Özel Haber: Türkan Çatal Yıldız

Görme engelli vatandaşları, dünya klasikleri ve günümüz romanları gibi çeşitli konulardan oluşan kitaplarla buluşturmak için kurulan Sesli Kütüphane birçok engelliye Ankara’da hizmet veriyor. Gönüllü okuyucular tarafından seslendirilen kitapları dinlemek isteyenler ya kütüphaneyi ziyaret ederek ya da internet üzerinden dinleyerek bu hizmetten faydalanabiliyor. Vatandaşlar kütüphaneye gönüllü okuyucu olarak da başvuruda bulunabiliyor. Sesli Kütüphane Koordinatörü Murat Köseler gönüllü okuyucuların haftada 1 gün ve en fazla 2 saat okuma yaptıklarını ifade ederek, gönüllü okuyuculara her zaman kapılarının açık olduğunu belirtiyor. 

Çankaya Belediyesi tarafından Aşık Veysel Engelsiz Yaşam Merkezi’nde hizmet veren Sesli Kütüphane gönüllü okuyucular ile çalışarak görme engellilere hizmet veriyor. Sesli Kütüphane Koordinatörü Murat Köseler kütüphaneye ilişkin bilgiler vererek, arşivlerinde 500’e yakın kitabın olduğunu ve en çok dinlenen kitapların ise Dünya Klasikleri olduğunu ifade etti. Gönüllü okuyucu sayısının şu an için 10 olduğuna değinen Köseler, belirli kriterler sağlandığı sürece herkesin gönüllü okuyucu olabileceğini söyledi. 

Öncelikle hiç bilmeyenler için Sesli Kütüphane nedir? Nasıl hizmet veriyor?

Diğer kütüphanelerden farklı olarak Sesli Kütüphane kitapların seslendirildiği bir alan. Burada sadece görme engellilere yönelik kitaplar seslendiriliyor ve görme engellilere internet yoluyla ulaştırılıyor. Kitaplara ulaşmak internet sitesi üzerinden üyelik yoluyla oluyor. 

“GÖNÜLLÜLÜK ESASINA GÖRE OKUYUCU SEÇİLİYOR”

Sesli Kütüphane’de işleyiş nasıl?

Gönüllü okuyucularla yapılıyor ve tamamen gönüllülük esasına uygun olarak kitaplar seslendiriliyor. Gönüllülük esası ile amaçlanan da zaten insanların bir sosyal sorumluluk projesine dahil olmalarını sağlayabilmek. 

Gönüllü olmak isteyenler deneme kaydından sonra belirli kriterleri sağlıyorsa ona göre seçiliyor. Okuyucu olunduktan sonra ise birkaç kitap arasından seçim yapılıyor ve kitap okunarak kayıt aşamasına geçiliyor. Sonrasında da kayıt internete yüklenerek görme engelliler aldıkları şifre ile internet sitesi üzerinden kitapları dinleyebiliyor. Kitap dinlemek isteyen görme engellinin internet ortamı yoksa eğer Aşık Veysel Engelsiz Yaşam Merkezi’ne gelerek buradan da sistemde kayıtlı olan kitabı dinleyebiliyor ya da CD ile bizden alabiliyor. Şu da var ki üyelik için kişinin engelli raporunun olması ve sisteme engelli raporunun yüklenmesi gerekiyor. Bu şartlar sağlandıktan sonra Aşık Veysel Engelsiz Yaşam Merkezi’nden engelli birey istediği yönde hizmetini alabiliyor. 

Sesli Kütüphane Koordinatörü Murat Köseler

“KRİTERLER KARŞILANDIĞI SÜRECE HERKES GÖNÜLLÜ OKUYUCU OLABİLİR”

Gönüllü okuyucu olmak için istediğiniz kriterler neler?

Gönüllü okuyucu olmak için istenilen kriterler belirli bir süre hatasız kitap okunabilmesi, noktalama işaretlerine dikkat edilip edilmediği, ses tonu, ses kriteri, vurgu verilebiliyor mu gibi özelliklere dikkat ediliyor. Şu da var ki herkes okurken vurgu veremeyebilir. Çünkü bugüne kadar gelmiş bir okuma alışkanlığı vardır ve bu yönde eğitim almamış olabilir. Yani insanların bir okuma karakteri var. Okuyucu çok didaktik okuyorsa tarih, siyasi, psikoloji kitapları veriyoruz ya da okurken vurgu verebiliyorsa roman, hikaye gibi kitaplar okutuyoruz. Bu kriterler karşılandığı sürece herkes gönüllü okuyucu olabilir. Pandemiden önce sadece stüdyoda ses kaydı alıyorduk fakat pandemi ile evden de kayıt almaya başladık. Bu uygulama hala devam ediyor. 

Gönüllü okuyucuya ulaşmak konusunda sıkıntı yaşıyor musunuz?

