İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi, Ankara İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği raporunu kamuoyu ile paylaştı. Çarpıcı verilerin yer aldığı rapora göre Ankara’da 250 bin işsiz bulunuyorken, 2013 yılının başından 2018 yılının Eylül ayı sonuna kadar Ankara’da en az 300 işçi iş kazalarında yaşamını yitirdi. Ankara sanayi bakımından önemli kentler arasında yer alıyor. Buna rağmen Ankara’da işsiz sayısı her geçen gün kendi rekorunu kırıyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin açıkladığı raporda ise Ankara’nın işçi potansiyeline ilişkin çarpıcı veriler yer alıyorken, Ankara’da işsiz sayısının 250 bin olduğu belirtiliyor. Yayınlanan raporda Ankara en fazla iş kazasının yaşandığı 3., en fazla meslek hastalığı teşhisi konulan 4. il olarak yer alıyor. Bunun yanı sıra raporda 2013 yılının başından 2018 yılının Eylül ayının sonuna kadar en az 300 işçinin iş kazalarında hayatını kaybettiği ifade edilerek, en fazla iş kazasının inşaatlarda yaşandığı belirtiliyor. ANKARA İSTİHDAMIN EN DÜŞÜK OLDUĞU 27. İL Yayınlanan rapora göre Ankara’da resmi olarak 1 milyon 900 yüz bin kişi istihdamda yer alırken, Türkiye’deki toplam istihdamın yüzde 7’sinin Ankara’da olduğu belirtiliyor. Ankara’nın istihdamın en düşük olduğu 27. il olduğu ifade edilerek, 2017 yılında Ankara’da istihdamın yüzde 73,2’sini hizmetlerin, yüzde 23,6’sını sanayinin, yüzde 3,2’sini ise tarım sektörünün oluşturduğuna dikkat çekiliyor. ANKARA’DA 250 BİN İŞSİZ BULUNUYOR İşsiz sayısının Ankara’da giderek arttığı ifade edilerek, 250 bin işsiz bulunduğu kaydediliyor. Rapora göre Ankara’da bulunan işsizlik oranı ile ilgili şunlara yer veriliyor: “ İşsizlik oranı yüzde 11,4 ile 10,9 olan Türkiye ortalamasının üzerindedir ve Ankara işsizliğin en yüksek olduğu 15. ildir. Bir memur kenti olarak bilinen Ankara giderek daha çok işçi kentine dönüşmektedir. Dahası, Ankara diğer şehirlere oranlara görece güvenceli istihdamın yoğun olduğu bir kent olarak bilinirken bu durum pek çok alan bakımından değişmektedir. Ankara’da genç bir işgücü kitlesi bulunmaktadır. Kayıtlı işgücünün neredeyse üçte ikisi 15-34 yaş arası genç işgücüdür. İşsizlik oranı da gençler bakımından oldukça yüksektir. Ankara’da işçilerin en çok şikâyetçi olduğu konuların sırasıyla aylık ücretin verilmemesi, kıdem tazminatını alamama, fazla çalışma ve ücretini alamama, yıllık ücretli izin hakkını kullanamama, ihbar tazminatının verilmemesi, hafta tatil ücretinin verilmemesi ve resmi tatil ücretinin verilmemesi olmuştur. Ankara sanayi bakımından önemli bir kenttir. Sağlık hizmetleri (ilaç ve hammadde), savunma sanayi (otomotiv ve tarım aletleri), hizmet, mobilya ve ağaç işleri sanayinin ön planda. Ankara’da bulunan 7 organize sanayi bölgesi ve 13 sanayi sitesi ilin sanayini belirlemektedir. Ankara, inşaat sektörü bakımından da önemli bir alan. Ankara’da büyük, orta ve küçük toplam 192 adet inşaat şirketi faaliyet göstermektedir.” “ANKARA’DA İŞÇİLER AZ ÜCRETE MAHKUM EDİLİYOR” Raporda çalışanların az ücrete tabi tutularak çalıştırıldığı kaydedilerek şu ifadelere yer veriliyor: “Ankara kamu işyerlerinden kaynaklı ücretlerin ortalamanın üstünde olduğu bir yer olarak bilinmesine karşın, bu durum kamuda 2018 yılına kadar