Gezi Parkı protestolarının planlayıcılarından olduğu iddiasıyla gözaltına alınan Ayşe Barım, 27 Ocak tarihinde tutuklandı. Ünlü menajer, "etki ajanlığı" suçlamasıyla karşı karşıya kalıyor. Bu kavram ise, son dönemde tartışma konusu olan ve casusluk suçunu genişletmeyi amaçlayan bir düzenlemeyle gündeme geldi.
Etki ajanlığı kavramı ne anlama geliyor?
Türk Ceza Kanunu’nda yer alan casusluk suçunun kapsamını genişleten "etki ajanlığı", özellikle Gezi Parkı protestoları ile ilişkilendirilen Barım’ın tutuklanmasıyla daha fazla dikkat çekti. Barım, hükümeti ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etmekle suçlanıyor. Sevk yazısında, Barım'ın şirket faaliyetlerinin, "etki ajanlığı amacıyla" yapıldığı ifade ediliyor. Ancak bu kavramın hukuki temeli, henüz yasal olarak geçerli değil.
Etki ajanlığı yasası ne zaman kabul edilecek?
Etki ajanlığına dair yasa tasarısı, Türk Ceza Kanunu’ndaki casusluk suçunun kapsamını genişletmeyi amaçlıyor. Bu düzenlemeye göre, yabancı bir devletin çıkarları doğrultusunda suç işleyen kişiler, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Ancak, bu düzenleme basın özgürlüğü ve hukukun belirsizliği açısından büyük tartışmalara yol açtı.
Bu tasarı, ilk olarak 2024 Mayıs ayında gündeme geldi ve geniş tepkiler üzerine geri çekildi. Ancak, düzenleme Ekim 2024’te tekrar TBMM Adalet Komisyonu'na sunuldu ve Kasım ayında torba yasa ile birlikte genel kurula gitti. Kamuoyunda yoğun eleştirilerle karşılaşan tasarı, yeniden geri çekildi.
Basın özgürlüğü üzerindeki etkisi nedir?
Birçok basın meslek kuruluşu, etki ajanlığı kavramının yasaya eklenmesini ciddi bir tehdit olarak değerlendiriyor. Gazetecilik faaliyetlerini yasal belirsizliklerle sınırlamaya yönelik olarak görülen bu düzenleme, özellikle "yabancı organizasyon" ve "savaş etkinliği" gibi belirsiz kavramların gazetecilere yönelik baskıları artırabileceği endişesini doğuruyor. Meslek kuruluşları, gazetecilerin her an "etki ajanı" olarak damgalanma riskiyle karşı karşıya kalabileceğini belirtiyor.
