Kapalı mekanlarda sigara tüketimi yasağı Türkiye’de 13 yıldır uygulanıyor. Hatırlanacağı üzere 19 Ocak 2008 tarihinde yayımlanan 5727 sayılı kanun ile işyerleri ve alışveriş merkezleri olmak üzere tüm kapalı alanlarda tütün mamullerinin tüketimi yasaklandı. 2009’da çıkarılan yasayla da bar, kafe ve restoranlar da yasak kapsamına alındı. Sigara yasaklarının etkisi bir yıl içende görülmüştü. Sigara tüketimi bir yıl içinde yaklaşık yüzde 5 oranında geriledi.
Yasakların kapsamının genişletilmesine özellikle eğlence mekanlarından tepki gelmesine karşın uygulama, yurt genelinde olumlu bir şekilde karşılandı. Aslında 2013 yılına kadar da yasaklara tam anlamıyla uyulduğunu söyleyebiliriz. 2013’de yasak kapsamı daha da genişletildi. Topluma taşıma araçları, ilk ve orta öğretim kurumları ile sosyal hizmet binalarının açık alanları ile özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ve kafeterya gibi alanlar da yasak kapsamına alındı.
Ancak, 2016 yılından itibaren özellikle sigara yasağı yavaş yavaş delinmeye başladı. Özellikle restoran, bar ve eğlence merkezleri yasağı delmenin türlü türlü yollarına başvurmaya başladı. Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi’nin İstanbul’da sigara yasağı ihlalinin yüzde 50’lere vardığını açıklaması, durumu gözler önüne seriyordu. Bu dönemde mekanların açık ve kapalı alanlarına ilişkin tartışmalar da yaşandı. Yasadaki açık alan tanımı, işletmeciler tarafından tavanı açılır, kapanır sistemlerle istismar ediliyor ve kapalı alan olarak kullanılıyordu. Yapılan düzenlemeyle bu tanıma da açıklık getirildi. Ancak, işletmeciler tarafından yasanın delinmesinin önüne bir türlü geçilemedi.
Bugünlerde neredeyse tüm mekanlarda yasağa uyulmadığını gözlemliyoruz. Pandemiyle birlikte ekonomik olarak zor durumda kalan ve yeterli desteği göremediğini belirten restoran esnafı ile eğlence mekanı işletmecileri, bu durumu sigara yasağını delmeye bir gerekçe olarak görüyor. Oysa, insan ve toplum sağlığı her şeyin ötesindedir. Dolayısıyla mevcut tablo sigara yasağını delmeye gerekçe olamaz. Ankara’da son aylarda gördüğümüz manzara, ilgili kurumların denetimleri yeterince sıkı yapmadığını ve sigara yasağını delen işletmecilere göz yumulduğunu gösteriyor.
