TMMOB tarafından 2 yılda bir düzenlenen Sanayi Kongresi başladı. Sanayi Kongresi 2015'in sonuç bildirisinden yola çıkılarak hazırlanan Sanayi Kongresi 2017 Sanayisizleşen Türkiye ve Mühendisler ana temasıyla gerçekleştirilecek. Kongrede CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Lale Karabıyık, MMO Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekber Çakar, TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, KESK Eş Genel Başkanı Aysun Gezen, Türk Tabipler Birliği Genel Sekreteri Sezai Berber açılış konuşması yaptı. Oturum Başkanlığını Prof. Dr. Korkut Boratav ‘ın yaptığı ilk oturumda, Küresel Eğilimler ve Türkiye konusu anlatıldı. MESLEK ODALARINA TEŞEKKÜR CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Lale Karabıyık, açılış konuşmasında kendisinin de Plan ve Bütçe Komisyonu’nda olduğunu hatırlatarak, ‘’Bütün meslek odaları her zaman doğruları söyleyip gerçekleri gösteriyorlar. Sizlere teşekkür borçluyuz. Şu anda içinde bulunduğumuz ortamda sorgulamayan bir toplum yaratılmak istendiği için meslek odaları eleştiriliyor. Bunlar son derece yanlış uygulamalardır ama sizler meslek ilkelerinizi vurgulayarak gerçekleri gösteriyorsunuz. Makro ekonomik bir kaos içerisinde ülkemiz. Öncelikle gerçekleri görebilmeliyiz. Pembe bir tabloyu değil doğruyu gerçekçi bir şekilde yorumlamalısınız. Aslında bir çaresizlik umutsuzluk söz konusu ama bu kabullendirilmeye çalışılıyor. Bir plan bütçe komisyonu üyesiyim. Öncelikle bazı şeyler kabullendirilmeye çalışılıyor. Ülkemizde cari açıkla süre gelen bir sistem var. Cari açık sanki zorunlulukmuş gibi kabul ettirilmeye çalışılıyor ve bu bir başarısızlık. Cari açığı küçültmeye karşı bir çaba da yok. Eğer bunu başarı ile sürdürebiliyorlarsa içeriden hiç ses çıkmıyor. Yatırımlar dışarıdan gelmek zorunda. İşte bu borçla finansmanla bunu içselleştirmişler ve bunu kabullendirmeye çalışıyorlar. 200 milyar dolara ihtiyaç var. O da her zaman doğrudan yatırım olarak gelmiyor ve çıkarken de Türkiye’nin içinde çok büyük kazançlarla geri çıkıyor. Hazine en büyük rakip, bu kadar borçlanırsa faizler düşmez’’ şeklinde konuştu. ‘’VERGİLER DOPİNG ETKİSİ YARATTI’’ Son dönemde yaşanan vergi uygulamalarının üretim ve büyüme açığını kapatmak için bir doping etkisi yarattığı ifadelerini kullanan Karabıyık, ‘’Bir ülkenin ekonomisi için sanayi bir motordur. Diğer sektörler de büyüme üzerine etki sağlar ama hiçbir sektör sanayi sektörü kadar büyümede bir sıçrama etkisi yaratamaz. Bunu doğru politikalarla şekillendirmek gerekir. Son dönemde büyüme rakamları açıklandı. Sanayi üretimi büyüdü evet ama doping etkisi yapıldı. ÖTV ve KDV etkisi ile büyüdü ve sürdürülebilir olmadı. Bunun maliyeti ağır oldu. KDV ve ÖTV dopingi ile büyümenin maliyeti geldi bütçede açık yarattı. Hazine yeniden borçlanmaya gitti. Hazine ihtiyacının çok üstünde borçlandı bu defa. Şeffaflık ve netlik yok. Hazinenin bir borçlanma limiti var. Bu borçlanma limitini 37 milyar lira borçlandı. Aslında ek bütçe ile meclise getirilmeli. Torba yasa ile geliş şekli yasalara aykırıdır. Sonuçta bu 37 milyar lirayı anlayamadık’’ dedi. ‘’VİCDANI OLMAYAN BÜTÇE’’ CHP’li Karabıyık sözlerini şöyle sürdürdü, ‘’59-60 milyar liralık bir vergi toplamak lazım dediler. O torba yasa geldi ve yaklaşık 59 milyar liralık bir vergi toplanıyor halktan. Sürekli dar gelirlinin üzerine bir vergi yükleniyor. Terörle mücadele için bu para lazım dediler. Bu son derece acıdır ama maalesef durum böyle. Şu anda 2018’in bütçesi gelecek. Biz buna vicdanı olmayan bir bütçe dedik. Bu ülke kalkınacak, sanayileşecek ama en kırılgan 5 ülkeden biriyiz. Geçen sene de bu kırılgan 5linin içerisindeydik bu sene de içindeyiz. Oradan çıkmamız için göstermelik kalkınma paketlerini değil gerçekleri görmeye ihtiyacımız var. Türkiye dışarıya riski yüksek bir görüntü veriyor. Bu ülkede adaletin sağlandığı ve eğitimin 1.sınıf olarak gerçekleştiği bir ülke olarak başlamalıyız ama maalesef birileri bunları göz ardı ediyor. Bu ülkede yapılması gereken öncelikle okullar arasında nitelik nicelik farkını ortadan kaldırmak gerekiyor.’’ ÜRETİM VE KENT ODAKLI ÇALIŞMALAR TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı Ali Ekber ÇAKAR, açılış konuşmasında, ‘’Odamızın TMMOB adına iki yılda bir düzenlediği sanayi kongresi, toplamda sayısı elliyi aşan kongre, kurultay, sempozyum etkinliklerimizin finali niteliğindedir. Bu bakımdan birçok tartışmayı, fikir üretimini ve kolektif deneyimleri bir bütün olarak barındırması itibariyle kongremizin öneminin altını bir kez daha çizmek isterim. Bu çalışma döneminde meslek disiplinlerimizin toplumsal gereksinimler doğrultusunda gelişmesine yönelik olarak; asansör, öğrenci üye, tesisat mühendisliği, uçak havacılık uzay mühendisliği, güneş enerjisi sistemleri, bakım teknolojileri, enerji verimliliği, kaynak teknolojileri, endüstri işletme mühendisliği, hidrolik-pnömatik, işçi sağlığı ve iş güvenliği konulu kongre, kurultay, sempozyum etkinliklerini gerçekleştirdik.  Bu etkinliklere sunulan bildiriler, paneller, özel oturumlar ve sonuç bildirileri kitaplaştırılıp kamuoyunun kullanımına sunulmaktadır.  Ülkemizin sanayileşmesine, kalkınmasına, demokratikleşmesine katkı sunabilmek için tüm bu etkinliklerdeki tartışmaları ve deneyimleri, saha araştırmaları, üretim bölgeleri başta olmak üzere bölgesel ve yerinde araştırmalar ile, üretim ve kent odaklı çalışmalarla genişlettik’’ ifadelerine yer verdi. ‘’HALKIMIZIN ÇAĞDAŞ YAŞAM SÜRMESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR’’ Çakar, kongreden verimli bir sonuç bildirisinin çıkmasını umarak, ‘’Bu çalışmaların yanı sıra geniş bir yelpazede titiz bir çalışmayla hazırlanan sektör raporları ve periyodik yayınlarımızla birçok platformda fikirleri buluşturmaya devam ettik. Kongremizin yarınki oturumlarında sunulacak olan saha ve sektör araştırmaları dolayısıyla Yavuz Bayülken ağabeyimiz ve Gamze Yücesan-Özdemir Hocamıza ve çalışma arkadaşlarına teşekkürlerimi şimdiden belirtmek istiyorum. Odamızın, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da halkımızın mutlu, bilimsel-teknik gerekler ve standartlara uygun çağdaş bir yaşam sürmesine yönelik katkı sunmaya dönük çalışmalarını tüm gücüyle