TMMOB Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) Genel Başkanı Baran Bozoğlu, Karabük Organize Sanayi Bölgesi’nden (OSB) İstanbul ve Ankara’ya tehlikeli ve toksik atık sevkiyatı yapıldığını bildirdi. Bozoğlu, atıkların yüksek oranda ağır metal kurşun içerdiği için “depolanamaz” nitelikte olduğunu belirterek, “Karayolu ile taşınırken geçtiği bölgeler dahil depolandığı alanlar büyük risk altında. Sevkiyat acilen durdurulmalı” dedi. Bozoğlu, ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın tehlikeli atıkların kontrolsüzce depolanması nedeniyle ilgili firmaya geçen yıl 2 milyon TL ceza kestiğini ancak sonra bu atıkların çimento fabrikalarında alternatif hammadde olarak kullanılmasını kararlaştırdığını kaydetti. Bozoğlu, İstanbul ve Ankara’yı tehdit eden atık skandalını basın toplantısı ile açıkladı. Bozoğlu, tehlikeli atık olan baca gazı tozundan çinko oksit üreten Marzinc Marmara Geri Kazanım San. ve Tic. A.Ş. Karabük Şubesi’nin, üretim sonrası oluşan atıkları Karabük OSB’de depoladığını söyledi. Bozoğlu, bir süredir Karabük OSB’den tehlikeli ve toksik atık sevkiyatı başlatıldığını, atıkların İstanbul’da Kömürcüoda, Ankara’da ise Sincan Çadırtepe’de depolanmaya başlandığını belirtti. 2 MİLYON TL CEZA Bozoğlu, açıklamasında şunları kaydetti: “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 12 Ocak 2017’de Marzinc firmasının atıklarının depolandığı alandan numune aldı. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nde test ve analiz raporu hazırlandı. Bu analizde atığın tehlikeli ve toksik olduğu belirtildi. Bakanlık, tehlikeli atıkların kontrolsüzce depolanması nedeniyle 14 Kasım 2017’de Çevre Kanunu’na göre firmaya 2 milyon 100 bin TL ceza kesti.” SINIR DEĞERİN 15 KATI AĞIR METAL   Bozoğlu, bakanlığın kendisine ait olan Çevre Referans Laboratuvarı’nda da analiz yaptığını kaydederek konuşmasını şöyle sürdürdü: “Atıkların depolanmasına dair belirlenmiş olan 1. sınıf depolama tesisi sınır değerinden yaklaşık 15 kat daha yüksek oranda ağır metal olan kurşun bulunduğu tespit edildi. Yani Marzinc sahasından çıkan atıkların depolanamaz  nitelikte olduğu raporda ortaya kondu. İçerisindeki kurşun oranı depolanma seviyesine çekilmeden bu tehlikeli atığın depolanması mümkün değil.” “DEPOLANAMAZ ATIK HAMMADDE OLDU”  Bozoğlu, konuşmasına şöyle devam etti: “Ancak Bakanlık daha sonra kendi kestiği cezayla çelişkili işlem yaptı. Bakanlık Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Karabük İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nün yazısına verdiği cevapta söz konusu atıkları bu kez tehlikesiz kabul ederek atıkların çimento fabrikalarında alternatif hammadde olarak kullanılabileceğine karar verdi." SUYA, TOPRAĞA, HAVAYA BULAŞMA RİSKİ Bozoğlu, ‘Ulusal mevzuatımıza ve mühendislik bilimine göre yüksek seviyede kurşun ihtiva eden bu atıkların bırakın çimento fabrikasında hammadde yapılmasını, düzenli depolama sahasında depolanması bile mümkün değil’ ifadelerini kullanarak konuşmasına şu sözlerle devam etti: “Kurşun, ölü doğum, davranış