Tüketici Hakları Derneği depremde evleri yıkılan vatandaşların hangi haklara sahip olduklarına ilişkin açıklamalarda bulundu. Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, depremzedelerin sorumlulara tazminat davası açabileceğini ifade ederek, “Tüketicinin güvenlik hakkına, bilime, tekniğe ve standartlara aykırı rantçı yapılaşma deprem felaketinin nedeni. Deprem sonucunda binaların, konutların yıkılmasıyla oluşan afetten zarar gören depremzedelerin hakları vardır” dedi.
Çakar, yaptığı açıklamada yaşanan deprem felaketinden alınması gereken derslerin olduğunu ifade ederek, “Konut ve yapılaşma tüketici haklarına, bilime, tekniğe ve standartlara uygun olmalı, konut ve yapılaşmada rant anlayışına son verilmeli, arım topraklarında yapılaşma yasaklanmalı” dedi.
“DEPREMZEDELERİN HAKLARI VARDIR”
Çakar, ağır kusurlu ve tüketicinin güvenlik hakkına aykırı olarak üretilen konut ya da yapıların bir depremde yıkılmaları sonucunda afetlerin, felaketlerin oluştuğunu söyleyerek, “Oluşan afetler, felaketler nedeniyle insanlar ölür, yaralanır, maddi ve manevi zarar uğrarlar” diye konuştu.
Çakar, “Tüketicinin güvenlik hakkına, bilime, tekniğe ve standartlara aykırı rantçı yapılaşma deprem felaketinin nedeni” siyerek, “Deprem sonucunda binaların, konutların yıkılmasıyla oluşan afetten zarar gören depremzedelerin hakları vardır. Depremzedeler sorumlulara karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir” ifadelerini kullandı.
Deprem felaketinin sorumluları kimlerdir diye soran Çakar şu cevapları verdi:
“Depremde yıkılan binayı ve konutu yapan, satan müteahhitler, şirketler, yapı sahipleri, belediyeler, valilikler, Çevre- Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yapı denetim şirketleri, yapı denetçileri, mühendisler, mimarlar.”
Turhan Çakar
“MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI AÇABİLİRLER”
Çakar, deprem felaketinde zarar gören depremzedelerin haklarını kimlerden nasıl arayacaklarına ilişkin ise şunları sıraladı:
-Yıkılmış olan konutu – daireyi ya da binayı müteahhitten veya şirketten satın alan tüketici, konutun ağır kusurlu ve depreme dayanıksız olarak üretilmesinden dolayı yıkılmış olması nedeniyle, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında tüketici mahkemesinde müteahhit veya şirkete maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
-Kirada oturan depremzedeler, kiraya veren ev sahiplerine ve binayı yapan müteahhitlere karşı Türk Borçlar Kanunu’na göre sulh hukuk veya asliye hukuk mahkemelerinde maddi ve manevi tazminat davası açabilirler.
-Deprem felaketinden zarar gören herkes yıkılan binayı yapan müteahhite karşı sözleşme ilişkisi olsun ya da olmasın Türk Borçlar Kanunu’na göre sulh hukuk veya asliye hukuk mahkemelerinde maddi ve manevi tazminat davası açabilirler.
-Deprem felaketinden zarar görenler belediyeye, valiliğe, Çevre- Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına karşı Türk Borçlar Kanunu ve İdari Yargılama Usul Kanununa göre hizmet kusurundan dolayı maddi ve manevi tazminat için idari mahkemelerde tam yargı davası açabilirler.
-Deprem felaketinden zarar görenler sorumluluğu olan yapı denetim şirketlerine, yapı denetçilerine, mühendislere, mimarlara karşı Türk Borçlar Kanunu’na göre sulh hukuk veya asliye hukuk mahkemelerinde maddi ve manevi tazminat davası açabilirler.
“İMAR AFLARI VE BARIŞLARI YASAKLANMALI”
Felaketten alınması gereken derslerin ve yapılması gerekenlerin olduğuna da dikkat çeken Çakar şunları sıraladı:
-Konut ve yapılaşma tüketici haklarına, bilime, tekniğe ve standartlara uygun olmalı
-Konut ve yapılaşmada rant anlayışına son verilmeli
-Tarım topraklarında yapılaşma yasaklanmalı
-İmar afları ve barışları yasaklanmalı
-Deprem felaketinin tüm sorumluları cezalandırılmalı ve hesap vermeli
-İnşaat sektörü, müteahhitlik ve özel yapı denetim sistemi, DASK her yönüyle masaya yatırılmalı
-İmar, yapılaşma ve konut mevzuatı her yönüyle masaya yatırılmalı
-Belediyeler ile merkezi yönetimin konut ve yapılaşmadaki görev ve sorumlulukları masaya yatırılmalı
-Yapılacak binalarda standardına uygun ve eksiksiz malzeme kullanılmalı
-Asbestli malzemelerin bina yapımında kullanımı yasaklanmalı
-Konut ve yapılaşmada sorumlu olan belediye ve merkezi yönetim görevlilerinin liyakat sahibi olmalarına önem verilmeli
-Türkiye’deki mevcut konutların ve yapıların depreme dayanıklılığı gözden geçirilmeli ve gerekli tüm önlemler alınmalı
-AFAD ve Kızılay’ın bugünkü yapıları masaya yatırılmalı, önümüzdeki depremlerde etkin, hızlı ve sorun çözücü bir yapıya ulaşabilmeleri için gerekli önlemler alınmalı.
-Depremzedelerin ve onların her dereceden okullarda okuyan çocuklarının ekonomik, sosyal ve psikolojik sorunlarına devletçe acil çözüm bulunmalı.
Murat KARABULUT