sürdüreceğinin bilinmesini isterim. Bugün de burada çok değerli uzman, akademisyen, sosyal bilimci katılımcılarımız ve değerli meslektaşlarımızla bir araya geldik. İki gün boyunca dünyada ve ülkemizdeki ekonomik gelişmeleri ve eğilimleri, sanayileşmeyi, mühendisliği, emek süreçlerini, üretimin doğa-kaynak-enerji ilişkisini, bizi bekleyen gelişmeleri, yani aslında yaşamın kendisini konuşacağız. Alternatif görüş önerilerini hep birlikte ortaya çıkaracağız. Umuyorum ki, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu kongremizden de verimli bir sonuç bildirisi çıkacaktır’’ şeklinde konuştu. ‘’SANAYİLEŞMİŞ ÜLKE DEMOKRATİKLEŞMİŞ ÜLKEDİR’’ TMMOB’un iki yılda bir düzenlediği kongrenin bu yılki konusunun, Sanayisizleşme ve Mühendisler olduğunun altını çizen Çakar, ‘’Bu yıl kongremizin ana teması “Sanayisizleşen Türkiye ve Mühendisler”dir. Öncelikle sanayi ve sanayileşmenin ülkemizin bugünü ve yarını için öneminin altını bir kez daha çizmek isterim. Bildiğiniz gibi sanayi politikaları ile ekonomik gelişme ve kalkınma arasındaki bağ çok yakındır. Tüm dünyada örneklerini gördüğümüz ekonomik gelişmenin baş aktörü sanayidir. Ekonomik gelişme ve kalkınma için sürükleyici üretim faaliyetlerinden oluşan üretim ilişkilerinin, siyasi ve sosyo-ekonomik yapının gelişim ve değişimi, sanayileşmenin merkezinde olduğu bir süreç ile mümkündür. Sanayileşme, gerçekte bir toplumsal dönüşümdür. Demokratikleşme, çağdaş ve modern bir yaşama geçişin aracıdır. Sadece gelir sorununu çözmeyi hedeflemez, aynı zamanda refah sorunu ile birlikte eğitim, sağlık, gıda, hukuk ve çevre sorunlarını da çözmeyi hedefler. Dolayısıyla Odamız, sanayileşme politikasının, öncelikle bir toplumsal proje çerçevesinde, doğa, toplum ve devlet ilişkilerini yeniden düzenleyen köklü bir devrim yani uzun erimli bir toplumsal dönüşüm ile birlikte ele alınmasını öngörmektedir. Bu bağlamda sanayileşme ile demokrasi arasındaki yakın ilişkiyi de mutlaka kurmak gerektiğini belirtmek isterim. Zira gerçek anlamıyla sanayileşmiş bir ülke, aynı zamanda demokratikleşmiş bir ülkedir’’ diye konuştu. ‘’İŞSİZLER YIĞINI MEYDANA GELMEKTE’’ Sanayinin ülkelerde nitelikli üretim sorunu olduğuna değinen Çakar, ‘’Çünkü sanayileşme olgusu, ülkelerin neleri-nasıl ürettiklerine ilişkin bir “nitelikli üretim” sorunudur. Bu üretim aynı zamanda, üretim teknolojisini, üretim sürecine katılan işgücünün ve üretim araçlarının gelişmişlik düzeyini de bizlere göstermektedir. Sanayileşme eşliğinde emekçiler lehine bir toplu sözleşme süreci, meslek odaları, sendikalar gibi kitle örgütlerinin bağımsız, özerk konumları ve siyasal özgürlüklerin güvence altına alındığı katılımcı bir demokrasiye duyulan ihtiyaç günümüzün ivedi sorunları arasındadır. Kısaca, sanayileşme uzun erimli bir modernleşme öyküsüdür! Türkiye gibi sanayileşme aşamasını tamamlamamış, demokratik kitle örgütlerini ve siyasal özgürlükleri kurumsal olarak olgunlaştıramamış toplumlar, bugün aynı zamanda büyük bir demokrasi açığı ile karşı karşıyadırlar. Bu açıdan bakıldığında Türkiye sanayileşmeden uzaklaştıkça, aynı zamanda demokrasiden de