HABER: İlknur Yağumli

Gıda ürünlerindeki artış uzun süredir ülkenin gündemindeyken Ankara’nın Ayrancı semtindeki bir süpermarkette olgunlaşmış, çürümeye yüz tutmuş meyve sebze ürünleri %50 indirim reyonunda satışa sunuldu. Böyle bir uygulamanın talep görmeyeceğini düşündüklerini belirten market müdürü, “Ayrancı bölgesindeki insanların gelir seviyesi yüksek olduğundan bu uygulamanın pek talep görmeyeceğini düşündük. Sonra baktık gıda ürünlerinin fiyatları sürekli artış gösteriyor reyonu açmaya karar verdik ve gördük ki çok talep oluyor”. İndirimli deforme ürün reyonu hakkında market müdürü ve vatandaşlar çeşitli açıklamalarda bulundu.

Her ay enflasyon verileri açıklandığında en yüksek oranların gıda ürünlerinde olduğu görülüyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) sepetinde 133 çeşit ürünle yer alan gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki durdurulamayan fiyat artışı, yüzde 25.94 ağırlığa sahip olduğu tüketim harcamalarını etkileyerek enflasyondaki yükselişi de tetikliyor. Ankara’nın Ayrancı semtinde bir süpermarkette deforme ürünlerin satışa konulmasını vatandaşın dikkatini çekti. Market müdürü, ürünlerin çöpe gitmesini engellemek, vatandaşın indirimli üründen faydalanmasını sağlamak ve üründen zarar edilmesinin önüne geçmek için bu uygulamaya geçtiklerini belirtti.

Gıda fiyatları arttıkça deforme ürüne olan talep de artıyor

Deforme olmuş ve çürümüş ürünleri yüzde elli indirim reyonunda satışa koyan marketin müdürü yaklaşık bir haftadır bu uygulamaya geçtiklerini ifade etti. Market müdürü, “Sebze ve meyve fiyatlarına her geçen gün artış gelince olgunlaşmış yani çürümeye yüz tutmuş ürünler çöp olmasın diye böyle bir uygulamaya geçme gereksinimi duyduk. Daha önce böyle bir uygulamaya ihtiyaç olacağını düşünmüyorduk çünkü Ayrancı bölgesindeki insanların gelir seviyesi yüksek. Bu sebeple pek talep göreceğini düşünmedik. Sonra baktık gıda ürünlerinin fiyatları oldukça artış gösteriyor reyonu açtık ve gördük ki epey talep oluyor. Müşteriler fiyatların yüksek olmasından çok şikâyetçiler. Sonuçta bizim de ürünleri satın aldığımız bir sebze meyve hali var. Günlük fiyatlar zaten ona göre belirleniyor. Bu fiyatları bizim belirlemediğimizi enflasyon oranlarının belirlediğini her defasında müşterilere izah etmeye çalışıyoruz” dedi.

İndirimli deforme ürün reyonunda en çok muz ve şeftali talep görüyor

Yanıltıcı bilgi vermemek adına reyona net olarak kaç kişinin geldiğini belirtemeyeceğini ifade eden market müdürü, “Beklediğimizden çok daha fazla vatandaş indirimli deforme ürün reyonuna yöneliyor. Örneğin bu reyondan dün bir kasa fasulye sattık. Özellikle muz ve şeftali gibi satış fiyatı yüksek olan ürünler deforme reyondan çok talep görüyor. Çünkü bu ürünler son zamanlarda satış fiyatı en çok artan ürünler ve fiyatları zamanla düşüş göstermemekle birlikte sürekli artış gösteriyor. İlerleyen zamanlarda da ürünlerin fiyatlarında daha da artış olacağını düşünüyorum çünkü yaklaşık bir senedir fiyatlarda hiç düşüş olmuyor. Sürekli üstüne ekleniyor” açıklamalarında bulundu.

“Ürünleri çöpe atarak ziyan etmek ve zarar etmek istemiyoruz”

Ürünlerin çok çürük olmadığını fazla olgunlaşmış olduğunu belirten mağaza müdürü, “Gelen her müşteri bu ürünlere el değiyor. Bu ürüne el değince haliyle bu ürünün etrafında ufak bir deforme varsa bile bu ürün tüketici tarafından tercih edilmiyor. Tercih edilmeyen bu ürünlerin çöpe gitmemesine karar verdik. Hem vatandaşların bu ürünlerden indirimli şekilde faydalanmasını sağlamak istiyoruz hem de bu ürünlerden zarar etmek istemiyoruz. Birçok market bu ürünlerini çöpe atarken biz bu şekilde ziyan etmek ve çöpe atmak istemiyoruz vatandaşların faydalanması öncelikli tercihimiz. Üstelik artık müşterinin de böyle bir talebi var. Örneğin müşteri geliyor ve fiyatlara bakıyor üzümün kilosu 10 lira, bu fiyata alacak gücü yoksa bütçe ayıramıyorsa indirim reyonundan yarı fiyatına aynı kilo ürünü alabiliyor” ifadelerini kullandı.

