Türkiye’de kazancını atık toplayıcılığından kazanan ortalama 500 bin kişi pandemi şartlarında çalışmaya devam ediyor. Sigortasız ve güvencesiz çalışan ve geri dönüşüm sektörünün bel kemiği olan atık toplayıcıları görmezlikten gelinmemeyi ve kendilerine yasal statü verilmesini talep ediyor. Ülke ekonomisine topladıkları geri dönüşüm ile milyarlık katkılar sağladıklarını ifade eden Sokak Atıkları Toplayıcılar Derneği Başkanı Recep Karaman ise, toplum tarafından kabullenilmeyi istediklerini ifade ediyor.
Birçok iş alanını olumsuz etkileyen korona virüs pandemisi sokak atıklarını toplayan işçileri de olumsuz etkiledi. Sokağa çıkma kısıtlamasının 21.00-05.00 saatleri olmasından dolayı kendilerinin çalışma saatlerine denk geldiğini ifade eden Sokak Atıkları Toplayıcılar Derneği Başkanı Recep Karaman, sokağa çıkma kısıtlamalarının sadece kendilerini etkilemediğini, atıklar toplamadığı zaman geri dönüşüm sanayisinin de zarar gördüğüne dikkat çekti. Karaman, Türkiye Çevre Ajansı'nın kurulmasına ilişkin ise kendilerinin de bu yeni oluşumda yer almak istediklerini söyledi.
“PANDEMİ İŞLERİMİZİ TAMAMIYLA ETKİLEDİ”
Sokak Atıkları Toplayıcılar Derneği Başkanı Recep Karaman, korona virüs pandemisi ilk başladığında ani geliştiğinden dolayı olumsuz yönde etkilendiklerini ifade ederek, “Sokakta çalışıyor olmamızdan dolayı sokağa çıkma kısıtlamaları da işlerimizi kötü yönde etkiledi ve mağduriyetler yaşadık. Bazı sivil toplum kuruluşlarının verdiği destekler ile bu süreci az hasarla da olsa atlatmayı başardık. Şuan haftanın 5 günü de olsa çalışabiliyoruz. Bu da bizim için en azından kötünün iyisi durumunda” dedi.
Karaman, “Sokağa çıkma kısıtlamaları 21.00’de başlıyor, sabah 5.00’e kadar sürüyor. Bu süre zarfı ise tam olarak bizim çalışma saatlerimize denk geliyor” ifadelerini kullanan Karaman, “İnsanların atıklarını dışarıya bırakma saatleri de bu saatler. Bahsettiğim saatlerde de bizler evlerimize dönmek zorunda kalıyoruz. Bu yüzden de pandeminin işlerimizi tamamıyla etkilediğini söylemek mümkün” ifadelerini kullandı.
“ÖNEMLİ OLAN BİZİM ÇALIŞARAK KENDİ EKMEĞİMİZİ KAZANMAMIZ”
Pandemi ve getirilen sokağa çıkma kısıtlamalarının sadece kendilerini etkilemediğine değinen Karaman, atıklar toplamadığı zaman geri dönüşüm sanayisinin de zarar gördüğüne değindi. Kendileri atık toplayamadığında sanayinin hammadde bulmakta zorluk çektiğini ifade eden Karaman, “Doğal olarak bu da geri dönüşümdeki fiyatların artışına neden oluyor. Bizim geri dönüşümü toplayamamış olmamız bu şekilde vatandaşa da etki etmiş oluyor” dedi.
Karaman, “Elimizde net bir veri olmasa da sadece Ankara’da 7 bin aile geçimini geri dönüşümden kazanıyor” ifadelerini kullanarak sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye genelinde bu sayı ise yaklaşık 500 bin aileye denk geliyor. Yaşadığımız süreç zor bir süreç. Verilen destekler ile ayakta kalmaya çalışıyoruz. Şu dönemi sadece idare ederek geçirdiğimizi söylemek mümkün. Yapılacak pek şey de yok gibi.”
Çeşitli kurumlardan destek aldıklarını belirten Karaman şunları aktardı:
“İlk başlarda sivil topum kuruluşlarının, devletin bizlere çeşitli destekleri oldu. Önemli olan bizim çalışarak kendi ekmeğimizi kazanıyor olmamız. Ne kadar destek olunsa da destekler bir yere kadar sürebiliyor. Çalışamadığımız zaman destekler olsa bile yine de fazlasıyla mağduriyetler yaşayabiliyoruz.”
“YOK SAYILAMAYIZ”
Yakın zaman TBMM’de kabul edilerek Kurulan Türkiye Çevre Ajansı’na ilişkin değerlendirmelerde bulunan Karaman şunlara değindi: “Türkiye Çevre Ajansı kuruldu ve TBMM’den oybirliği ile geçti. Bütün altyapı da hazır. Bizi olumlu mu ya da olumsuz mu etkileyeceğini ilerleyen zamanda göreceğiz. Biz ümit ediyoruz bizi olumlu yönde etkilesin. Çünkü biz bu işin olmazsa olmazlarıyız. İstenilirse bize fırsat verilebilir. Bizim artık varlığımızın, yaptığımız çalışmalarımızın ülkeye ekonomisine olan katkıları bilinir hale geldi. Bu derece bilinir hale geldikten sonra bizi yok saymanın bir anlamı yok.”
Karaman, “Bizim kabullenilir hale gelmemizin, yasal statümüzün olması ülkedeki geri dönüşüm sitemine de oldukça faydası olacak” diyerek konuşmasını şöyle sürdürdü: “Çünkü biz olmadığımız zaman ülkemizdeki geri dönüşüm sistemi yüzde 80 oranında azalmaya gidiyor ve hammadde bulunamaz hale geliyor. Doğal olarak böyle olunca hem sanayici zor durumda kalıyor hem de istihdam oranında düşmeye neden oluyor. Biz bu işi yıllardan bu yana sokakta yapan insanlarız ve karınca gibi çalışıyoruz.”
“GÜNDE 18 SAAT ÇALIŞIP, 30 KM YOL YÜRÜYORUZ”
Türkiye’de toplanan 3,2 milyon ton atığın, kâğıdın yüzde 80’inini kendilerinin sağladığına dikkat çeken Karaman, bu sayının da yaklaşık 2 milyon 700 bin gibi bir sayıya denk geldiğine değindi. Sadece ülke ekonomisi açısından bu sayıya bakıldığında 10 milyarca liralık katkı sağlandığı anlamına geldiğini ifade eden Karaman, “Bu yüzden biz de umut ediyoruz ki çalışma şartlarımız iyileştirilir” dedi.
Sokaklarda yıllardan bu yana bu işi yaptıklarını söyleyen Karaman kendilerinin toplum tarafından kabullenilmesini istediklerini vurgulayarak sözlerini şöyle sürdürdü: “Zaman zaman insanlar bizi sokakta gördüklerinde yanlış anlayabiliyorlar. Bize olan bakış genelde pozitif yönde ama bazı insanlar bizi tanımadıkları için hakkımızda olumsuz düşüncelere kapılabiliyor. Bizim tek amacımız var, o da kendimizi anlatmak için yola çıkmış olmamız. İnsanların bizim yanlış insanlar olmadığımızı bilmelerini istiyoruz. Bizler günde yaklaşık 18 saat sokakta çalışıp, günde yaklaşık 30 km yol yürüyen insanlarız. Bu herkesin yapabileceği bir iş değil. Tüm bunları düşününce toplum tarafından kötü gözle görülen insanlar olmak istemiyoruz.”
(Türkan ÇATAL YILDIZ)
