Ankara Simitçiler ve Pideciler Odası Başkanı Savaş Delibaş ile Ankara’daki simitçi esnafının pandemiden nasıl etkilendiğini konuştuk. Simitçi esnafının şuanda son nefesini aldığını ifade eden Delibaş, restoranların salonlarının kapatılması ile pandeminin sorumlusunun kendilerinin olmadığını belirtti.
Simitçi esnafı olarak zor günler yaşadıklarını belirten Ankara Simitçiler ve Pideciler Odası Başkanı Savaş Delibaş, “Hiç olmazsa salonlar kademeli olarak açılabilir, müşterileri salonlara HES kodu ile alınabilir ya da kapasite yüzde 30’lara indirilebilir. Kontrollü bir şekilde bizler de işimizin başında olmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.
“ESNAF SON NEFESİNİ ALIYOR”
Simitçi esnafının son nefesini aldığını ifade eden Ankara Simitçiler ve Pideciler Odası Başkanı Savaş Delibaş, “2020 yılı Mart ayından şimdiye kadar simitçi esnafı yüzde 80 borçlu. Şuanda dükkanlarını satsalar bile borçlarını kapatamazlar. Diyelim ki bir işletmecinin borcu çok ve borçtan dolayı dükkânını devretmek istiyor. Fakat bu da mümkün değil. Öncesinde esnaf yakınının adına dükkanını devredebiliyordu, devlet bunu fark etti ve esnafın yakınına dükkanına devretmesini yasa ile kaldırdı. Eğer bir kişi dükkân açmak istiyorsa ruhsat alarak sıfırdan başlaması gerekiyor” dedi.
Delibaş, restoranların sadece paket servise açık olduğu için cirolarının yüzde 20’lere düştüğünü ifade ederek, “Eğer ki dükkan sahibi dükkanını açarsa otomatikman günlük 2 bin lira gideri olacak. Dükkanlar komple kapatılsaydı ya da bize dükkanların hangi aralıklarda kapatılacağına ilişkin bir zaman aralığı verilseydi esnaf daha karlı bir süreç geçirebilirdi. İnsanlar da ona göre bir düzen kurar ve ona göre planlarını yaparlardı. Sabahımızın nasıl olacağını bilmiyoruz bu durumda. Pandemiden önce benim dükkanlarımdan birinde 25 kişi çalışıyordu, şuan o dükkanda çalışan sayısı 2’ye düştü ve diğer çalışanlar her gün beni arıyorlar ne olacak diye. Çünkü onların da geçindirdikleri bir aileleri var” ifadelerini kullandı.
Başından geçen bir örneği de anlatan Delibaş, kapalı olan dükkanına doğalgaz faturasının geldiğini belirterek şunları söyledi: “3 aydan bu yana kapalı olan şubeme doğalgaz sayacı mühürlü olduğu halde 2 adet fatura gelmiş. Kapalı ve mühürlü doğalgaz sayacına nasıl fatura geldiğini anlayamadım. Bunun için yetkilerle görüştüğümde ise gelen 3 bin liralık faturalar yatırıldıktan sonra daha yetkili birisi ile görüştürüleceğim söylendi. Bu noktada esnafın elinin kolunun bağlandığı ve bir gaspa uğradığını söylemek mümkün… O faturaları ödeyecek paramız olmuş olsa neden saati mühürlettireyim ki?”
“RESTORANLAR MÜŞTERİLERE AÇILMALI”
Esnaf için çıkarılan destek paketlerinin kendilerine bir faydası olmadığına değinen Delibaş, “Devlet tarafından verilen bin liralık hibeyi düşünecek olursak terzi, manav gibi işkolları alabiliyorken simitçiler alamadı. Bu işkollarını düşünecek olursak pandemide para kazanmaya devam eden işkolları. Verilen hibe yardımlarının da bilinçsiz bir şekilde, mağdur olanların göz önüne alınmadan yapıldığını düşünüyorum. Şu da var ki verilen bin liralık yardım bizim sadece günü kurtarmamıza yardımcı olacaktır” dedi.
