Haber: Türkan ÇATAL YILDIZ
Birçok gıda ürünün fiyatının artmasına gelecek zam ile simit fiyatları da eklenecek. 2 buçuk liradan satılan simidin yakın zamanda 3 liraya satılacağını ifade eden Ankara Simitçiler ve Pideciler Odası Başkanı Savaş Delibaş, gerekli yazışmalarını yaptıklarını ve zam taleplerinin kabul edildiğini ifade etti. 25 gün önce zam talebinde bulunduklarını ifade eden Delibaş, bu süreç içerisinde bir çuval unun fiyatının 180 liradan 350 liraya, 25 kg susam fiyatının ise 350 liradan 900 liraya çıktığını söyledi. Delibaş, simide gelecek 50 kuruşluk zammın sadece ‘zarar zammı’ olabileceğine vurgu yaptı.
Ankara Simitçiler ve Pideciler Odası Başkanı Savaş Delibaş, “Önceden ürünlere zam geldiğinde yaklaşık 4 ay para kazanılırdı. Sonra 6. aylara doğru para erimeye başlar, 8. aylarda da ürünler maliyetine satılırdı. Fakat şimdi ise yakın zamanda simide gelecek zam için sadece zarar zammı diyebiliriz. Para kazanma zammı değil bizim için maliyet zammı” dedi.
“25 GÜN İÇERİSİNDE BİR ÇUVAL UN 180 LİRADAN 350 LİRAYA ÇIKTI”
Ankara Simitçiler ve Pideciler Odası Başkanı Savaş Delibaş ile simitçi esnafının kur fiyatının artması ile nasıl bir süreçten geçtiğini konuştuk. Maliyetlerinin yüzde 200 zamlandığını ifade eden Delibaş, “Geçen ay simit fiyatının 2 buçuk liradan, 3 liraya çıkarılması için zam talebinde bulunmuştuk. Zammı alabilmemiz için girdiler de yazılmalı ki komisyonda zam onaylasın. Fakat 25 gün önce yazdığımız yazıda bir çuval un 180 lira iken, şu an 350 lira, poğaçalara kullanılan katı yağ 110 lirayken şu an 290 lira oldu. Üstelik bu yağı almak istediğimiz zaman peşin parayla almak şartıyla en fazla 30 koli gönderebiliyorlar. Susama gelecek olursak dolarla Türkiye’ye geliyor. 25 kg susam fiyatı ise 350 liradan 900 liraya çıktı. Dolar hareketlendikçe susam fiyatları da her saniye hareketleniyor. Şu an bizim hammaddemiz karaborsaya düşmüş durumda. Yani simit zammı için 25 gün önce gönderdiğimiz yazı komisyon tarafından geçtiğimiz cuma günü onaylandı. Başkanın imzalaması ile de muhtemelen 30 Kasım’dan itibaren simit 50 kuruş zam ile 3 liradan satılmaya başlanacak. Fakat geçen süreçte birçok şey az önce saydığım gibi zamlandığı için yapılan 50 kuruşluk zam da bizi kurtaramayacak” dedi.
“TEKRAR ZAM TALEBİNDE BULUNULACAK”
Delibaş, “Resmi kanallarla görüşmemiz ve netice beklememizin üzerinden 25 gün geçene kadar un, yağ, susam gibi birçok maliyet ürünümüz fazlasıyla zamlandı” diyerek sözlerine şöyle devam etti: “Üstelik biz simidi zamlı fiyatı 3 liradan satamadık bile. Gelen zamları gören esnaf ise resmi işlerden kaynaklı geciken zamdan da memnun değil. Bundan dolayı tekrar yazı yazılacak, ürünlere gelen zamlar yazıda belirtilecek ve simide tekrar zam gelmesi talep edilecek. Talep edilecek yeni zam oranı ise 3 buçuk ila 4 lira arasında olacak.”
Delibaş tek simidin maliyetinin 2 buçuk lira olduğuna değinerek, “Belirttiğim maliyetin içerisine elektrik, gaz, işçilik gibi maliyetleri katmıyorum bile. Marketlerde nasıl ki şu an yağ, şeker gibi ürünlerin satışına kota konulduysa simitçi esnafı da simidini çok fazla satmak istemiyor, çünkü sattığı fiyat kesinlikle onu kurtarmıyor” dedi.
