Son zamanlarda özellikle yurt dışında yapılan araştırmalar, hava kirliliğinin zekayı ciddi oranda azalttığına işaret ediyor. Havada oluşan kirliliğin Alzheimer ve çeşitli hastalıklara da davetiye çıkardığı biliniyor. 20bin kişiyle yapılan ve dört yıla yayılan araştırmada hava kirliliği sadece zekayı etkilemekle kalmıyor. Dünya genelinde yapılan araştırmalara göre, hava kirliliğinin zekayı ciddi oranda azalttığı ve birtakım kronik rahatsızlıklara sebep olduğu açıklandı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya nüfusunun yüzde 91'i hava kirliliğinin tehlikeli seviyede olduğu bölgelerde yaşıyor. Çin'de farklı yaş gruplarından 20 bin kişiyle yapılan ve dört yıla yayılan araştırmaya göre havadaki zehirli partiküller ve gazlar  sadece insan sağlığını etkilemekle kalmıyor, zeka geriliğine de yol açıyor. Zeka geriliğinin yanı sıra kronik rahatsızlıklara da sebebiyet veren hava kirliliği günümüzün en önemli sorunlarından biri haline geldi. 'ERKEKLER DAHA FAZLA ETKİLENİYOR' Çin'de yapılan araştırma sonucunda , hava kirliliğinin erkekleri kadınlardan daha fazla etkilediği görüldü. Sonuçlar, hava kirliliğine daha uzun süre maruz kalanların zekalarının daha fazla zarar gördüğüne işaret ediyor. 'KAVRAMA YETENEĞİ AZALIYOR' Bir bilim dergisinde yapılan araştırmaya göre, uzun süre kirli havaya maruz kalmak, kişilerin kavrama yeteneğini  de azaltıyor. Bu durum özellikle eğitimsiz kişilerde yaşla birlikte ilerliyor. 'ALZHEİMER'A YAKALANMA ORANINI ARTTIRIYOR' Büyük şehirlerdeki kirliliğin, çocuklarda ve genç yetişkinlerde de Alzheimer riskini artırdığı bildirildi. Yapılan araştırmalarda, yaşamları boyunca partikül-madde kirliliğine maruz kalan şehirlilerin, havası temiz olan bir yere kıyasla Alzheimer ve Demans'a yakalanma oranlarının daha fazla olduğu biliniyor. TÜRKİYE'DE HAVA KİRLİLİĞİ ORANLARI NE DURUMDA? Hava kirliliğinin hastalıktan, zeka geriliğine kadar sebep olduğu hasarlar Türkiye'de ne kadar görülmekte? Türkiye'de hava kirliliğinin en az veya sınırda olduğu iller hangisidir? gibi sorulara gelin yakından bakalım. ''Son yıllarda hava kirliliği probleminin en büyük nedeni kömür gibi birçok fosil yakıtın kullanılmasından kaynaklı olduğu görülmektedir. Büyük kentlerde ısınma amaçlı kömür kullanımı azalmış olsa da kömür halen enerji üretimi için termik santrallerde kullanılmaktadır. Şehir içi ulaşımdan kaynaklanan emisyonlar da oldukça fazladır. Bu nedenle kentlerde yaşayan kişilerin hava kirliliğine maruz kalma  süreleri ve dozları diğer kırsal kentlere oranla artmaktadır. ''HAVA KİRLİLİĞİNE MARUZ KALMAK HEMEN HEMEN SİGARA KULLANMAKLA BİRDİR'' ''Dünya Sağlık Örgütü’ne göre hava kirliliği çevresel sağlık risklerinden en büyüğünü oluşturmaktadır. Aynı zamanda DSÖ’ye  göre, hava kirliliği azalan ülkelerde inme,kalp hastalıkları, akciğer kanseri ve hem kronik hem de akut solunum rahatsızlarına ayrılan bütçelerde azalma örülmüştür. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dış hava kalitesinin düşük olması sigara içmekle hemen hemen aynı sağlık risklerini oluşturmaktadır. Bu yüzden, hava kirliliğine bağlı ölüm sayısının her geçen gün katlanarak arttığı biliniyor. ''81 İLDEN SADECE 6'SININ HAVASI TEMİZ'' Geçen yıl, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası tarafından açıklanan hava kirliliği raporuna göre, Türkiye'de 81 ilden sadece 6'sının havasının temiz olduğu bidirildi. Açıklamada “Partikül madde ve kükürtdioksit açısından sadece Artvin, Bitlis, Eskişehir, Yozgat, Kırşehir ve Kırıkkale'nin havası standartlara uygun olduğu belirtilerek hava kirliliği açısından  en kirli iller başında ise İstanbul, Ankara, Adana, Amasya ve Manisa olduğu tespit edildi. ''ANKARA'DA EN KİRLİ HAVA SIHHİYE'DE'' TMMOB Çevre Mühendisleri Odası'nın geçen yıl yayımlanan raporuna göre, Ankara'da havanın en kirli olduğu bölgenin hastane bölgesi olan Sıhhiye olduğu belirtildi. Ankara'daki hava kirliliğinin trafik ve ısınma kaynaklı olduğunu görüyoruz diyen uzmanlar,bunda kalitesiz kömür kullanımının etkisi büyük uyarısında bulundu. HAVA KİRLİLİĞİNİ ÖNLEMEK İÇİN NE GİBİ ÖNLEMLER ALABİLİRİZ? Sanayi alanlarında atık bırakma saatlerine dikkat edilmelidir. Toplu taşıma araçlarının kullanılmasına özen gösterilmelidir. Araçların egzozlarına filtreler takılmalıdır. Sanayi alanlarında atık bırakma saatlerine dikkat edilmelidir. Yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır. Konutlarda yakıt yakma tekniklerinin geliştirilmesi Ormanlık alanlar çoğaltılmalıdır. Çevre kirliliği hakkında bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Şehir yerleşim planlarında meteorolojik faktörlerin özellikle rüzgar durumunun göz önünde bulundurulması (Ekin Hazal DOĞRUYUSEVER)

Editör: TE Bilisim