Bir yıldan bu yana Türkiye korona virüs pandemisinin gölgesinde yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Evde daha çok vakit geçirilen bu dönemde ise dizi, film izlemek kadar kitap okumaya da ilginin yöneldiği ifade ediliyor. Türkiye Yayıncılar Birliği tarafından hazırlanan 2020 Yılı Kitap Pazarı Raporu’na göre ise pandemi sürecinde online satış kanallarından kitap alışverişinin önceki yıllara kıyasla arttığı, okuma eyleminin önem kazandığı belirtiliyor. Bununla birlikte sesli kitap, e-kitap, dijital buluşmalar, dijital kitap kulüpleri ve dijital söyleşilere olan rağbetin de pandemi de arttığına değiniliyor.
Korona virüsün hayatımıza girmesi beraberinde birçok değişikliği de getirdi. Değişen alışkanlıklarımızın içerisinde kitap okuma alışkanlığının artması da yer alıyor. TBMM Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığında Kütüphaneci olarak görev yapan, aynı zamanda Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı olan Ali Fuat Kartal, pandemide kitap okuma alışkanlığının artmış olmasını pandeminin tek faydası olarak yorumladı. Kartal, pandemi boyunca çocuk kitaplarının satışında da bir artış yaşandığını ifade ederek, ebeveynlerin çocuklarına bu dönemde sıkça kitap okuduklarını söyledi.
ÇOCUK KİTAPLARININ SATIŞI ARTTI
Korona virüs pandemisinde kitap okuma alışkanlığının nasıl değiştiği ve bu dönemde kütüphanelerin nasıl hizmet verdiğine ilişkin konuşan Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı olan Ali Fuat Kartal, pandemi ile birlikte özellikle internet üzerinden kitap satışlarının arttığını ifade etti. Türkiye Yayıncılar Birliği’nden edindiği verilere göre özellikle pandeminin başladığı ilk 3 ayda satışların neredeyse 3 katına çıktığına değinen Kartal, “Kitap evleri de bu dönemde zor durumda oldukları için satışlarını internet üzerinden yapmaya başladılar ve kitap satışlarının artmasında bunun da etkisi oldu” dedi.
“İnsanlar sürekli evde olduklarından pandeminin ilk başında satış oranlarından da hareketle okumanın büyük ölçüde arttığını düşünüyorum” ifadelerini kullanan Kartal, doğal olarak pandemide evde kitap okuma oranının arttığına dikkat çekti. Kartal aynı zamanda bu süreçte sesli kitaplara olan ilginin arttığına da değindi.
Özellikle çocuk kitaplarının satışında bir artışın olduğuna vurgu yapan Kartal konuşmasında şunlara değindi:
“Çocuklar pandemi sürecinde evde çok sıkıldıkları için aileler çözümü çocuklarına kitap okumakta buldu. Türkiye Yayıncılar Birliği ile görüşmem neticesinde pandemi boyunca çocuk kitaplarının satışının da arttığı dile getiriliyor. Aileler çocuklarına daha fazla zaman ayırıp onlara kitap okumaya başladı. Tüm bunlara bakında pandeminin böyle bir yararının da olduğunu söyleyebilirim.”
“OKUMA ORANI GEÇMİŞ İSTATİSTİKLERE GÖRE OLDUKÇA YÜKSEK”
Okuma kültürüne yönelik Avrupa Birliği ve Türkiye Yayıncılar Birliği ile yapılan OKUYAY isimli projeye değinen Kartal, proje kapsamında okuma kültürü ile ilgili bir anket çalışması yapıldığını ifade etti. Yapılan anket neticesinde Türkiye’deki okuma oranlarının geçmiş istatistiklere göre oldukça yükseldiğinin ortaya çıktığını ifade eden Kartal, “Okuma kültürüne göre bir artışın olduğunu söylemek mümkün. Avrupa düzeyinde olmasa da genel okuma alışkanlığımız çerçevesinde değerlendirdiğimizde bir artış olduğu gözüküyor ve veriler de bunu ortaya koyuyor” dedi.
“KÜTÜPHANELER DİJİTAL HİZMET VERMEYE BAŞLADI”
Halk kütüphaneleri ve diğer kütüphanelerin pandemi sürecine girmemiz ile birlikte yaklaşık 2 ay kadar kapanma süreci yaşandığını aktaran Kartal, “Bu süreçte kütüphanelerin salonları da buna göre ayarlandı. Okuyucu sayısı azaltıldı. Kütüphaneler zaten bu dönemde eskisi gibi tıklım tıklım dolu değil, oturacak alan sayısı da ona göre belirlendi. Halk kütüphanelerinin çoğu da kütüphanelerde yapılan yazar söyleşileri gibi etkinlikleri online olarak yapılmaya başlandı. Kütüphanesinde yeterinde kütüphanecilik bölümü mezunu çalıştıran kütüphaneler aktif olarak görevlerini yaptılar” diye konuştu.
Pandeminin doğal olarak kütüphanelerin de online olarak hizmet vermelerine sebep olduğunu söyleyen Kartal konuşmasını şöyle sürdürdü: “Halk kütüphaneleri, üniversite kütüphaneleri etkinliklerinin online olarak geçekleştirmeye başladı. Kütüphaneler okuyucularına dijitalleşe yönünde verdikleri hizmete hız vermeye başladı ve bu konuda da bir artış var. Şu anda üniversite kütüphaneleri kapalı olduğundan öğrenciler de kütüphaneye gelemiyor ama kütüphaneler açık ve hizmetlerine devam ediyorlar. Hem dijital kaynaklarda hem de basılı kaynaklarda kütüphaneler arası iş birliği de arttı bu süreçte.”
“YAPILAN YENİLİKLERLE ARAŞTIRMACILARA KOLAYLIK SAĞLANDI”
Kartal, kütüphanecilerin meslek olarak teknolojiye çok çabuk adapte olan gruplar arasında yer aldığına vurgu yaptı. Kütüphanelerin hizmetlerini de bu bağlamda yeniden şekillendirmeye başladıklarına dikkat çeken Kartal sözlerine şöyle devam etti: “Pandemi boyunca kütüphanelerde kitapların kataloglandıktan sonra iç kapak, dış kapak gibi unsurların da dijitalleştirilmesi ile araştırma yapanlara daha çok katkı sağlanmaya çalışıldı. Bu şekilde de araştırma yapan kişi kitabın kapağına bakarak kitabın işine yarayıp yaramadığını anlamaya başladı ve araştırma sürecinde bu şekilde kolaylık sağlandı. Kütüphaneler de buna ağırlık vermeye başladı. Bu da kullanıcılar için önemli bir hizmet olmuş oldu.”
29 Mart-4 Nisan arasında Kütüphane Haftası’nın yapılacağını belirten Kartal, pandemiden dolayı açılış etkinliği hariç diğer etkinliklerin online yapılacağına değindi. Pandemi sürecinde kütüphanecilikle ilgili bir temanın belirlendiğini söyleyen Kartal, “Bu tema çerçevesinde etkililikler olacaklar, açılışı da Ankara’da yapacağız. Açılış dışındaki etkinlikler ise mecburen online olarak yapılacak” dedi.
(Türkan ÇATAL YILDIZ)
