En sık görülen cilt problemlerinden birisi olan sivilce (akne vulgaris),  tedavi edilmediği zaman ciltte kalıcı hasarlara sebep olabiliyor.  Hijyene ve tahrişe dikkat etmeyenlerde akne lezyonlarının geçmesinin mümkün olmadığının altını çizen Dermatolog Doç. Dr. Alev Eken ‘’ Sivilcelerin oynanması, eldeki dirençli bakterilerin kıl kökü ve yağ ünitesine yerleşmesine neden olur.  İltihaplı kistik, ağrılı sivilceler oluşur.  Aynı şekilde telefon, yastık kılıfları da bakteri yerleşimini arttırır’’ uyarısında bulundu.  Merhabalar Alev Hocam, öncelikle akne vulgaris nedir? Akne, en sık görülen cilt problemlerinden birisidir. Önemli bir dermatolojik hastalıktır. Bir enfeksiyon hastalığı değildir. Karaciğerden kaynaklanmaz. Sadece kozmetik bir sorun değildir; özgüven eksikliğine de yol açabilen tedavi edilebilir bir hastalıktır. ‘’İNSÜLİN DİRENCİ AKNEYE NEDEN OLABİLİR’’ Akne oluşumuna neler sebep olmaktadır? Stres, akne oluşumunda önemli bir faktör müdür? Akne, kıl ve yağ bezlerinin iltihaplanmasıdır. Genetik, hormonal, stres, gıdalar, ilaçlar, kullanılan kozmetikler ve çevresel faktörler en önemli sebeplerindendir. Başladığı yaş, şiddeti, yağ bezlerinin sayısı ve büyüklüğü hastanın genetik özellikleriyle ilişkilidir. İnsülin direnci akneye neden olabilir.  Kilo artımı ile aknenin şiddeti artar;  azalması ile şiddetinde azalma olur. Yumurtalıklarda kist (polikistik over sendromu) ve  erkeklik hormonunun  (androjen) artması da akneye sebep olur. “BÜYÜYÜNCE GEÇER” DÜŞÜNCESİ YANLIŞTIR’’ Akne sadece ergenlik çağında mı görülüyor? Yetişkinlerde aynı dertten muzdarip oluyor mu? Akne, sadece ergenlik döneminde olmaz.  Erişkin yaşta da devam eder ya da başlayabilir. Ergenlerin % 95’inde sivilce vardır. Ergenlik sivilcesidir;  “Büyüyünce geçer” düşüncesi yanlıştır.  Mutlaka tedavi edilmelidir. Ergenlikte erkekleri daha sık etkiler.  Erişkin yaşlarda ise kadınların korkulu rüyasıdır.  25-30 yaş sonrası meydana gelen akneler, çoğunlukla ağız ve çene etrafında deri altında şişlikler şeklindedir; ağrılı ve kaşıntılıdır. Erişkin aknesi ellili yaşlara kadar devam edebilir. ‘’HER HASTA VE HER AKNE FARKLIDIR’’ Akne tedavisinde ne gibi yöntemler izleniyor? Akne, cilt bakımları, siyah noktaların temizlenmesi veya dıştan sürülen ürünlerle tam tedavi edilemez. Tedavisi için mutlaka bir dermatologa başvurup, tıbbi tedavi olun.  Her hasta ve her akne farklıdır, kişiye özel tedaviler planlanır. Cildin yapısı, kalınlığı, rengi,  daha önce uygulanan tedaviler; kişinin  hormonal ve genetik yapısı,  sosyal konumu vb faktörlere göre tedavi değişir. Siyah noktaların temizlenmesi tedavide yararlıdır. Ancak deneyimli uzmanlar yapmalıdır. Dıştan cilde uygulanan kremler hafif şiddetteki aknede etkili olabilir. Ağızdan  ilaç kullanılması gerekebilir.  En etkili ilaç A vitamini türevleridir. Ancak tedavide kür yoktur; tekrarlama oranı %32 (3/4 hastada) dir. Tedavi uzun sürelidir, takip gerektirir.  Sabırlı olunmalıdır. Tedaviden en az 2-3 ay sonra sivilceler azalmaya başlar. Devam tedavisi gerekir.  Komşulardan veya arkadaşlardan alınan öneriler ; sosyal medyadan güvensiz ve asılsız  kaynaklara dayanılarak yapılan uygulamalar tedavisi güç izler bırakmaya ya da sivilcenin artmasına neden olabilir. ‘’TELEFON, YASTIK KILIFLARI DA BAKTERİ YERLEŞİMİNİ ARTTIRIR’’  Akne sorunu yaşayanların en çok nelerden kaçınması gerekiyor? Akne’leri sıkmaya çalışmak, koparmak, yüzü fırçalamak, liflemek veya ovalamak iltihaplı lezyonların yayılmasını kolaylaştırır; iyileşme süresini uzatır, kalıcı iz kalmasına neden olur.  Normal cildin  bakteri, virus ve parazitlerden oluşan kendine özel bir florası vardır. Sivilcelerin oynanması, eldeki dirençli bakterilerin kıl kökü ve yağ ünitesine yerleşmesine neden olur.  