Milli Mücadele’nin sembolü haline gelmiş çok sayıda fotoğrafta emeği bulunan Etem Tem, 15 Ocak 1971’de yaşama gözlerini yumdu. Etem Tem, Milli Mücadele’nin başlarında Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında fotoğraf makinesi sahibi tek yedek subaydı. 1921 yılından 10 Kasım 1938’e kadar tarihi ve yeri belli 700’e yakın fotoğraf, bir kısmı Kurtuluş Savaşı’na ait 800 metre sinema filmi çekti. Söz konusu yüzlerce kare fotoğraftan birçoğu bugün hala tarihi belge niteliği taşıyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün en ünlü fotoğraflarından olan Kocatepe fotoğrafı ise Etem Tem’in çektiği fotoğraflar arasındaki ayrıcalığını koruyor. 26 Ağustos 1922’de Büyük Taarruz başladıktan kısa bir süre sonra Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Kocatepe’de kurduğu Genelkurmay karargâhında taarruzu takip ediyordu. Etem Tem, bir ara tek başına ve kayalıklar arasında sol elinin başparmağı dudaklarında ve düşünceli bir şekilde dolaşmaya başlayan Mustafa Kemal Paşa’yı gördüğü o anı yıllar sonra şu cümlelerle anlattı: “Hemen objektifimi çevirdim, adeta nefes almayacak kadar bir sessizlik içinde deklanşöre bastım, resmini çektim. Saat 11.00… O gün 7×11 boyunda sekiz on rulo film çektim. Bir kaç tane 10×15 cam… Vakit yoktu. Ahır bozması bir yerde birkaç film yıkadım. Fotoğraflar birbirinden güzeldi. Hemen dört tane yaptım, ertesi sabah götürdüm. Gazi, fotoğraflara baktı. Parmaklarını fotoğrafların üzerinde gezdirdikten sonra çok güzel olduklarını söyledi.” Etem Tem, Kurtuluş Savaşı sırasında her biri tarihe tanıklık etmiş çok sayıda fotoğraf çekti, ancak özellikle, Büyük Taarruz sırasında Kocatepe’de çektiği, Mustafa Kemal’in başparmağının dudaklarının arasında olduğu fotoğrafıyla hafızalara kazındı. Fotoğrafla birlikte anılarına da şu notu düştü: “Sade bir asker esvabı, teklifsiz bir tavır, çevik bir vücut çizgisi, sonra bütün vukuatı içinde doğurup içinde yoğuran o baş, o harikulade insan kafası… Resme bir defa daha bakınız. Hiçbir milletin bu alelade fotoğrafından daha güzel kurtuluş abidesi yoktur…” Etem Tem, anılarına başlarken bizlere bırakılan emanetin değerini yüz yıllar geçtikten sonra da anlayabilmemiz için ise şu cümleleri kurdu: “İleride Atatürk’ün tarihini okuyacak kuşaklar İstiklal Savaşımızın normal bir üstün kuvvetle kazanıldığı ve bunda pek övünülecek bir yön olmadığı kanısına varabilirler. Durum tamamıyla aksidir. Başkumandan Müşir Gazi Mustafa Kemal silah bakımından, teçhizat bakımından, düşman ordusundan çok zayıf bir orduyla bütün dünyanın gözlerini kamaştıran bir zafer kazanmıştır. İstiklal Savaşı’nda benim için büyük şans eseri olarak bulunduğum vazifelerde çektiğim fotoğraflar, gördüğüm şeylere dair tuttuğum notlar, bu hakikati ispata kâfidir.” Etem Tem, büyük bir fotoğraf arşivine sahipti ancak, elindeki hazineyi çok daha zenginleştirecek olan, bizzat kendisinin Kurtuluş Savaşı sırasında çektiği fotoğrafların bir kısmı ne yazık ki büyük İzmir yangınında, fotoğrafları baskı için bıraktığı dükkânın yanması nedeniyle yok oldu. Elde kalanlar ise eşi tarafından korundu.  

Editör: TE Bilisim