Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 15 Ekim Dünya Kadın Çiftçiler Günü dolayısıyla yaptığı yazılı açıklamada, kadın çiftçilerin tarımın görünmeyen gücü olduğunu belirtti. “Kadın çiftçilerimiz kırsalın umudu, tarımın güvencesidir” diyen Bayraktar, kadın emeğinin üretimden sosyal hayata kadar her alanda belirleyici olduğunu vurguladı.
Kadın çiftçiler tarımın temel direği
Bayraktar, dünyada ve Türkiye’de tarımsal üretimin sürdürülebilirliği için kadınların kritik bir rol oynadığını ifade ederek şu sözleri kullandı:
“Kadınlar, beslenmede, üretimde, çocuk eğitiminde, yaşlı ve hasta bakımında toplumun yükünü omuzluyor. Ancak üretimin merkezinde olmalarına rağmen sosyal güvenlikten yeterince yararlanamıyor, ekonomik ve toplumsal olarak ikinci planda kalıyorlar.”
TZOB verilerine göre Türkiye genelinde 754 ziraat odasına kayıtlı 956 bin 643 kadın çiftçi bulunuyor. Bu sayı, toplam çiftçilerin yüzde 18,14’ünü oluşturuyor.
Tarım nüfusu hızla yaşlanıyor
Kadın çiftçilerin yaş ortalamasının 61’e yükseldiğini belirten Bayraktar, tarım nüfusunun giderek yaşlandığını söyledi. “Çiftçilerimizin yüzde 35’i 65 yaş ve üzerindedir. Sadece yüzde 5’i 18–32 yaş aralığındadır. Bu durum üretimin geleceği açısından ciddi bir risk oluşturuyor” dedi.
Bayraktar, son 30 yıldır hiç doğum gerçekleşmeyen köyler bulunduğunu, kış aylarında tamamen boşalan yerleşimlerin arttığını da sözlerine ekledi.
Kadın çiftçilerin sosyal güvence sorunu büyüyor
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, 2024 yılı itibarıyla Türkiye’de 427 bin 298 zorunlu tarım BAĞ-KUR’lunun yüzde 24,69’unu kadın çiftçiler oluşturuyor. Ancak kadın çiftçilerin yalnızca yüzde 11’i prim ödeyebiliyor.
Bayraktar, “Aile işletmelerinde çalışan kadınların büyük bölümü ücretsiz aile işçisi statüsündedir. Emekleri çoğu zaman ‘aile katkısı’ olarak görülüyor. Bu yaklaşım, kadınların üretici kimliğini gölgeliyor” ifadelerini kullandı.
“Kadın çiftçilere özel destek şart”
TZOB Başkanı, kadın çiftçilerin ekonomik ve sosyal statülerinin güçlendirilmesi için kapsamlı politikalar gerektiğini belirterek şu önerileri sıraladı:
- Kadın çiftçilere özel prim desteği sağlanmalı,
- Kadın girişimcilere yönelik hibe ve kredi destekleri artırılmalı,
- Kırsal bölgelerde kreş, yaşlı bakım hizmetleri ve internet erişimi yaygınlaştırılmalı,
- Tarımın saygınlığı artırılarak gençlerin sektöre ilgisi yeniden canlandırılmalıdır.
Kadın emeği kırsalın geleceği
Bayraktar, 6270 sayılı Kanun ile kadın çiftçilere geçmişte tanınan borçlanma haklarının önemine değinerek, “Kadın çiftçilerimiz yalnızca kendi evlatlarını değil, tüm ülkeyi doyuruyor. Onların emeği olmadan kırsalın geleceği inşa edilemez” dedi.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak kadın çiftçilerin sosyal güvenlik sistemine erişimini kolaylaştıracak düzenlemelerin öncelikli hedefleri arasında olduğunu belirten Bayraktar, “Kadınlara fırsat verildiğinde liderliğin, üretimin ve değişimin öncüleri olurlar” diyerek açıklamasını sonlandırdı.