Türkiye Turist Rehberleri Birliği Yönetim Kurul Başkanı Suat Tural ile turist rehberlerinin sorunlarını ve pandemi sürecini nasıl geçirdiğini konuştuk. Turist rehberlerinin pandemiden iş anlamında ilk etkilenenler olduğunu ifade eden Tural, “İlk başlarda pandeminin bu kadar uzun süreceği öngörülmediği ya da hayatın daha çabuk yeni normale dönebileceği inancı hakimdi. Maalesef öyle olmadı ve turizm endüstrisinde kriz devam ediyor.” dedi.

20 yıldır Profesyonel Turist Rehberliği mesleğini yürüten ve 2019 yılından bu yana da Türkiye Turist Rehberleri Birliği’ne (TUREB) Başkanlık yapan Suat Tural, “Türkiye bugün dünyada turizm ülkelerinden biri olarak gösteriliyorsa şüphesiz bunda meslektaşlarımızın yadsınamaz bir payı vardır. Yerli ya da yabancı bütün turistlerin bütün tarihimizi, kültürümüzü, gidilen yerdeki değerleri, doğayı, coğrafyayı, yemeği ve daha birçok şeyi rehber marifetiyle keşfettiğini, öğrendiğini, gördüğünü unutmamalıyız.” dedi.

Öncelikle siz de bir turist rehberisiniz. Turist rehberliğinin tam olarak neyi ifade ettiğini sizden dinlemek isteriz. Turist rehberi olmak için ne gibi özellikleri taşımak gerekiyor?

Ben hemen her konuşmamda bunu özellikle dile getiriyorum. Hiç unutmadan ve üzerine basa basa belirtiyorum ki ben bir turist rehberiyim. Şu anda yürütmekte olduğum görevlerim bittiğinde de turist rehberi olmaya devam edeceğim. Ben sahada bulunan, tur yapan ve yaptığım iş olan turist rehberliğini mesleğim olarak son derece içselleştirmiş bir kişiyim.

Turist rehberliği benim için çok yönlülüğün, sözde değil özde entelektüel birikim sahibi olmanın; dünyaya geçmişiyle, doğasıyla, kültürüyle ve hemen diğer tüm özellikleriyle bir bütün olarak bakarken gezilere katılan insanlara da bunları en doğru şekilde aktarıp, gözleriyle görüp beğendikleri değerlere bilinç noktasında da katma değer katarak insanların hayranlık kat sayısını mümkün olduğunca yukarı çıkarabilmek için gösterilen hiç bitmeyen çabanın adıdır.  Sürekli öğrenmek ve mümkün olan her fırsatta anlatmaktır.

Turist Rehberi olmak için gereken özellikler sadece yasamızda bahsi geçen koşullardır ama bu mesleği gerçekten bir kıyafet gibi giyebilmek niçin gerekenler ise çok daha fazlasıdır. Şöyle düşünün lütfen; Anadolu ve Trakya coğrafyasına yayılmış muhteşem ülkemizin bütün güzelliklerini, özelliklerini, ihtişamını ve dahi bütününü anlatmak ne kadar güç aslında. İşte turist rehberleri bunu yapan hem de gerektiğinde yabancı dilde yapan, bunu yapabilmek için de yıllarını öğretime adayan insanlardır. Üstelik dediğim gibi bu öğrenme hiç bitmez.

“TURİST REHBERLİĞİ KONUSUNDA DÜNYANIN SAYILI ÜLKELERİNDENİZ”

Türkiye turist rehberliği konusunda hangi noktada bulunuyor? Bu konuda iyiyiz diyebilir miyiz?

Türkiye turist rehberliği konusunda dünyanın sayılı ülkelerindendir hatta Türk Turist Rehberleri dünyanın en iyileridir desek yanlış söylemiş olmayız. Bunun sebebi ise meslek yasamızın çıkmasından da önce, yıllarca meslek örgütlerimizin hizmet kalitesini geliştirmek için öğretimin önemine yaptığı vurgu sonucunda Turist Rehberi olmanın daha yoğun öğretim süreçleri gerektirmesi konusunda ısrarcı olmuş olmalarıdır. 

Bugün Türkiye’de Turist Rehberliği üniversite düzeyinde öğretimi olan bir meslektir. Ancak, bir an önce üniversitelerdeki ön lisans (iki yıllık) bölümlerin kapatılması ya da lisans (4 yıllık) olarak geliştirilmesi gerekmektedir. Bu konuda meslek örgütleri olarak çalışmalarımız ve ısrarlarımız devam ediyor. Başarıya ulaşacağımıza inanıyorum.