Gönüllüye ulaşma konusunda sıkıntı yaşamıyoruz ve bu yönde yoğun da bir talep var. Özellikle sosyal medyadan gönüllü için çağrı yaptığımızda bir anda ilginin arttığını söyleyebilirim. Kriterlerimiz sağlandığı sürece isteyen herkes gönüllü olabiliyor. Gönüllük esas alındığı için karşılığında bir ücret de ödenmiyor. 

Kitap bağışı kabul ediyor musunuz?

Kitap bağışı da kabul ediyoruz. Sesli Kütüphane’de zaten kitap okunduktan sonra kitapla işimiz kalmıyor, önemli olan o kitabın okunup ses arşivimize girmesi. Biz de kitapla işimiz bittikten sonra başka yerlere kitapları bağışlıyoruz. 

Şunu da ekleyim kitap bağışı yapmak isteyenler, hafta içi mesai saatlerinde Aşık Veysel Engelsiz Yaşam Merkezi Sokullu Mehmet Paşa Caddesi numara 94’te bulunan adrese kitaplarını iletebilirler.

“EN ÇOK DÜNYA KLASİKLERİ DİNLENİYOR”

Sesli Kütüphane’ye görme engellilerin ilgisi nasıl?

İlgi oldukça yoğun. Çünkü her kitabın bir dinleyicisi var. Kimi edebiyat, kimi öykü, kimi psikoloji kitabı seviyor. Bazı kitaplar çok yoğun dinlenirken kimisi çok az dinleniyor. Zaten kitaplar arşivde kalıyor ve kitapların yıllarca dinlenme olanağı var. Bu yüzden her kitabın dinleyicisi değişiyor. Dünya klasikleri gibi popüler kitaplar ise en çok dinlenen kitaplardan. 

Sesli Kütüphane’nin arşivi yeterince kapsamlı mı? Kaç kitap bulunuyor arşivinizde?

500 kitabın ses kaydı arşivimizde bulunuyor. Arşivimizdeki kitapları başka kütüphanelerle de paylaşıyoruz. Türkiye’de sesli kütüphane projesi yürüten bazı isimler var, Türkiye’de bu projeyi yürüten başka bir isim ise Boğaziçi Üniversitesi. Onlarla da arşiv paylaşımı yapıyoruz. Onlar bu işe çok daha önceden başladıkları için arşivleri daha zengin ve üye sayıları daha fazla. Görme engellilerin de zaten her platforma şifre ile girmesi onlar için zorlayıcı olacağından tek bir yerde daha zengin arşiv olması adına biz de elimizdeki kitapları Boğaziçi Üniversitesi ile paylaşıyoruz.

 

“GÖNÜLLÜLERİMİZ HAFTADA BİR GÜN EN FAZLA 2 SAAT OKUMA YAPIYOR”

Gönüllü okuyucu olmak isteyenlere neler demek istersiniz?

Gönüllü okuyucu olmak isteyenlere sizin aracılığınızla seslenmek istiyorum. Sesli Kütüphanemizde gönüllü okuyucu olmak isteyenler gönüllüler, [email protected] adresine iletişim bilgileri ile birlikte deneme kaydını gönderebilir veya 0312 431 13 25 numaralı telefondan stüdyo randevusu alabilirler. Bize ulaşan her numaraya tekrar dönüş sağlıyoruz. Deneme kaydı zaten 10 dakika sürüyor. Deneme kaydından sonra da ses kaydı kurula sunuluyor ve az önce bahsettiğim kriterler sağlanırsa kişiye ulaşarak gönüllü okuyucu olabileceğini ifade ediyoruz. Gönüllülerimiz haftada bir gün en fazla 2 saat okuma yapıyor. Kitap bitene kadar da her hafta bu şekilde bir program izleniyor. 

Aynı kitabı genelde tek kişi okuyor. Ama bir süre sonra özel sebeplerden dolayı gönüllümüz devam edemeyebiliyor. Kitap da hala bitmemişse o kitaba başka bir okuyucumuz devam edebiliyor. Tabi bizim öncelikle istediğimiz başlanılan işin bir kişi tarafından bitirilmesi, yarım bırakılmaması. 

Gönüllü okuyucularınız arasında bir istatistik yapmak isterseniz neler demek isterseniz?

Son başvuruları da ele aldığımız zaman haftalık programı dolduracak kadar 10 okuyucumuzun olduğunu söyleyebilirim. Yani günlük 3 okuyucu ile bir günlük programı doldurabiliyoruz. 

Okuyucu sayımıza baktığımızda ise kadın gönüllü sayısının daha fazla olduğunu söylemek mümkün. Pozitif ayrımcılık olarak düşünülmesin fakat kadınların bu konuda daha duyarlı olduklarını ve başladıkları işi bitirdiklerini düşünüyorum. 

Editör: TE Bilisim