Çocuk suçluluğuna dair yasal düzenlemeler ve yeni tedbirler, TBMM’nin yeni yasama döneminde gündeme alınacak.
“Suça Sürüklenen Çocuk” Tanımı Nedir?
Türk hukuk sisteminde “suça sürüklenen çocuk” terimi, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu çerçevesinde tanımlanıyor. Bu ifade, suç işlediği iddia edilen, hakkında soruşturma veya kovuşturma yürütülen ya da güvenlik tedbiri uygulanan çocukları kapsıyor. Amaç, çocuğu “suçlu” olarak damgalamak yerine, rehabilite ederek topluma kazandırmak.
Yasal Dayanaklar ve Yaş Grupları
12 yaş altı: Türk Ceza Kanunu’nun 31. maddesine göre cezai sorumluluk taşımaz.
12–15 yaş arası: Algılama ve yönlendirme yeteneklerine göre cezai sorumluluk değerlendirilir.
15–18 yaş arası: Cezai sorumluluk bulunur, ancak yaş indirimi uygulanır.
5395 Sayılı Kanun: Çocuklara yönelik koruyucu ve destekleyici tedbirleri düzenler.
Güncel Veriler ve Suç Profili
TÜİK verilerine göre, 2022 yılında güvenlik birimlerine gelen veya getirilen çocuk sayısı 601.754 olarak kayda geçti. Bu çocukların 206.853’ü suça sürüklenme nedeniyle işlem gördü.
En sık karşılaşılan suçlar:
- Yaralama (%37,8)
- Hırsızlık (%25,2)
- Uyuşturucu kullanımı veya satışı (%4,5)
- Pasaport kanununa muhalefet (%4,2)
- Tehdit (%4,1)
Yasal Düzenlemeler Gündemde
Mattia Ahmet Minguzzi cinayetinin ardından kamuoyunda artan baskı ile birlikte, çocuk suçlulara yönelik cezaların artırılması ve suça teşvik eden yapıların cezalandırılması yönünde çalışmalar hız kazandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla, TBMM’de yeni yasama yılında cezaların yaşa göre yeniden düzenlenmesi ve çocuk çetelerine karşı caydırıcı önlemler alınması bekleniyor.
Avrupa ve Dünya Yaklaşımlarıyla Karşılaştırma
İngiltere: “Child offender” veya “juvenile offender” terimleri kullanılır. 10 yaşından itibaren çocuklar cezai sorumluluk taşıyabilir.
Almanya: 14 yaşından itibaren çocuklar cezai sorumluluk altındadır; “Jugendstrafrecht” (gençlik ceza hukuku) kapsamında değerlendirilir.
Fransa: 13 yaşından itibaren cezai sorumluluk başlar; çocuklar için özel mahkemeler ve rehabilitasyon odaklı sistemler vardır.
ABD ve Kanada: Bazı bölgelerde 14 yaşındaki çocuklar yetişkin gibi yargılanabiliyor.
Avrupa Konseyi ve UNICEF ile Türkiye’nin birlikte yürüttüğü projelerde, çocukların adli süreçten uzaklaştırılması ve “yönlendirme” (diversion) mekanizmalarının geliştirilmesi hedefleniyor.
Sosyolojik ve Psikolojik Boyutlar
- Uzmanlara göre suça sürüklenen çocuklar çoğu zaman fail değil, sosyal şartların mağdurudur.
- Aile içi şiddet, yoksulluk, eğitimsizlik ve çevresel etkenler suçun temel nedenleri arasında.
- Rehabilitasyon, psikolojik destek ve sosyal hizmetler çocukların topluma kazandırılmasında kritik öneme sahip.