Türkiye bugün dünyada turizm ülkelerinden biri olarak gösteriliyorsa şüphesiz bunda meslektaşlarımızın da yadsınamaz bir payı vardır. Yerli ya da yabancı bütün turistlerin bütün tarihimizi, kültürümüzü, gidilen yerdeki değerleri, doğayı, coğrafyayı, yemeği ve daha birçok şeyi rehber marifetiyle keşfettiğini, öğrendiğini, gördüğünü unutmamalıyız.

Turistik bir gezide bize turist rehberinin eşlik etmesinin ne gibi faydaları olabilir?

Yukarıda da söylediğim gibi bütün gezilerinizde turist rehberi yaptığınız, gördüğünüz, yediğiniz, içtiğiniz, duyduğunuz, kokladığınız her şeyin daha da zenginleşmesini sağlayarak bu geziyi yolcu için tam bir şölene dönüştürür. Yalnız gittiğiniz bir ören yerindeki, müzedeki eserler o esnada taşlardan ibaretken bir turist rehberinin anlatımıyla dile gelirler, canlanırlar gözünüzde. “Aman, bunlar da taş ya da mermer” olmaktan çıkar doğrudan birer kültü, zenginlik, geçmişle bugünü birbirine bağlayan birer köprü haline gelirler. Doğal alanlarda sıradan ağaç, çalı çırpı gibi görünen şeyler vazgeçilmez ve çok önemli niteliği kazanırlar turist rehberleri sayesinde.

Ayrıca, turist rehberleri yolcuların memnuniyetinin de belli bir oranda garantisidir. Gittiğiniz tesislerde yaşayabileceğiniz bir sıkıntının çözümü olsun, yolda başınıza gelebilecek aksi bir durum olsun bunların tamamına hızlı ve etkin çözümler sağlamaya gayret ederler.

Üstelik bu yaşadığımız süreçte TUREB olarak meslektaşlarımıza çevrimiçi pandemi eğitimi vererek bütün katılımcıların olabildiğince güvende olmasını sağlamaya da gayret ettik ki bu da turist rehberinin bir tura en önemli katkılarından olacaktır.

Burada sayılamayacak kadar fayda sağlar turist rehberi. Neredeyse turun kendisi kadar önemlidir diyebiliriz.

KAÇAK TURİST REHBERLERİNE DİKKAT!

Turist rehberliğini odaya kayıtlı olmadan kaçak bir şekilde yapanlar vardır muhakkak. Profesyonel bir rehberle gezi yapıp yapmadığımızı nasıl anlayabiliriz? 

Maalesef bizim mesleğimizi de, sizin de belirttiğiniz gibi sahte olarak yapanlar var. Daha önce de dediğim gibi Turist Rehberliği oldukça geniş ve zorlu bir öğretim isteyen bir meslek. Yabancı dil bilmek de mesleğimizin olmazsa olmazlarından biri.

Gezi katılımcılarının gerçek bir turist rehberiyle tur yaptıklarını rahatlıkla anlayabilmeleri için her yıl meslektaşlarımıza, sadece o yıl için geçerli yeni Çalışma Kartı tedarik ediyoruz ve bu kartların değişen tasarımlarını tüm müzelere de gönderiyoruz.

Bu kartlar üzerinde TC Kültür ve Turizm Bakanlığı logosuyla birlikte mutlaka TUREB logosu da bulunuyor. Öncelikle katılımcılar bu kartı kontrol edebilir. Bununla da yetinmeyerek herkes www.tureb.org.tr adresine girerek Rehber Veritabanı içerisinde kendini rehber olarak kişinin Ad – Soyad bilgilerini girerek kontrol sağlayabilir.

Bu kısım gerçekten önemli çünkü yasalarımız gereği her tur ve paketturda turist rehberi bulundurulması gerekiyor. Eğer katıldığınız turda turist rehberi yoksa veya sahte bir rehber görev alıyorsa Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak tur için ödediğiniz ücretin bir kısmını geri alırsınız. Çünkü turist rehberinin olmadığı bir tur “kusurlu hizmet” kapsamına girer.

Turist rehberlerinin yaşadıkları sorunlara değinelim biraz da. Temel sorunlarınız neler?

