Her yıl Ekim sonu ile Kasım ortası arasında kutlanan Diwali, Hindu takvimine göre yılın en önemli dini bayramlarından biri olarak kabul ediliyor. “Deepavali” yani “ışık sıraları” anlamına gelen festival, Hinduların yanı sıra Jain, Sih ve bazı Budist topluluklar tarafından da kutlanıyor. Evlerin, tapınakların ve sokakların binlerce kandil, mum ve ışıkla süslendiği bu özel dönem, hem manevi arınma hem de toplumsal dayanışmanın simgesi haline gelmiş durumda.
DİWALİ’NİN ANLAMI VE KÖKENİ
Diwali, Sanskritçe kökenli bir kelime olup “ışık sıraları” anlamına gelir. Festival, Hindu mitolojisinde tanrı Rama’nın kötü kral Ravana’yı yenerek eşi Sita’yı kurtarıp Ayodhya’ya dönüşünü simgeler. Bu dönüş, “karanlığın yenilmesi ve iyiliğin zaferi” olarak kabul edilir. Halk, Rama’nın dönüşünü kutlamak için şehirlerini kandillerle aydınlatmış, böylece Diwali geleneği doğmuştur.
FESTİVALİN DİNİ VE KÜLTÜREL ANLAMI
Diwali yalnızca bir dini bayram değil, aynı zamanda yenilenme ve umut zamanıdır. Hindu inancında bu gün, Tanrıça Lakshmi’nin (zenginlik ve refah tanrıçası) evleri ziyaret ettiği gece olarak bilinir. Bu nedenle insanlar evlerini temizleyip ışıklarla süsler, kapılarının önüne “rangoli” adı verilen renkli desenler çizerler.
Sihler için Diwali, Altın Tapınak’ın kurucusu Guru Hargobind Ji’nin esaretten kurtuluşunu; Jainler içinse Lord Mahavira’nın “nirvana”ya eriştiği günü temsil eder.
DİWALİ NASIL KUTLANIR?
Festival beş gün boyunca sürer ve her günü ayrı bir temaya sahiptir:
- Birinci Gün (Dhanteras): Zenginlik ve sağlık için dua edilir, yeni eşyalar satın alınır.
- İkinci Gün (Naraka Chaturdashi): Kötülüklerden arınma ritüelleri yapılır.
- Üçüncü Gün (Lakshmi Puja): En önemli gündür; evlerde Tanrıça Lakshmi’ye dua edilir ve ışıklar yakılır.
- Dördüncü Gün (Govardhan Puja): Krishna’ya adanmış dualar edilir.
- Beşinci Gün (Bhai Dooj): Kardeşler arasındaki sevgi bağı kutlanır.
Kutlamalarda havai fişek gösterileri, geleneksel tatlılar, hediyeleşme ve aile ziyaretleri ön plandadır.
DÜNYA ÇAPINDA DİWALİ
Diwali, Hindistan’ın yanı sıra Nepal, Sri Lanka, Malezya, Singapur, Fiji, Mauritius, Trinidad ve Tobago gibi ülkelerde de ulusal tatil olarak kutlanıyor. Londra, New York ve Toronto gibi büyük şehirlerde ise çok sayıda Hindu topluluğu festival etkinlikleri düzenliyor.
