Heyetin sözcüsü Siyasi Analist Julia Manchin seçimler nedeniyle davet üzerine 28 kişilik gözlemci ekibiyle birlikte Seçim süreci konusunda bir ihtiyaç analizi yapmak ve gözlemlerde bulunmak üzere Türkiye’ye geldi.
Heyet; engelli bireylerin seçim süreci hakkında bilgi edinmeleri, seçme ve seçilme haklarını kullanabilmeleri, seçim günü oy vermeleri için gerekli düzenlemelerin yapılıp yapılmadığı konusunda bize sorular sordular.
Türkiye’de engelli bireylerin seçme ve seçilme haklarına erişimleri ve TBMM’de temsil edilmeleri önündeki engeller aktarıldı. Engelliler Konfederasyonu AGİT heyetine kendi görüşlerini şu şekilde özetledi:
- Otizm, zihinsel engel, fenilketonüri, serebral palsi, ortopedik engeli vb. engellileri olan bireylerin seçme ve seçilme haklarını kullanmalarının önündeki engeller kaldırılmalıdır. Bunların oy kullanmalarının önündeki engellerin kaldırılmasıyla ilgili BM Engelli Hakları Komitesi Türkiye’ye geri bildirim yapmıştır.
- Engelli bireylerin seçim sandıklarına kolay ulaşmasının önündeki engeller kaldırılmalıdır. Hastalığı veya engelli nedeniyle yatağa bağımlı olan kişilerin bulundukları yerde oy kullanabilmeleri için “Seyyar Sandık” uygulaması için durumlarını ilgili Sağlık Raporu ile belgelemeleri ve beyanda bulunmaları halinde mümkündür. Ancak, bu uygulama yeterince duyurulmamış ve bu kişilerin başvurmaları teşvik edilmemiştir.
- Seçim Sandıklarına ulaşımda güçlük çeken engelli bireylere servis veya özel ulaşım hizmeti verilmelidir.
- Görme engellilerin her sandıkta tercihlerini yardım almadan yapabilmeleri için Braille alfabesiyle tercihleri gösteren bir şablon bulunacağı duyurulmuştur. Bu ilk kez bu seçimde uygulanacaktır.
- İşitme engelli bireylerin seçme haklarını kullanabilmeleri için, olası sorunlar için iletişimlerini sağlamak için işaret dili tercümanı ulaşılabilir olmalıdır.
- Siyasi partilerin engelli bireylerin TBMM’de temsil edilmesine yönelik yeterli özeni göstermedikleri, bu konuda gönülsüz davrandıkları görülmektedir. Siyasi partilerin kadın ve gençlik kota uygulamalarında olduğu gibi, engellilerle ilgili de bir kota uygulamaları gerekir.
- Siyasi partilerin engellilerle ilgili olarak program ve çalışmalarını engellilere duyurmak için özel yöntemler geliştirmelidir. Programlar oluşturulurken engellileri planlama dahil tüm sürece dahil etmeleri gerekir.
Editör: Rozita Hamidi Cizreli