Kendileri için olmazsa olmazın öncelikle restoranlarda salonların açılması olduğuna dikkat çeken Delibaş, “Salonların açılması deyince kulağa çok basit gelebilir ama salonlarda garson, temizlikçi, aşçı, vale gibi 4 işkolu var. Salonlar açıldığında toptancı diye tabir edilen firmalar da çalışmaya başlayacak, çünkü onların da işleri çok kötü. Restoranlar kapalı olunca haliyle toptancılar da ellerindeki malı satacak yer bulamıyor. Bütün sektör birbirine bağlı çünkü. Hiç olmazsa salonlar kademeli olarak açılabilir, müşterileri salonlara HES kodu ile alınabilir ya da kapasite yüzde 30’lara indirilebilir. Kontrollü bir şekilde bizler de işimizin başında olmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Pandemi sürecinde yaklaşık 4 ay dükkanlar açık olduğuna ve 700’e yakın çalışanının içinde bir kişide bile korona virüs testinin pozitif çıkmadığına değinen Delibaş, “İşletme sahipleri olabildiğince çalışanlarına dikkat ediyor. Bunun yanı sıra sanki pandeminin sorumlusu biz esnafmışız gibi davranıyorlar, fakat pandeminin sorumlusu bizler değiliz ve fatura bize kesilmemeli. Mesela bankalar, metrolar, belediye otobüsleri gibi alanlar çok kalabalıkken hala restoranların çalışmasına izin verilmiyor” dedi.
“Bütün esnaf bunalımda ve yakın zamanda Antalya’da bir meslektaşımız intihar etti. Eğer iş bu noktaya geldiyse bitmişiz demektir. 1 ay daha dükkan sahipleri için süreç böyle devam ederse biz daha da kötü duruma geleceğiz. Pandemiden daha tehlikelisi de esnafın psikolojisinin bozulması olacaktır. Esnafın kendini toparlaması ise önümüzde 5 yılda anca olacaktır.”
“UNUN ÇUVALI 110 LİRADAN 220 LİRAYA ÇIKTI”
Ankara’da 490 küsur üyelerinin olduğunu ve son süreçte 80 dükkanın kapandığını belirten Delibaş sözlerini şöyle sürdürdü: “Verdiğim sayı sadece simitçi esnafı için geçerli, birde işin içine pideciyi, çörekçiyi katacak olursak sayı bir hayli yüksek çıkacaktır. Birde kapanma durumuna gelmiş ve isim değiştiren simitçi esnafları da var. Çoğu meslek değiştiremeyecek kişiler, çünkü tek yaptıkları iş bu. Artık maddiyatı da geçtik ruhsal çöküntüler başladı ve en kötüsü de bu. İnsanlar ilerde ailesiyle nasıl hayat yaşayacaklar ve yaşamış oldukları tramvaya çözüm ne olacak bilemiyoruz.”
Maliyetlerinin çok arttığına da değinen Delibaş, “Unun çuvalını 110 liraya alabiliyorken yasaklar başlamadan önce 190 liraya çıkmıştı ve yüzde 80 fiyat artışı yaşandı. Doların yükselmesine bağlandı o dönem fakat dolar düşünce un fiyatları düşmedi. Bizim uğraşlarımız neticesinde 160 liraya düştü. Fakat şu süreçte yeniden zamlandı ve bir çuval un şuan 220 liralara çıktı. Poğaça için kullandığımız yağı 55 liraya alabiliyorken şuan 130 liraya alıyoruz. Maliyetlerimiz arttığı için simit için zam talebinde bulunduk ve bu talebimize cevabı 10 Ocak’ta alabildik. Verilen zam ile 25 kuruşluk bir zam geldi ve simidin fiyatı 2 lira oldu.” dedi.
Son olarak Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’a da desteklerinden dolayı teşekkür eden Delibaş sözlerini şöyle sonlandırdı: “Sokakta simit satan simitçi sayısı 880 civarında. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş simitçi esnafı için 500 liralık bir yardımda bulundu. 3 ay boyunca da gıda yardımı sağlandı. Mansur Yavaş sağ olsun sürekli arayarak desteklerini de iletiyor bize, bu anlamda kendisine destekleri için çok teşekkür ediyorum.”
