“Gazeteden Tarihe Bakış”

Toronto Üniversitesi’nin dijital olarak araştırmacılara sunduğu arşivini her konusu geçtiğinde öve öve anlatırdım. Gerek eski Türkçe gerekse yeni Türkçe yüzlerce kitaba ulaşma imkânı sunuyordu. Bu konuda Ankara Üniversitesi kütüphanelerinde bulunan Osmanlı son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına ait online gazete arşivi de aynı övgüyü hak ediyordu. Şimdi de İstanbul Üniversitesi’ni alkışlamak gerekiyor. İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, sahip olduğu zengin koleksiyonlarının yanı sıra derleme niteliği taşıyan araştırma kütüphanesi olması dolayısıyla Türkiye’de tek. Merkez Kütüphane ve Nadir Eserler Kütüphanesi koleksiyonunda yer alan bu değerli eserlerin korunması, yıpranmasının önlenmesi, kullanımının yaygınlaştırılması, kültürel mirasın gelecek nesillere güvenli bir şekilde aktarılması ve ulusal ve uluslararası tanıtımı amacıyla Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı birçok çalışma ve proje yürütüyordu. İşte bu çalışmalardan biri de “Gazeteden Tarihe Bakış” projesiydi. Projenin hazırlığına 2012 yılında başlandı. Yıpranan gazeteler elden geçirildi, restore edildi ve 2016 yılında dijital ortama aktarılmaya başlandı. Bu aktarım 2020 yılında tamamlandı ve internet ortamında herkesin ulaşımına sunuldu. PDF halindeki gazetelerin çözünürlükleri de harikulade. Tabii ilk etapta 1928-1948 yılları arasındaki gazeteler ele alındı. Bu çerçevede 55 gazeteden 32’sinin dijitale aktarımını tamamladı. Kalan 23 gazete üzerine çalışmalar da devam ediyor. Proje kapsamında erişime sunulan gazeteler şunlar: “Açık Söz, Akşam, Anadolu, Aydın, Beyoğlu, Bugün (Siyasi, İçtimai, Gündelik Gazete), Cumhuriyet, Doğu, En Son Havadis, Haber (Akşam Postası), Hakikat, Hâkimiyeti Milliye, Halkın Dili, Halkın Sesi, İkdam (Halk Gazetesi), İkdam (Cumhuriyet için, Halk için), İkdam (Sabah Postası), Kurun, Milliyet, Münakaşa, Son Posta, Son Telgraf, Son Saat, Tan, Tasviri Efkâr, Türk Sözü, Türk Dili, Ulus, Vakit, Vatan, Yeni Asır, Yeni Sabah.” İkinci etapta erişime açılacak olan 23 gazete ise “Afacan, Aravelk, Borsa, Bursa, Çapkın, En Son Dakika, Haber (Afyon), Hakkın Sesi (Bursa), Halk (Trabzon), Hoca Nasreddin, İzmir Postası, Jamanak, Piyasa Cetveli, Savaş, Son Dakika, Turan, Türkische Post, Ulus Sesi, Ulusal Birlik, Yarın, Yeni Mersin, Yenigün, Yeniyol olacak.