bozukluğu, hipertansiyon, anemi ve ölüme sebep oluyor. Ciddi çevresel etkileri olan bu maddenin bulunduğu atıkların doğru yönetilmesi gerek. Karabük OSB’den yola çıkan bu atıklar karayolu ile İstanbul ve Ankara’ya taşınırken geçtiği bölgeler dahil depolandığı alanlar büyük risk altında. Yer altı su kaynaklarımıza, toprağa, havaya bulaşma riski olan bu atıkların sevkiyatı acilen durdurulmalı. İstanbul ve Ankara Valisini göreve çağırıyorum. Bu atık kamyonları durdurulup mutlaka kontrol edilmeli” “TEHLİKELİ ÇIKMIŞ OLSA DAHİ” Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün, Karabük İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne verdiği yanıtta şöyle denildi: “Bahse konu firmanın faaliyeti sonucunda oluşan atıkların cüruf atığı olması ve yapılan analiz sonucunda tehlikeli çıkmış olsa dahi söz konusu atıkların tanımlanması için Atık Yönetimi Yönetmeliği Ek-4’te farklı uygun bir atık kodu bulunmaması sebebiyle 10 05 01 atık koduyla tanımlanmasına devam edilmesi gerekmektedir. Ancak yapılan analiz çalışması sonucunda atığın tehlikeli atık olarak tespitinin yapılmış olması sebebiyle söz konusu atıkların lisanslı araçla bertaraf tesisine taşınması gerekmektedir.” 6 YILDA 50 MİLYON TON TEHLİKELİ ATIK İstatistiklere göre Türkiye’de 2009 ve 2015 yılları arasında yılda ortalama 7,2 milyon ton tehlikeli atık oluştuğunu ifaden eden Bozoğlu, “yine bu süre içinde toplamda yaklaşık 50,5 milyon ton tehlikeli atık üretildi” dedi. HUKUKİ SÜREÇ BAŞLATILACAK Gazetecilerin sorularını cevaplayan Bozoğlu, Çevre Mühendisleri Odası olarak suç duyurusunda bulunup bulunulmayacağının sorulması üzerine “Bilgi edinme çerçevesinde öncelikle Çevre Bakanlığı raporlarının kamuoyu ile paylaşılmasını talep edeceğiz. Ardından eğer valilik ve ilgili kurumlar görevlerini yapmazlarsa hiç kuşkusuz Çevre Mühendisleri Odası olarak gereken hukuki süreç başlatılacak. Çevre problemleri geri dönüşü olmayan sonuçlar doğurabiliyor, geri dönüşü olmayan sonuçlarla karşılaşmamak için Ankara Valiliğinin atıkların bahsettiğimiz sahalara gelişini biran önce engellemesi gerekiyor. Bunun sonucunda da topraklarımızın, havamızın, suyumuzun kirlenmesini engellemiş olabiliriz” açıklamalarında bulundu. “ÇEVRE BAKANLIĞI ÇELİŞKİLİ DAVRANIYOR” Zehirli atıkların depolanmasına neden olan Marzinc firmasını Çevre Bakanlığı’nın karşısına alıp almayacağını soran gazeteciye Bozoğlu, “Atıkların tehlikesiz bile olsa açık alanda 5 yıl boyunca depolanması hukuken mümkün değildir. Bugüne kadar buna neden göz yumuldu, bu da önemli bir soru. Çevre Bakanlığı’nın firmayı karşısına alıp almayacağına cevap vermek biraz zor. Fakat Çevre Bakanlığı’nın öncesinde atıkların tehlikeli atıklar olduğuna kanaat getirerek 2 milyon 100 bin liralık bir cezai işlem uygulayarak bunun için idari yaptırımda bulunmuş. Sonrasında ise atıkları tehlikesiz olarak nitelemiş. Bunu neden yapmış ve arada neden böyle bir çelişki var? Bakanlık biran önce aradaki çelişkiyi gidermelidir” şeklinde cevap verdi. (Türkan ÇATAL)    
Muhabir: TE Bilisim