İltihaplı kistik, ağrılı sivilceler oluşur.  Aynı şekilde telefon, yastık kılıfları da bakteri yerleşimini arttırır. Hijyene ve tahrişe dikkat etmeyenlerde akne lezyonlarının geçmesi mümkün değildir. Yüzünde akne olan erkekler, tıraş makinesi kullanmalıdır. Jilet iltihaplı sivilceyi patlatarak, bakterilerin yayılmasına neden olur. ‘’AKNELİ CİLTLERDE YÜZ YIKANDIKTAN SONRA HEMEN NEMLENDİRİCİ SÜRÜLMEZ’’   Akne problemi yaşayanlar kozmetik ürün satın alırken en çok neye dikkat etmelidir? Akne,  uygun olmayan kapatıcı makyaj ürünleri, yanlış nemlendiriciler, bazı güneş koruyucuları (mineral bazlı bariyer oluşturan), saça uygulanan şekillendirici gibi kozmetik ürünlerin kullanımı ile artar. Bu nedenle akneli hastalar komedon oluşturmayan su bazlı, hatta yağ dengesini  düzenleyen ürünler kullanmalıdır. Akneli ciltlerde yüz yıkandıktan sonra hemen nemlendirici sürülmez. Yeni yıkanan cilt gerilir, nemlendiriciyi fazla çeker. Yağlanma artar. Yıkandıktan 15 dakika sonra cilt normal yapısına gelir, ihtiyacı kadar nemlendiriciyi kabul eder. ‘’AKNE %20 ORANINDA İZ BIRAKARAK İYİLEŞİR’’ Hangi tür akne ciltte iz oluşumuna sebebiyet veriyor? Bu anlamda scar oluşumu nasıl önlenebilir? Akne %20 oranında iz bırakarak iyileşir. Özellikle koyu renkli ciltlerde daha fazla iz kalır. İz gelişimini engellemek, psikolojik etkilenmeyi azaltmak için tedaviye erken başlanmalıdır.  İzlerin tedavisi akne tedavisinden bağımsız düşünülemez. İzleri tamamen iyileştiren tek bir yöntem yoktur. Kombine tedaviler uygulanır. Doğru ve sağlıklı beslenmenin akne oluşumunu önleyici bir etkisi var mıdır? Akne, kişinin beslenme düzeninden etkilenir. Düzenli ve dengeli beslenme önemlidir. Özellikle, kan şekerini hızla yükselten,  glisemik indeksi yüksek gıdalar (beyaz un, şeker, nişastalı gıdalar, doymuş yağlar), süt ve süt ürünlerinin (kefir, yoğurt, dondurma, peynir/peynir altı suyu, sporcu kazein proteinleri)  tüketimi akne şiddetini arttırır. Abartılmadan tüketilmelidir. Balık, taze meyve ve sebze akneye karşı koruyucu besinlerdir. ‘’STRES CİLDİNİZE İYİ GELMEZ; AKNE LEZYONLARINI ARTTIRIR’’ Akne ile bağıntılı olan diğer faktörler nelerdir? Sigara kullanımı ve uykusuzluk cilt kalitemizi ne düzeyde etkiler? Akne ile sigara kullanımı arasındaki ilişki tam bilinmemektedir. Ancak, sigara ve sigara dumanı her şekilde cilde zararlıdır. Erişkin yaşlardaki akneyi arttırdığına ilişkin güçlü  veriler de vardır. Aknenin şiddeti de içilen sigara miktarıyla artar. Düzensiz ve yetersiz uyku stres hormonlarını arttırarak akneyi şiddetlendirir. Stres cildinize iyi gelmez; akne lezyonlarını arttırır. Sınav, iş  vb stres vücuttaki enflamasyonu tetikleyen stres hormon kortizolun artmasına neden olarak sivilceleri artırır. Çevre kirliliği (endüstriyel atıklar, hava, su kirliliği, ofis yaşamı vb)’ne ait küçük partiküller deri yüzeyindeki gözenekleri tıkar. Tıkanan gözenekler bakteriler için uygun bir yaşam alanıdır. Bakteriler bu küçük delikler içinde yoğunlaşarak sert, ağrılı  aknelerin oluşumuna neden olur.Güneş ışınları akneyi hafifletebilir. Ancak bilimsel kanıtı yoktur. Leke, iz oluşmaması için güneşten korunulmalıdır. İlaçlar da (özellikle kortizon, hormonlar vb), akneye sebep olabilir. İlaç kullanımına bağlı gelişen sivilcelerde siyah nokta izlenmez, tedaviye dirençlidir. Son olarak gazetemiz okurlarına iletmek istediğiniz herhangi bir mesaj var mıdır? Akne problemiyle sıklıkla karşılaşıyorsanız  kendinize yoldaş bir dermatolog edinin… Doğru tedavi ve doğru takip sürecine girmekte gecikmeyin. Önünüzde doktorunuzla birlikte uzun bir yolunuz olduğunu unutmayın. Yanlış tedavi, uygun olmayan kozmetik ürünlere yönelmek iyileşme sürecinizi uzatır. (Ekin Hazal DOĞRUYUSEVER)

Editör: TE Bilisim