uzaklaşmaktadır. Sosyal, toplumsal ve kültürel olarak gerilemekte, gelir grupları arasındaki mesafeler artmakta, bilimsel, nitelikli ve laik eğitimi umursamayan politikalar eşliğinde geri bir toplumsal kültürel ortam ve işsizliler yığını meydana getirilmektedir’’ ifadelerini kullandı. ‘’BUNUN ADI SANAYİSİZLEŞMEDİR’’ Çakar sözlerine şöyle devam etti, ‘’Ekonomi, bir yandan sanayisizleşmenin pençesinde küresel sermayenin tahakkümü altında ezilirken, yurttaşlık haklarından uzaklaştırılmış toplumun bireyleri de demokrasiden uzakta, asgari üç çocuk sahibi olarak itaatkâr bir şekilde oy deposuna dönüştürülmek istenmektedir. Sanayileşmenin, ülke kalkınması için zorunluluk olarak görülmesi gerekirken, sanayinin rafa, sanayileşme iddialarının tarihe gömüldüğüne tanıklık etmekteyiz. Üzülerek söylemeliyim, bugün ülkemizde sanayiye dair izlenen bir strateji varsa, o da ülkemizi uluslararası mal piyasalarına ucuz ithalat cenneti olma yolunda, montaj sanayinin taşeron bir üreticisi haline getirmekten ibarettir. Evet, bunun adı tam anlamıyla sanayisizleşmedir. İmalat sanayisi hızla gerilerken, onun bıraktığı boşluğu inşaat faaliyetleriyle dolduran bir politikada sanayileşmeden bahsedebilir miyiz? Yine benzer bir şekilde tüm üretim faktörlerini geliştirmek yerine dışarıdan ithal etmeye dayalı bir politika üreten anlayışla sanayileşmeyi bağdaştırabilir miyiz? Tarım alanlarını imar ve ranta açan, ihracatçısı olabileceği ürünlerden vazgeçerek ithal etme yoluna gitmiş, çiftçisini inşaat şantiyelerinin güvencesiz işçilerine dönüştüren politikaları sanayileşme ile bağdaştırabilir miyiz? Sanayileşen bir ülkede hiç yeni işsizlik dalgaları, yüksek enflasyon ve yüksek faizi bir arada üreten ekonomik büyüme görülebilir mi? Yatırımsız büyüyen ekonomide sanayileşmenin izine rastlayabilir miyiz? Ekonomide olduğu gibi sosyal ve toplumsal alanda da sanayileşme yansımaları ve kalkınmadan bahsetmek mümkün değildir. Hatta sosyal ve toplumsal verilerin giderek dibe vurmakta olduğu ortadadır. Eğitimde bilimin önüne geçirilen dinsel içerikli dogmalardan akademik özgürlüğün yok edilmesine dek yaşanan sorunlar, yüksek işsizliğin yarattığı özellikle gençliğimizin başına sarılan karamsar beklentiler, diğer bir yandan da hızlı borçlanmaya dayalı ciddi sosyo-ekonomik sorunlar vb. maalesef çığ gibi büyümektedir.’’ “SANAYİ KONGRELERİ OLDUKÇA KIYMETLİDİR” Sanayi Kongresinin açılışında konuşma gerçekleştiren TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, bu yıl Yirmi Birincisini gerçekleştirdiğimiz Sanayi Kongresi, TMMOB’nin en uzun erimli kongrelerinden birisi, diyerek sözlerine şöyle devam etti: “İlki 1962 yılında gerçekleştirilen Sanayi Kongresi, tam 55 yıldır Türkiye’nin sanayileşme serüveninin takipçisi olma özelliğini taşımaktadır. Hepinizin bildiği gibi 1962 yılı Türkiye’nin kalkınması ve sanayileşmesi bakımından önemli bir tarihsel dönemin başlangıcıdır. 