Pandemi döneminde birçok sektör zarar görürken, kimi sektörde çok karlı bir döneme girdi. Yeni iş olanakları da ortaya çıktı. Velhasıl artık milattan önce ve sonrası yerine pandemi öncesi ve sonrası tarihimizde yerini aldı. Artık pandemi öncesi dönemden eser kalmadı. Geri dönüş mümkün görünmüyor. Alışkanlıklar gereği her şey eskisi gibi olacak diye düşünüyoruz. Şunu kesin anlamak zorundayız Koronavirüs artık yeni bir hayat biçimi ortaya çıkardı.
Şimdi yeni normale alışmak ve gerektirdiklerini yapmak zorundayız. Okul binaları, işyerleri(plaza ve rezidanslar), ofisler, dükkânlar yeniden inşa ve dizayn edilmek zorunda. Oto tamirhaneleri ve sanayide ki atölyeler elden geçmek zorunda. En başta bugüne kadar lavabo olarak kullanılan yerler iptal edilip yeniden yapılmak zorunda.
Hijyen ve dezenfektan ayrımı net yapılmak zorunda. Bu baz da temizlik elemanları ve eğitim programları oluşturmak gerekiyor. Hayatın her aşamasında ortaya konması gereken ferahlık kriterleri belirlemeliyiz. Temiz hava ve sağlıklı gıda bunun en başında geliyor.
Gıda demişken gündeme en başta fahiş fiyat oturuyor. Temel gıda ihtiyaçları başta ardı ardına gelen zamlar pandemi döneminde belimizi büktü. Zeytin, peynir, tereyağı ve yemeklik yağ almaya kalktığınızda 200 TL ve üzeri bir para ödemek lazım. Ivır zıvır bir şeyler alınca 60-80 TL çıkıyor cepten. Çarşı Pazar ateş pahası denirdi; şimdi füze gibi yükselerek gidiyor etiketler.
Ticaret bakanlığı toplumda oluşan bu infiali görünce devreye girdi. 375 firmaya 11 milyon 885 bin TL para cezası kesildi. Denetimler tüm yurtta toptancı, market ve bakkallarda devam ediyor ve edecek. Vatandaş bilinçli, tüketici dernekleri kararlı ve medya bu konuda birlik halinde. Bir malı olduğu değerden pahalı satmak resmen ve aleme hırsızlıktır. Müşteriyi gasp etmek, yankesici misali cebini boşaltmaktır. Bu konuda TBMM devreye girmeli suç kapsamı genişlemeli, cezayı ağırlaştırmalıdır. Gıdaya ulaşmak insan için en temel haktır.
Gıda sektörü pandemi döneminde ayakta kalan ve büyüyen ve de karını yükselten sektör oldu. Keşke bunu maksimum kar için kullanmasaydılar. FAHİŞ fiyat yapmasaydılar ve yapanları ihbar etseydiler. Çünkü ağacın kurdu içindendir. Sektörde ne olup bittiğini o meslek dalındakiler çok iyi bilir. Eğer hileli ve kötü iş yapanlar ihbar edilirse bir daha kimse cesaret edemez. Gıda toptancıları kedi aralarındaki naylon faturacı, spotçu ve stokçuları ayıklarsa hem kazancı helal olur hem de üçkağıtçılar piyasadan temizlenir.
Türkiye toptancı hallerini ve gıda toptancılarını yeniden ivedilikle ele almalıdır. Tesis, sosyal dokular, çalışma şartları, mal takibi ve faturalama açısından organizasyonlar elden geçirilmeli ve dizayn edilmelidir. Şu anda örneğin şu şişeleri güneşin altına bırakılmakta. Oysa hiç güneş görmemesi gerekiyor. Hallerde soğuk zincir organizasyonu yok. Hijyen ve dezenfektan konusunu kimse açmasın. Rezaletin son perdesi.
Tarla ve bahçe bitkilerinin üretimi ve piyasaya arzı hala önemli bir sorun. Tek geçer söz var üretici zarar ediyor. Tarlada fiyatı ucuz, aracılar fiyat şişiriyor, son tüketici pahalı ürün alıyor. Hep aynı senaryo üzerinden konuşuyoruz.
Oysa coğrafi işaret diye bir kavram ortaya çıktı. Ürün standardı kalitesi gibi kavramlar ortaya konuyor. Üreticiyi bilinçlendirici çalışmalar ve çeşitli teşvikler artırılıyor. Atıl kalan tarım arazileri ve meralar ile ilgili yönlendirme ve destekler çoğalıyor. Kırsal kalkınma ve gıdanın olmazsa olmaz niteliği için hareket başladı. Üreticiler bu konuda istekli ve hevesli olalı.
Herkes devlet dairesinde masa başında oturmak istedikçe, anne babalar çocukları şehre gönderdikçe, arazi ve tarla kavgaları sürdükçe toprak boş kalır, evlatlar şehirde heba olur. Önemli olan genç ve orta yaşı kırsalda tutabilecek projeler geliştirmek. Çiftçiliğin ve hayvancılığın yeni nesiller tarafından benimsenmesini sağlamak gerekiyor.
Kooperatifleşme ve birlik oluşturma için devlet teşvik edici olmalı. Ziraat Mühendisleri özel müşavirlik hizmeti sunabilmek için yetiştirilmeli. Köylerin ve boş tarlaların yeniden yaşama geçirilmesi konusunda plan yapılmalı, uygulama çoğaltılarak tersine göç başlatılmalı.
Üreticiden tüketiciye uzanacak ara zincir ve lojistik sistemi bilinçli bir şekilde ele alınmalı. Paketleme ve pişmeye hazır katma değeri yüksek ürünler ortaya konmalı. Pazarlama ve tedarik zinciri organizasyonu kurulmalı. Çala kalem ticaret artık bitmiştir. Şakası yok ya biz yaparız ya da elin gavuru gelir kirazı İngiltere’ye götürür bizde ağzı açık bakarız.
Nihai tüketici ambalajlı ürün alır, gıdayı alırken de tüketirken de israf etmez. Medya olarak bizde arabın türküsü misali fahiş fiyat diye uzun hava çekmeyiz.

Editör: TE Bilisim