Dünyada ilk kez Avustralya’nın Melbourne kentinde 1856 yılında taş ve inşaat işçilerinin, günlük 8 saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Evi’ne doğru yürüyüşleriyle başlayan 1 Mayıs, 1886 yılında Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde bu sefer işçilerin günde 12 saat ve haftada 6 gün olan çalışma düzenine karşı, 8 saatlik çalışma saati talebiyle iş bırakmalarıyla devam etti.
14 Temmuz-21 Temmuz 1889 yılında toplanan 2. Enternasyonal’da Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs’ın, tüm dünyada “Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü” olarak kutlanmasına karar verildi.
1906 yılında ise Türkiye’de bildiğimiz ilk 1 Mayıs İzmir’de kutlandı. 1922 yılında Ankara’da İmalat-ı Harbiye işçileri arasında kutlandı. 1923 yılında İstanbul’da tütün işçileri, demiryolu işçileri, fırıncılar, tramvay, telefon, tünel ve gazhane işçileri 1 Mayıs’ı, ellerinde “Yabancı Şirketlere El Konsun”, “8 Saatlik İş Günü”, “Serbest Sendika ve Grev Hakkı”, “Hafta Tatili” pankartlarıyla kutladılar.
Ancak 1925 yılında Takrir-i Sükun Kanunu’yla beraber her türlü gösteri ve yürüyüş yasaklanınca 1 Mayıs kitlesel şekilde kutlanamaz oldu. 1971 yılında Ankara’da grev ve lokavt yasaklandı, dernekler kapatıldı, İstanbul’da öğrenci forumları yasaklandı.
50 yıllık bir aranın ardından 1796 yılında, İşçi Bayramı Taksim Meydanı’nda büyük bir katılımla kutlandı. Disk’in düzenlediği bu 1976 1 Mayıs’ı, Türkiye’de kitlesel şekilde düzenlenen 1 Mayıs kutlamalarının da başlangıcı oldu.
Ertesi yıl yine Taksim Meydanı’nda düzenlenen 1 Mayıs kutlamalarında gerçekleşen saldırıların ardından 34 kişi öldü ve 136 kişi yaralandı. Bu durumun ardından 1977 1 Mayıs’ı tarihe “Kanlı 1 Mayıs” olarak geçti.1980 yılında yaşanan askeri darbenin ardından , o zamana kadar bahar bayramı adıyla resmî olarak tatil günü sayılan 1 Mayıs, çalışma günlerine eklendi.
1980’li yıllar çalışma şartlarının da kötü olduğu yıllardı. 14-15 saatlere varan mesai saatleriyle çalışıyorlardı işçiler.
80 darbesinden sonra türlü zorluklarla işçilerin kutlamaya çalıştıkları 1 Mayıs, 2010 yılında, aradan geçen 32 yılın ardından Taksim’de ilk kez izinli olarak kutlandı. Ancak bu izin durumu 2013 yılına kadar sürdü. 2013 yılında inşaat çalışmaları gerekçe gösterilerek, Taksim’de kutlamalara izin verilmedi. O günden bu yana da Taksim’de kutlamalara izin verilmiyor.
Önümüzdeki 1 Mayıs kutlamalarında Taksim’de buluşmak dileğiyle ve Adnan Yücel’in dizeleriyle bitiriyorum sözlerimi:
“Menekşeler de açılır üstümüzde
Leylaklar da güler.
Bugünlerden geriye,
Bir yarınlar kalır
Bir de yarınlar için direnenler.”