Mesleğimizin en büyük sorunlarından biri olan sahte rehberliği konuştuk. Ama tabi ki mesleğin başlı başına kendi sorunları da yok değil. Özellikle serbest çalışan meslektaşlarımızın herhangi bir sosyal güvence şemsiyesi altında olmadığını biliyoruz. Bunun için TUREB bünyesinde mutlaka bir Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu oluşturmak istiyoruz.  Zor zamanlarda devletten beklemeden meslektaşlarımızın tamamının ve hatta ailelerinin, çocuklarının yararlanabileceği bir fon oluşturabilmek en büyük arzularımızdan biri…

Tabi dönemlik bir meslek olması da yer yer sorun olabiliyor. Kazanç garantili bir meslek olduğunu söyleyemeyiz ama bu özelliği de meslektaşlarımızın kendilerini daha da geliştirmeleri için bir sebep oluyor. Bununla birlikte zaman zaman uzun dönemler halinde evden uzak kalmak da cabası.

“PANDEMİ TURİST REHBERLERİ İÇİN ZOR GEÇTİ”

Pandemi sürecinden geçiyoruz ve ne yazık ki turizm bu yaz hayal ettiğimiz gibi geçmedi. Turist rehberleri pandemiden nasıl etkilendi? Oda olarak ne gibi çözümler ürettiniz?

Turist rehberleri pandemiden iş anlamında ilk etkilenenler oldular. Türkiye’nin ve dünyanın en fazla turist taşıyan firmaları turlarla ilgili departmanlarını kapattılar. Ofis işi yapanlar Kısa Çalışma Ödeneği gibi imkanlardan faydalanabilirken bizim meslektaşlarımızın pek azı bu imkanlardan faydalanabildi.

Bu süreçte TC Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla başvuran meslektaşlarımızın üçte ikisi çok uygun koşullu krediden faydalandılar. Ancak, o zaman pandeminin bu kadar uzun süreceği öngörülmediği ya da hayatın daha çabuk yeni normale dönebileceği inancı hakimdi. Maalesef öyle olmadı ve turizm endüstrisinde kriz devam ediyor. Yine yeni bir desteğe ihtiyacımız var.

TC Kültür ve Turizm Bakanlığı ile birlikte çalışarak pandemi sürecinde turist rehberlerinin çalışma koşullarını belirleyen 15 maddelik bir genelge yayınlanmasını sağladık.

Bu genelgeye göre bir an evvel turların başlayabilmesi adına meslektaşlarımıza online pandemi eğitimleri vermek için Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Levent YAMANEL ile çekimler yaptık. Bu eğitimlerimiz halen kedi sistemimiz üzerinde bütün meslektaşlarımıza açık. Bu eğitimleri tamamlamayan meslektaşlarımızın bu süreçte çalışmaya devam etmemeleri gerekiyor. Bu eğitimleri tamamladıklarını belirten belgelerini de yine çevrim içi edinerek kanıtlayabiliyorlar.

Ayrıca, evde geçirilen zamanın artmış olmasından dolayı bütün meslektaşlarımıza yönelik önceki yıllarda Odalarımız tarafından yapılan konferansların, eğitimlerin yayınlandığı ve meslektaşlarımızın izleyerek bilgilerini yenileyebilecekleri, geliştirebileceği RBS video sistemini de hayata geçirdik.

Son olarak eklemek istedikleriniz var mı?

Herkesin bilmesini isterim ki Turist Rehberleri ülkemizin gerçek anlamda yetişmiş, kıymetli insanlarıdır. Türkiye’nin gerçek yumuşak gücü, dış dünyaya açılan yüzü turist rehberleridir. Hem hak yedirmemek hem de turist rehberlerinin haklarını alabilmesini sağlamak adına katılınan tüm gezilerde mutlaka rehberinizin ve bilgilerin kontrol edilmesi gerekir. Türk turizm endüstrisinde öğretim açısından mecburi kriterlere sahip tek meslek dalı turist rehberliğidir. Öyle sanıyorum ki bu herkesin saygı duyması gereken bir özellik olmakla birlikte mesleğimizin stratejik önemini de gözler önüne seriyor.

Bu günler elbette geçecek, elbette tekrar gezmeye, çocuklarımızı okul gezilerine göndermeye başlayacağız. Bütün bunlarda lütfen turist rehberinizi kontrol edin ki gezileriniz sizi zenginleştirsin.

(Türkan ÇATAL YILDIZ)

Editör: TE Bilisim