Engelliler Konfederasyonu ve Tüketici Hakları Derneği ile Bulgaristan’dan Bulgar Ulusal Aktif Tüketiciler Derneği ve Bulgaristan Görme Engelliler Spor Federasyonu arasında kurulan işbirliği ağı ile engellilere özgülenmiş tüketici hakları politikaları oluşturuluyor. Projeye ilişkin açıklamalarda bulunan Engelliler Konfederasyonu İletişim ve Halkla İlişkiler Uzmanı Özgür Hüseyin Akış, pandemi koşullarında engellilerin tüketici hakları konusunda büyük problemlerle karşı karşıya kaldığını ifade ederek pandemide hayatın engelliler için daha zor olduğuna dikkat çekti.
Engelliler Konfederasyonu ve Tüketici Hakları Derneği’nin Bulgar Ulusal Aktif Tüketiciler Derneği ve Bulgaristan Görme Engelliler Spor Federasyonu ile birlikte yürütülen projeye dair konuşan Engelliler Konfederasyonu İletişim ve Halkla İlişkiler Uzmanı Özgür Hüseyin Akış, tekerlekli sandalyeyle hareket eden bir engellinin oturduğu sandalyeden raflardaki bütün ürünlere erişebilmesi gerektiğini ifade etti. Proje kapsamında birde video hazırlandığını söyleyen Akış, hazırlanan videoda birçok engelli yurttaş ile birçok sanatçının gönüllü olarak yer aldığını belirtti.
“ENGELLİLER TÜKETİCİ HAKLARI KONUSUNDA HAK İHLALLERİ YAŞIYOR”
Engelliler Konfederasyonu İletişim ve Halkla İlişkiler Uzmanı Özgür Hüseyin Akış, Engelliler Konfederasyonu ve Tüketici Hakları Derneği ile Bulgaristan’dan Bulgar Ulusal Aktif Tüketiciler Derneği ve Bulgaristan Görme Engelliler Spor Federasyonu arasında kurulan işbirliği ağı ile engellilere özgülenmiş tüketici hakları politikaları oluşturulduğunu ifade etti. Engellilerin istihdam, eğitim, sağlık gibi temel konularda ciddi hak ihlalleriyle karşı karşıya kaldığına vurgu yapan Akış, “Mal ve hizmetlerin, çevrenin, bilgi ve teknolojinin erişilebilir olmaması ise hem yaşanan sorunların kaynağı olmakta hem de yaşanan sorunları, hak ihlallerini ağırlaştırmaktadır. Bu sorunlarla beraber toplumun tümüyle beraber engellilerin önemli hak ihlalleri yaşadığı bir alan ise tüketici hakları konusudur. Tanım olarak tüketici; iktisadi mal ve hizmetleri belirli bir bedel karşılığında satın alarak kullanan kişidir. Tüketicinin tükettiği şeyler daha çok maddi şeyler olarak algılanmakla beraber maddi olmayan kültür, eğlence, spor, paylaşılan bilgi, mal ve hizmetlerin tüketiciye ulaşma şekli ve süreçlerinin hepsi tüketim ögeleridir. Bu tanıma göre gündelik yaşamımızın bütün faaliyetleri tüketici haklarını ilgilendirmektedir” diye konuştu. Proje kapsamında birde video hazırlandığını ifade eden Akış, “Engellilerin tüketici hakları konusunda yaşadıkları hak ihlallerine dikkat çekmek için bir video hazırlandı. Videoda ise birçok engelli yurttaş ile birçok sanatçı gönüllü olarak yer aldı. Umuyoruz ki videomuz yaşanılan sorunlara dikkat çekecektir.” İfadelerini kullandı.
