Günlük yaşamda sıkça duyduğumuz bir kavram olan overthinking, yani "aşırı düşünme", kişinin aynı düşünceyi tekrar tekrar zihninde döndürmesi, olayları abartılı biçimde analiz etmesi anlamına geliyor. Bu durum çoğu zaman fark edilmeden ortaya çıkıyor ve kişinin ruhsal sağlığını olumsuz etkileyebiliyor.
Overthinking nedir? Anksiyete ile bağlantısı var mı?
Overthinking nasıl ortaya çıkar?
Overthinking genellikle iki şekilde görülür:
Geçmiş Olaylara Takılı Kalmak: “Keşke öyle yapmasaydım”, “Neden böyle söyledim?” gibi tekrar eden düşünceler.
Gelecek Hakkında Aşırı Endişe: “Ya böyle olursa?”, “Ya başarısız olursam?” gibi senaryolar üretmek.
Bu düşünce döngüleri kişinin beynini meşgul eder ve uyku, dikkat, karar alma gibi bilişsel süreçleri bozar. Sürekli tetikte olma hali ise zamanla anksiyete bozukluğu ile birleşebilir.
Anksiyete ile bağlantısı ne?
Uzman psikologlara göre overthinking, anksiyete bozukluklarıyla yakından ilişkilidir. Özellikle genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu olan kişiler, sık sık olumsuz düşünce kalıplarına kapılır ve geleceğe dair kontrol edemeyecekleri durumlara karşı yoğun stres hisseder.
Anksiyete hastalarında görülen başlıca belirtiler arasında overthinking, uyuyamama, kalp çarpıntısı, kas gerginliği ve karar verememe yer alır.
Overthinking nasıl yapılır? Farkında olmadan nasıl yaşanır?
Aşırı düşünme genellikle bir alışkanlık haline gelir. Kişi fark etmeden sürekli düşünür, en kötü senaryolara odaklanır ve en basit konularda bile kendini suçlayabilir. Bu düşünme tarzı şunlarla tetiklenebilir:
- Sosyal medya karşılaştırmaları
- Travmatik deneyimler
- Mükemmeliyetçilik eğilimleri
- Karar verme korkusu
Overthinking, çoğu zaman üretkenlik gibi algılansa da gerçekte zihinsel tükenmişliğe neden olur.
Overthinking ile başa çıkma yolları
Aşırı düşünmeyle mücadele edebilmek için bazı yöntemler öneriliyor:
- Farkındalık egzersizleri (mindfulness)
- Nefes teknikleri ve meditasyon
- Düşünceleri yazıya dökme
- Sosyal destek alma
- Profesyonel psikolojik destek
Bu teknikler, kişinin düşünce zincirini kırmasına ve zihinsel dinginliğe ulaşmasına yardımcı olabilir.