Gimat’ın depolarının şu an ağzına kadar malzeme ile dolu olduğuna dikkat çeken Delibaş, eskiden esnafın kullandığı piyasa kredisinin de geçerliliğini yitirdiğini ifade ederek şunlara değindi: “Fabrikalardan aldıkları ürünlere fabrika tarafından komisyon toptancılar da ellerindeki ürünlerini satamıyorlar. Çünkü esnaf, piyasa kredisi ile ayakta kalan gruptur. Piyasa kredisi ise ürünü aldıktan sonra parasını sonra ödemekle alakalıdır ve esnaflar arasında toptancıdan ürünü aldıktan sonra hemen parasını istemek ayıp olarak görülürdü. Şimdi ise bütün esnaf kapısına ürün geldiği an parasını ödemek zorunda. Eğer ki parasını ödemezse kamyondan mal indirilmiyor. Piyasa kredisini bırakın artık toptancılar esnafın dükkanına malı indirecek kadar güvenmez oldular.”
“BİZİM SEKTÖRÜN DURUMU ŞU AN İÇLER ACISI”
Zam geldiği zaman etkilerinin en büyük mağdurunun esnaf olduğuna vurgu yapan Delibaş, “Hammaddeye zam gelmeseydi günde bin simidi 2 buçuk liradan satıyor olsam da aynı sirkülasyon olacağından bütün girdileri zaten ödüyor olacaktım. Fakat şu an ise günde 300 simit satıyorum ve 300 simitten kazandığım parayı işçiliğe mi ya da diğer maliyetlerime mi ödeyeceğim şaşırıyorum. Çünkü zamlar geldikçe halkın da alım maliyetleri düşüyor ve bu da haliyle bizim işlerimize yansıyor.
Ankara’daki birçok yerde kendi dükkanlarım var ve halkın gelen zamlara yorumlarını yakından inceleyebiliyorum. Bir simitçiye girildiğinde normalde fiyatlar tek tek sorulmaz. Müşteri alacağını alır ve kasada fiyatını öder. Fakat son süreçte kasada beklediğinden yüksek fiyatı duyan vatandaştan tepkiler duymaya başladık. Vatandaş da artık maliyetlere gelen zamların farkında olduğundan eskisi kadar tepki göstermiyor. Artık şunun da yaşandığını söylemek mümkün, bir simitçi dükkânına giren vatandaş tek tek ürünlerin fiyatını soruyor. Özetle bizim sektörün durumu şu an içler acısı. Böyle giderse dükkanların kapanma sayısı da artacaktır” dedi.
“Odamıza kayıtlı olan üyelerin çoğu işini mecburen yapan insanlar” diyen Delibaş sözlerine şöyle devam etti: “Çünkü yapacak başka bir iş bilmiyorlar. Örneğin ben neredeyse 30 yıldır bu işi yapıyorum ve işyerimi kapatsam bundan sonraki süreçte ailemi nasıl geçindireceğimi düşünüyorum. Dediğim gibi ben başka bir meslek bilmiyorum, benim bildiğim tek iş bu. İnanın odamıza kayıtlı esnafımızın da çoğu şu an böyle. Mecburen dükkanlarını açık tutuyorlar, başka bir açıklaması yok. Bundan dolayı esnafın çoğu borç içerisinde ve yaklaşık yüzde 80’i uzun bir süredir vergi, SGK gibi birçok ödemelerini yapamıyor. Bu aslında batmışlığın göstergesidir. Bir umutla işler açılır mı diye bekleniyor.” Delibaş son olarak şunları söyleyerek sözlerini sonlandırdı: “Önceden ürünlere zam geldiğinde yaklaşık 4 ay para kazanılırdı. Sonra 6. aylara doğru para erimeye başlar, 8. aylarda da ürünler maliyetine satılırdı. Fakat şimdi ise yakın zamanda simide gelecek zam için sadece zarar zammı diyebiliriz. Para kazanma zammı değil bizim için maliyet zammı.”
Delibaş son olarak şunları söyleyerek sözlerini sonlandırdı: “Önceden ürünlere zam geldiğinde yaklaşık 4 ay para kazanılırdı. Sonra 6. aylara doğru para erimeye başlar, 8. aylarda da ürünler maliyetine satılırdı. Fakat şimdi ise yakın zamanda simide gelecek zam için sadece zarar zammı diyebiliriz. Para kazanma zammı değil bizim için maliyet zammı.”
