Orta Doğu’da tansiyon yeniden yükselirken, ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) çevresinde gözlemlenen sıra dışı bir detay, güvenlik analizlerinin alışılmadık bir boyutunu gündeme getirdi: Pentagon Pizza Endeksi. İsrail’in 12-13 Haziran tarihlerinde İran’a yönelik düzenlediği saldırı öncesinde, Pentagon’a yakın pizzacılarda yaşanan yoğunluk artışı, bu ironik ama dikkat çeken göstergeyi yeniden gündeme getirdi?
Peki Pentagon Pizza Endeksi nedir? Ne anlama gelir? Detaylar merak edenler için hazırladığımız haberimizde...
Pentagon Pizza Endeksi nedir?
Pentagon Pizza Endeksi ya da diğer adıyla “Pizza Meter”, kriz zamanlarında ABD güvenlik bürokrasisinde olağandışı bir hareketlilik yaşandığını anlamak için kullanılan gayriresmî ve mizahi bir göstergedir. Teoriye göre, Pentagon çevresindeki pizzacılara özellikle akşam saatlerinde verilen yüksek miktardaki siparişler, içeride geç saatlere kadar süren olağanüstü toplantıların habercisidir. Bu yoğunluk, zaman zaman büyük askeri operasyonların veya diplomatik krizlerin hemen öncesinde görülmüştür.
Bu fenomen ilk olarak 1980'li yıllarda, Sovyet istihbaratının Washington’daki pizzacı trafiğini analiz ederek ABD’nin askeri planlarını tahmin etmeye çalıştığı iddiası üzerine ortaya çıkmıştır. 1991’deki Körfez Savaşı, 1989’daki Panama müdahalesi gibi örneklerde, Pentagon’a yönelik pizza siparişlerinin ani şekilde arttığına dair kayıtlar, bu gözlemi destekleyen olaylar arasında sayılır.
Pizza endeksi niçin yeniden gündem oldu?
Haziran 2025’te ise geçmişte iz bırakan tarihi olaylara benzer bir durum dikkat çekti. “Pentagon Pizza Report” adlı sosyal medya hesabı, Washington’daki birkaç pizzacıda akşam saatlerinde olağan dışı bir sipariş trafiği yaşandığını duyurdu. Takip eden günlerde İsrail’in İran’a yönelik hava saldırısı gerçekleşince, gözlem “Pizza Endeksi yine çalıştı” yorumlarına neden oldu.
Günümüzde bu endeks, yalnızca telefonla verilen siparişler değil, Google Maps üzerinden görülebilen “foot-traffic” (yaya trafiği) verileri ve kullanıcı yorumları gibi açık kaynaklardan da analiz edilerek değerlendiriliyor. Yani modern açık kaynak istihbarat denilen (OSINT) yöntemleriyle mizahi bir kriz habercisi işlevi görüyor.
Ancak Pentagon yetkilileri, kurum içinde yeterli yeme-içme olanakları bulunduğunu ve dışarıdan pizza siparişlerinin sistematik bir gösterge olarak algılanmasının yanıltıcı olduğunu belirtiyor. Uzmanlar da bu tür gözlemlerin “confirmation bias” (seçim yanlılığı) gibi analiz hatalarına açık olduğuna dikkat çekiyor.
Yine de geçmişteki krizler ve sipariş trafiği arasında kurulan bağlar, Pentagon Pizza Endeksi’nin hem eğlenceli hem de dikkat çekici bir popüler kültür fenomeni haline gelmesine neden olmuştur.