“BU ZORUNLULUK AYNI ZAMANDA ENGELLİLER İÇİN BİR TÜKETİCİ HAKKIDIR”
“Engellilerin tüketici hakları dediğimizde ilk sıraya yazılması gereken hak; engellilerin ihtiyaç duydukları mal ve hizmetlere herkesle beraber erişebilmesidir” ifadelerini kullanan Akış açıklamasını şöyle sürdürdü:“Bu hak engellilerin tüketici haklarının başlangıcıdır. Bu hakkı takip eden diğer bir hak ise mal ve hizmetlerin, çevrenin, bilgi ve teknolojinin, mekanların engelliler için erişilebilir olmasıdır. Gündelik hayatımızın engellileri de gözeterek erişilebilir şekilde planlanması engellilerin toplumsal yaşama katılabilmeleri için bir zorunluluktur. Bu zorunluluk aynı zamanda engelliler için bir tüketici hakkıdır. Engellilerin tüketici hakları konusu engelli olmayanların haklarını da kapsamakla beraber engellilere özgülenmiş politika ve uygulamaları gerektiriyor.“
MARKETLERDE DESTEK ALMADAN RAFTAN ÜRÜNLER ALINABİLMELİ
”Engellilerin özellikle alışveriş esnasında erişilebilirlik anlamında birçok sorunla karşılaştıklarını ifade eden Akış, “Engelliler bir markete ya da herhangi bir yerde alışverişe çıktıklarında etraflarından destek alamdan kendi işlerini kendileri halletmek istiyorlar. Yani engelliler engeli olmayan vatandaşlar hayatlarını nasıl sürdürüyorlarsa engelliler de aynı şekilde yaşamak istiyorlar. Alışverişten tutun da kültürel hayatın yaşanmasına kadar birçok alanda bu şekilde yaşamak istiyorlar. Hazırlanan proje ile de bir anlamda bu hedefleniyor” dedi. Engellilerin tüketici hakları konusunda yaşadığı hak ihlallerine ilişkin örnek veren Akış, “Örneğin tekerlekli sandalyeyle hareket eden bir engelli oturduğu sandalyeden raflardaki bütün ürünlere erişebilmeli veya görme engelli istediği bir ürünün marketin hangi bölümünde, kaç liraya satıldığı ve ürünün markasını, içeriğini başkalarından destek almadan bilebilmeli” dedi. Başka bir örneğin ise çölyak hastalarının bütün lokanta, restoran gibi yerlerde glütensiz ürünlere ulaşabilmesi gerektiğini ifade eden Akış konuşmasına şöyle devam etti: “Bunların hepsi engelliler için yaşamsal önemde olan haklardır. Bu önemine rağmen engellilerin tüketici hakları konusunda 5378 sayılı Engelliler Kanunu’nda detaylı bir düzenleme bulunmamaktadır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu’nda ise sadece “Ticari reklamların engellileri rencide edici olamayacağı” şeklinde bir düzenleme bulunmaktadır. Avrupa Birliği’nin desteği ve Merkezi Finans ve İhale Birimi Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde gerçekleştirilen “Engellilerin Tüketici Hakları” çalışması gerek mevzuatta gerekse de uygulamalarda var olan bu boşluğun ortadan kaldırılması için bir başlangıç olarak hayata geçiriliyor.”BULGARİSTAN’A 5 GÜNLÜK ZİYARET YAPILACAKÇalışma kapsamında, Türkiye’den Engelliler Konfederasyonu ve Tüketici Hakları Derneği, Bulgaristan’dan Bulgar Ulusal Aktif Tüketiciler Derneği ile Bulgaristan Görme Engelliler Spor Federasyonu arasında bir ağ kurulduğunu söyleyen Akış projeyle ilgili detayları şöyle anlattı: “Ağın önümüzdeki günlerde Türkiye’den ve Avrupa’dan engelli ve tüketici hakları alanında çalışan diğer Sivil Toplum Örgütleri’nin katılmasıyla güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Proje kapsamında kurulacak ağ, sivil toplum örgütleri arasında bilgi alışverişi, iyi uygulamaların değişimini sağlayacak. Böylece hem Türkiye’de hem de diğer Avrupa ülkelerinde engellilerin tüketici hakları konusunda yeni politika ve uygulamaların oluşturulmasını sağlayacak.”Pandemi koşullarından dolayı yurtdışına çıkmanın şuan zor olduğunu söyleyen Akış, yaz mevsiminde proje için 5 günlüğüne Bulgaristan’a gidileceğini belirtti. Akış, Bulgaristan’ın bir Avrupa ülkesi olduğunu ve Bulgaristan’da engellilerin tüketici hakları konusunda ne gibi hak ihlallerine uğradıklarını ise Bulgaristan’a yapılan ziyaret sonrasında öğreneceklerini söyledi.
(Türkan ÇATAL YILDIZ)