“Marketler deforme ürünleri çöpe atmayıp ihtiyaç sahiplerine ulaştırmalı”

Deforme gıda ürünlerinin yarı fiyatına satışı hakkında açıklamalarda bulunan semt sakini Güler Küçük, “Fakir ailelerinin sayısı çok fazla. İsmini vermeyeyim ama Türkiye’nin en büyük zincir marketlerinden birinde bu çürümüş ürünleri ya da deforme olmuş ürünleri olduğu gibi çöpe atıyor. Ben bu duruma çok üzülüyorum çünkü dışarda bu ürünleri çöpten toplayanlar ya da çöpte arayanlar var. Marketler çöpe atacaklarına fazla olgunlaşan ürünleri ayırsınlar insanlara versinler. Ya çok düşük fiyatlara verebilirler ya da ücretsiz verebilirler zaten çöpe gidecekti. Birçok süpermarkete giderek müdürleriyle görüştüm ve bu ürünleri çöpe atmamalarını rica ettim. Şikâyetlerde bulundum dilekçe bile verdim ama hiçbir dönüş alamadım” dedi.

“Raflarda fiyatlar artıyor, köylerde elmalar yere dökülüyor”

Çürümüş gıdaların çöpe atılmasını doğru bulmadığını söyleyen Küçük, “Çok samimi söylüyorum. İçim sızlıyor insanların çöpten yiyecek ayıkladığını görünce. Geçen bir markette önümde attılar sebzeleri çöpe. Atmayın oğlum günah dedim. Bize böyle emrediliyor dedi market çalışanı. Anlatabildim mi? Bence bu markette yapılan uygulama çok güzel. Sebze meyvelerin çöpe atılmasının önüne geçiyorlar. Vatandaş da bu ürünlerden indirimli faydalanabiliyor. Bu uygulamanın daha da yaygınlaşmasını dilerim. Fiyatları görüyorsunuz, ben alabiliyorum ama alamayan da o kadar çok ki açık konuşalım durum çok kötü. Raflarda fiyatlar bu kadar artmışken köylerde de elmalar yere dökülüyor; soğanlar, patatesler üreticinin elinde kalıyor kimse suratına bakmıyor. Ben bilmiyorum bu durum nereye gidecek” açıklamalarında bulundu.

“Çürümeye yakın olan ürünleri ayıklayıp yarı fiyatına reyona koyuyoruz”

Sebze-meyve reyon sorumlusu S. Çeker, son zamanlarda gıda fiyatlarının yüksek olmasından dolayı indirimli deforme ürün reyonunun çok talep gördüğünü belirtti. Çeker, “Genellikle bizim ürünlerin hemen hemen çürümeye yakın olanlarını ayıklayarak indirim reyonuna koyuyoruz. Diğer gıda ürünlerinin fiyatları yüksek olduğu için vatandaş bu reyona yöneliyor. İndirimli reyonda şeftalinin fiyatı 5 lirayken normal reyonda 10 lira. Mesela elma 8 lirayken indirimli reyonda 4 lira. Bir hafta içinde en çok talep gören ürünler köy biberi ve elma oldu. Ardından domates, salatalık oldu. Gıda satış fiyatlarının düşmesi lazım. Nereye kadar böyle olacak” dedi.

“Bir hafta önce 3 lira olan domates şimdi 8 lira”

Sebze ve meyvelerin fiyatlarındaki değişime dikkat çeken S. Çeker, “Bakın bir fasulyenin kilosu 13 lira olmuş durumda; iki hafta önce 3 liraya sattığımız domatesi şimdi 8 liraya satıyoruz. Patlıcan 9 liraya çıktı. Biz de anlayamıyoruz fiyatların neden bu kadar orantısız arttığını. Ürünler üreticiden direkt olarak markete geliyor olsa daha farklı olabilirdi belki fiyatlar çünkü aradan iki üç tane komisyon geçiyor. Komisyoncular da alacaklarını artırıyorlar. Ancak enflasyondan da kaynaklı olabilir çünkü hem üretici hem komisyoncu hem market sahibinin kira, fatura gibi giderleri çok arttı. Eklemek istiyorum gıda üretimi çok pahalı, üreticinin maliyetleri de yüksek. Üreticinin maliyetleri artarken cebine giren aynı oranda artmıyor. Hayat çok pahalılaştı herkes için. Böyle olunca da bu pahalılık her şeye yansıyor en başta da gıdaya” ifadelerini kullandı.