Refah devleti veya sosyal devlet, minimum düzey ötesinde vatandaşlarının refahı için birincil sorumluluk kabul eden devlet kavramı olup devletin vatandaşlarının iktisadi ve sosyal esenliklerinin korunması ve teşvik edilmesinde ana rol oynamasını önerir.
Sosyal devlet dünya üzerinde çok az ülkede uygulanmaktadır. Sosyal devletin amacı sosyal bir devlet olarak ülkede yaşayan vatandaşlara daha iyi hizmetler sunulmasıdır. Bunun yanı sıra bir ülkenin de sosyal devlet olabilmesi için bazı önemli kriterleri de yerine getirmek gerekmektedir. Sosyal devlet olabilmek için bazı yapı ve ekonomi gerekleri de yerine getirilmelidir.
Sosyal devlet, devletin vatandaşlarına ekonomik ve toplumsal varlıklarının iyileştirilmesi için önemli roller üstlenmesidir. Bu yolda da vatandaşlara uygun olanaklar sunulmaktadır. Sosyal devletin oluşturulmasında bazı önemli kriterler bulunuyor. Buna göre devletlerin vatandaşlarına ekonomik ve sosyal haklarını gözeterek oluşturulan bir yönetim biçimi olarak bilinmektedir.
Ülkelerin sosyal devlet olabilmesi için bazı özelliklerinin bulunması gerekir. Sosyal devlette fırsat eşitliği ön plandadır. Ayrıca sosyal devlette halka eşit gelir dağılımı ve asgari yaşam şartları sunulur. Sosyal devletin önceliklerinden birisi de vatandaşların sorumluluk üstlenmeleri için olanaklar sağlamasıdır.
Sosyal devlet herkes tarafından benimsenmiş ve arzu edilen bir yönetim olarak ön plana çıkmaktadır. Zenginlik ve kapitalizmin uyumlu olmasını dengede tutmaya çalışan olguya demokrasi denilmektedir. Ayrıca sosyal devlette kaynaklar da temel kamu hizmetleri ile sağlanır. Bunun yanı sıra ülkede yaşayan çocukların eğlenmeleri, gelişim göstermeleri ve bazı girişimler sağlamaları önem taşır. Sosyal devletlerde çoğunlukla karma ekonomi uygulanır. Tarihte sosyal devlet anlayışını benimseyen ilk Türk devletinin Göktürk devleti olduğu bilinmektedir. Günümüzde ise bazı ülkeler sosyal devlet anlayışını benimsemişlerdir. Özellikle İsveç, Norveç, Danimarka, İngiltere ve Finlandiya gibi ülkelerde sosyal devlet anlayışı uygulanmaktadır.
