skin of Our Teeth'i yönetti. Bu yapım, Kazan'a 1942 New York Drama Eleştirmenleri En İyi Yönetmen Ödülü'nü kazandırdı. 1945'te Kazan, hem Broadway'den hem de Hollywood'dan yönetmenlik teklifleri alıyordu. Brooklyn'de Bir Ağaç Büyür filmi ve Arthur Miller adlı o zamanlar bilinmeyen genç bir oyun yazarının yazdığı All My Sons oyunuyla her iki alanda da başarılar üretmeye devam etti.
1947'de Cheryl Crawford ve Robert Lewis ile birlikte Kazan, Oyunlar üretmekten ziyade oyuncu eğitimine odaklanan Grup Tiyatrosu'nun bir tür canlanması olarak Actors' Studio'yu kurdu. Lee Strasberg sonunda stüdyo başkanı olarak işe alındığında, Kazan'ın pozisyonu ara sıra bir eğitmen ve patronun pozisyonu oldu.
Sonraki birkaç yıl boyunca Kazan, zamanının çoğunu film yönetmeni olarak geçirdi. Bu eserler arasında dikkat çekenler Arzu Tramvayı (1951), Rıhtımlar Üzerinde (1954) ve Cennetin Doğusu (1955). Kazan, Amerikan Karşıtı Faaliyetler Komitesi tarafından eğlence sektöründe çalışan Komünist Parti üyeleriyle olan bağlantısı hakkında ifade vermesi için mahkemeye çağrıldı. İşinin geleceğini belirleyecek çok acı verici bir durumda olan Kazan, komite ile işbirliği yaptı. Bir süre komünizmi benimsediğini itiraf etti. Bunu gazete ilanları, halka açık konuşmalar ve tanıklığını ve anti-komünist konumunu savunan makalelerle takip etti. Bir "muhbir" olarak damgalanan Kazan, Harold Clurman ve Arthur Miller da dahil olmak üzere bir dizi eski iş arkadaşının artık onunla çalışmayacağını tespit etti.
Kazan kendini işine geri verdi, ancak Flight Into Egypt prodüksiyonu Broadway'de sadece 46 performanstan sonra kapandı. Daha sonra Man on a Tightrope'un yönetimini devralmak için Almanya'ya gitti ancak bu aynı zamanda bir gişe başarısızlığıydı. Kazan'ın bir sonraki projesi, bir başka mali felaket olan Tennessee Williams'ın Camino Real'inin Broadway yapımıydı.
Kazan, sonunda birkaç yıldır üzerinde çalıştığı kendi senaryosunu üretmeye karar verdi. Bu Amerika, Amerika, kendi ailesinin Amerika Birleşik Devletleri'ne göçünün kurgusal bir versiyonuydu. Kazan daha sonra roman yazmaya ( The Assassins dahil ) döndü ve 1976'da The Last Tycoon adlı bir film yönetti . 1988'deki otobiyografisi Elia Kazan: a Life, büyüleyici bir yaşamda insanların tüm dokusuna ve yapımlarına değiniyor.