1950’li yıllarda yaşanan derin ekonomik krizden çıkış için benimsenen planlı kalkınma anlayışı doğrultusunda hazırlanan 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı 1962 yılında kabul edilmiştir. Sadece sanayi alanının değil, tüm ekonomik yatırımların planlanmasını içeren bu anlayış, toplumun geniş kesimlerinde planlama fikrinin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Makina Mühendisleri Odamız tarafından gerçekleştirilen ilk kongremiz de bu fikirden hareketle "Geçmişten Geleceğe Sanayileşme, Planlama ve Kalkınma: Türkiye İçin Model Önerileri" başlığını taşımaktadır. Bundan 55 yıl önce “sanayileşme planlarını” ve “model önerilerini” konu edinirken bugün “Sanayisizleşmeyi” konu edinmek, ülkemizdeki kalkınma ve sanayileşme anlayışının geçirdiği dönüşümü ve geldiği noktayı görmek açısından ibret vericidir. Yıllardır birbirinden değerli hocalarımızın emekleriyle hazırlanan Sanayi Kongreleri, Türkiye’nin yaşadığı bu ibret verici dönüşümü gözler önüne serdiği için oldukça kıymetlidir. Burada iki gün boyunca yürütülecek tartışmaların, bu kıymetli çabaya katkı vereceğine inanıyorum.” “SANAYİSİZLEŞME SÜRECİ SÖZ KONUSUDUR” Koramaz, Türkiye kapitalizmi, sanayileşme ve kalkınma paradigmasından uzaklaşmıştır ve bir sanayisizleşme süreci söz konusudur, ifadelerini kullanarak konuşmasına şöyle devam etti: “Ülkedeki köklü şirketler yatırımlarını sanayi üretiminden hizmet sektörüne kaydırmaktadır. Ülkemizde artık her holding kendi gayrimenkul şirketini, kendi alışveriş merkezini kurmaktadır.  Sanayi bölgelerinde binlerce kişinin istihdam edileceği tesisler yerine, kent merkezlerinde binlerce dairelik konut projeleri daha çekici hale gelmiştir. “Sanayisizleşme”, ekonomi literatüründe gelişmiş ülke ekonomilerinde ağır sanayinin payının azalmasını anlatan bir kavram iken, ülkemizde sanayisizleşme, rant ekonomisinin yatırımları boğması, sanayi üretiminin karlı bir ekonomik tercih olmaktan çıkması olarak yaşanmaktadır. Bu sürecin sonu yüksek işsizlik, borçlanma ve ekonomik çöküştür. TMMOB ve bağlı odaları bu gerçekleri ve riskleri dile getirdiği için hükümetlerin ve yandaşlarının saldırısına uğruyor. Kuruluş yasamız değiştirilmeye, mesleki denetim yetkilerimiz elimizden alınmaya, açıklamalarımız değersizleştirilmeye çalışılıyor.” “BİLİMİ VE TEKNOLOJİYİ ESAS ALMAYA DEVAM EDECEĞİZ” Koramaz, konuşmasına şöyle devam etti: “Bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da; bilimi ve teknolojiyi esas alan, Ar-Ge ve inovasyona ağırlık veren, dış girdilere bağımlı olmayan, yerli yatırımcıyı ve yerlileşmeyi özendiren, koruyan, kamunun ekonomideki yönlendiriciliğini toplumsal yararlar doğrultusunda benimseyerek artıran, kamu-halk yararına bir yatırım ve üretim planlaması yapacak, sosyal refah-sosyal hukuk devleti anlayışını benimseyen, sanayinin gelişmesini ve ekonomik büyümeyi en geniş toplumsal tabana yayacak, erişilebilir, nitelikli, ücretsiz sağlık, eğitim, sosyal güvenlik hizmetlerini öngören, doğayla, tarihle ve kentle barışık, istihdam, emek ve halk odaklı, Türkiye’nin toplumsal gereksinimlerini ve kamu girişimciliğini temel alan, yeni bir sanayileşme, planlama, kalkınma politikasının gerektiğini dile getireceğiz, bunun için mücadele edeceğiz.” (Rozita Merve HAMİDİ-Türkan ÇATAL)    
Muhabir: TE Bilisim