“19 Kasım 1916 Bugün sağlık durumum çok iyidir. Hacı Musa Bey veda için geldi. 50 lira verdim. Ekimden itibaren maaş verilmesini de emrettim. Düşman cephesine karşı gerçekleştirilecek genel keşfin sonucunu görmeye Neşet Bey’i görevlendirdim. Alphonse Daudet’in ‘Sopho-Moeurs Parisiennes’ adında, canım sıkıldıkça okuduğum romanı bitirdim.” Bu cümleler, Kopernik Kitap tarafından yayımlanan Atatürk’ün “Hatıra Notları”ndan. Atatürk, 1916 yılında “Muhtıra Defteri” başlıklı bir deftere bizzat kendi el yazısıyla notlar kaydediyor. Muhtıra Defteri, o tarihlerde bir tür hafıza, anımsama defteri anlamına geliyor ve çok sık kullanılıyor. Hem tarih bilimi hem de Türk milleti açısından son derece değerli ve önemli olan bu notlar, Mustafa Kemal Atatürk’ün Doğu Cephesi’nde (Diyarbakır, Siirt) görevli iken yaşadıklarından oluşuyor. Tabii bu notlar, Atatürk’ün daha sonra genişletmek üzere aldığı notlar. Bu nedenle okurken de görülüyor ki günlük tarzında olmasına rağmen günlük üslubuyla kaleme alınmamış. 7 Kasım 1916’da başlayan notlar 25 Aralık 1916 tarihli yarım bir bölümle bitiyor. Dolayısıyla yaklaşık iki aylık bir süreyi kapsıyor. Günümüze kadar Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi’nde korunan ve tarihsel belge niteliği taşıyan bu notlarda Mustafa Kemal Atatürk’ün Doğu’da gördüğü insan ve coğrafya manzaraları, okuduğu kitaplar, haberleştiği yakınları ve dostlarının adları göze çarpıyor. Hacim olarak küçük ancak muhteva olarak çok önemli olan, bugüne kadar dar bir çevre dışında değerlendirilememiş bu hatıraların okuyucuyla buluşması büyük sevinç. Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkı 5 Aralık 1934’te verildi. Atatürk böylece bir kez daha tüm dünyaya örnek olacak bir karara öncülük etmişti. Daha 1916 yılında “Hatıra Notları”ndaki şu cümleler, bu kitabın önemini sanırım en iyi şekilde anlatıyor: “22 Kasım 1916 8/9 akşamı saat 9.00’a kadar Kurmay Başkanı ile örtünmenin kaldırılması ve sosyal hayatımızın düzeltilmesi hakkında sohbet: 1) Güçlü ve hayata vakfı anne yetiştirmek. 2) Kadınlara serbestisini vermek. 3) Kadınlarla genel ortamda bir arada çalışmak; erkeklerin ahlakı, düşüncesi ve hisleri üzerinde etkilidir. Karşı tarafın sevgisini kazanmak fıtri bir eğilimdir.”
Editör: TE Bilisim