Bakanlığın Kanal İstanbul’u hızlandırma gerekçelerinden birisi 100 yıl önce İstanbul Boğazı'ndan yıllık 3-4 bin gemi geçerken bu sayının günümüzde 45-50 binlere ulaşması. Bu yüzden alarm da verilmiş durumda.
Seyir emniyetinin arttırılması için uygulanan tek yönlü trafik organizasyonu nedeniyle büyük gemiler için Boğaz'da ortalama bekleme süresi, beklemeye takılan her gemi için yaklaşık 14,5 saati bulurken, bekleme süresi bazen gemi trafiğine ve hava şartlarına bazen de yaşanacak bir kaza veya arızaya bağlı olarak 3-4 günü, hatta haftayı bulabiliyor.
Kanal İstanbul'un tamamlanmasıyla birlikte Boğaz'daki gemi trafiği sorununun da çözülmesi hedefleniyor. Kanal İstanbul dünya denizlerinde dolaşan en büyük konsept gemi olarak belirlenen boyu 275 metre, draftı (geminin tabanı ile su seviyesi arasında kalan mesafe) maksimum 17 metre olan ve ortalama 145 bin tonluk tankerlerin geçişine imkân sağlayacak bir büyüklükte olacak. Kanal Küçükçekmece Gölü - Sazlıdere Barajı - Terkos doğusunu takip eden güzergâhta yer alacak.
Kanal üzerine Sazlıdere Köprüsü dahil 6 köprü yapılacak. Kanal inşaatının 5,5 yıl sürmesi öngörülürken, projenin tamamlanma süresi normal şartlar altında 7 yıl olarak planlanıyor. 2 yıl önce Sazlıdere Barajı ile temeli atılan projenin 2028 yılına yetiştirilmesi hedefleniyor. Kanal İstanbul projesinin toplam maliyeti 15 milyar dolar olacak.
Kanal İstanbul'un her iki tarafında 250 biner konutluk devasa şehirler kurulması planlanıyor. Bu yeni yerleşim alanlarında mahalle konseptinde az katlı (maksimum 4-5 kat) yatay mimarinin hâkim olduğu düşük yoğunluklu konut alanları ve bu konut alanlarına hizmet veren ticaret, resmi kurum, kıyı tesisleri, kentsel bölgesel sosyal donatı alanları, yeşil ve spor alanları, üniversite alanı, teknoloji geliştirme bölgesi, turizm alanı, eko-turizm alanı, sağlık turizm alanı, kongre ve fuar alanı ve lojistik bölge alanları yer alacak.