Bazı psikiyatrik ve nörolojik hastalıklarla birlikte görülen katatoni, kişinin hareket, konuşma ve tepki verme becerilerinde ciddi bozulmalara yol açan bir sendrom olarak tanımlanıyor.
Katatoni nedir?
Katatoni (katatoni sendromu), bazı psikiyatrik ve nörolojik hastalıklarda görülen, kişinin hareket, konuşma ve tepki verme becerilerinde ciddi bozulmalarla seyreden bir durumdur. En sık olarak şizofreni gibi ağır psikiyatrik hastalıklarda görülse de, bipolar bozukluk, majör depresyon veya bazı nörölojik bozukluklar (örneğin epilepsi, enfeksiyonlar, beyin hasarı) sırasında da ortaya çıkabilir.
Katatoninin belirtileri neler?
Katatoni tanısı, çeşitli davranışsal ve motor semptomlara dayanarak konur. Bunların başlıcaları:
- Donakalma (stupor): Kişi uzun süre hareketsiz kalır ve çevreyle iletişim kurmaz.
- Negativizm: Dış uyarılara tepkisizlik ya da uyarıya zıt tepki verme.
- Mutizm: Hiç konuşmama durumu.
- Katalepsi: Vücut, verilmiş bir pozisyonda uzun süre sabit kalabilir.
- Ekolali: Karşıdakinin söylediklerini aynen tekrar etme.
- Ekopraksi: Başkasının yaptığı hareketleri taklit etme.
- Stereotipik hareketler: Amaçsız, tekrar eden davranışlar sergileme.
Katatoninin tedavisi mümkün mü?
Katatoni, tedaviye oldukça hızlı yanıt verebilen bir sendromdur. Genellikle ilk basamak tedavide benzodiazepin grubu ilaçlar (örneğin lorazepam) kullanılır. Bu ilaçlara yanıt alınamayan durumlarda ise elektrokonvülsif (EKT) tercih edilebilir. Tedavi, katatoninin altında yatan ruhsal ya da nörolojik rahatsızlığa göre şekillendirilir.
Uzmanlar, katatoninin yalnızca “donakalma” haliyle sınırlı bir durum olmadığını; erken tanı ve müdahaleyle ciddi komplikasyonların önüne geçilebileceğini vurgulamaktadır.