ağırlıklı istihdam olan taşeron işçilerin ücretlerinin düşüklüğü, hem de kadrolu işçi-memur sayısının giderek azaltılıp güvencesiz ve düşük ücretlerle çalışmanın kamuda da yaygınlaşması sebebiyle giderek değişmekte. Kamudaki işçiler ve İŞKUR’un kursiyer olarak çalıştırdığı işçilerin ücretleri asgari ücret seviyesinde. Özel sektörde daha orta ölçekli işyerleri dışında pek çok alanda asgari ücret seviyesinde ya da bunun biraz üzerindedir. Kadın işçiler hem ev işleriyle bağlantılı işlerde çalıştırılıyor, hem daha az ücret alıyor. Çocuk işçiler ve göçmen-mülteci işçilerse pek çok aynı işi yapan yetişkinlerin aldığı ücretin yarısı ya da daha azını alıyor.” ANKARA’DA SOKAKTA ÇALIŞMAYA BAŞLAMA YAŞ ORTALAMASI 10,26 Çocuk işçiler ile ilgili verilerin de yer aldığı raporda, Ankara’nın çocukların çalışma oranının yüksek olduğu bir il olduğuna dikkat çekilerek şunlar belirtiliyor: “Ankara’da çocuk işçilerin yoğun olarak çalıştığı yerler Ostim, Sincan gibi OSB’lerin kurulu bulunduğu alanlar, bunun yanı sıra atık toplama ve mendil satma üzerine yoğunlaşan “sokakta çalışma” da yaygın bir çalışma alanı. Sokakta çalışmaya başlama yaş ortalaması 10,26. Çalışan çocukların çoğu okula devam edemiyor. Sokakta çalışan her 10 çocuktan 4’ü fiziksel ve cinsel şiddete maruz kalıyor. 2016’da Ankara’da çıraklık sigortası kapsamında çalıştırılan 83 bin 348 çocuk bulunuyor.” KADIN İSTİHDAMI UCUZ, GEÇİCİ VE NİTELİKSİZ İŞLERDE YOĞUNLAŞIYOR Ankara’da tam zamanlı çalışan 445 bin, yarı zamanlı çalışan 86 bin kadının bulunduğu belirtilerek kadın istihdamına ilişkin şu veriler yer alıyor: “Kadın istihdamının görece yüksek olduğu Ankara’da kadın istihdamı genel olarak ucuz, geçici ve niteliksiz işlerde yoğunlaşıyor. Kamu dışında kadınların büyük bölümü küçük işletmelerde ve atölyelerde, ev işlerinin uzantısı işlerde çalışıyorlar. Erkek işçilere göre daha az ücret alıyor, daha güvencesiz koşullarda çalıştırılıyor ve kadın olduğu için ayrımcılığa uğruyor. Ankara, kadınlar bakımından kayıt dışı çalışma ve ev eksenli çalışmanın oldukça yaygın olduğu bir il. Kadın işçilerin sağlıklarını doğrudan etkileyen ve daha ziyade kadın işçilerin maruz kaldığı risklerin başında işyerinde ayrımcılık, cinsel taciz, mobbing ve şiddet geliyor.” GÖÇMEN VE MÜLTECİ İŞÇİLER YARI ÜCRETLE VE KAYIT DIŞI ÇALIŞTIRILIYOR Ankara’da yaklaşık olarak 130 bin civarında kayıtlı göçmen ve mülteci olduğunun kaydedildiği raporda göçmen işçilere ilişkin veriler ise şöyle: “Çalışma izniyle çalışan 9 bin 888 mülteci/göçmen işçi bulunmakta. Göçmen ve mülteciler sosyal güvencesiz, düşük ücretli, riskli çalışma koşulları ile karakterize kayıt dışı istihdamla karşı karşıyadır. Ankara’da göçmen ve mülteci işçiler en çok mobilya, inşaat, metal, gıda, tarım gibi işkollarında istihdam edilmektedir. Göçmen ve mültecilerin çalıştığı yerlerin başında Siteler geliyor. Göçmen ve mülteciler, yerli işçilere kıyasla daha düşük ücretle çalışıyor.” ANKARA EN FAZLA İŞ KAZASININ YAŞANDIĞI 3., EN FAZLA MESLEK HASTALIĞI TEŞHİSİ KONULAN 4. İL Raporun en çarpıcı kısmı ise Ankara’nın en fazla iş kazasının yaşandığı illerden biri olması. SGK kayıtlarına göre Ankara’nın iller içerisindeki sıralamasının geçtiğimiz 7 yıl boyunca çarpıcı bir biçimde arttığının ifade edildiği rapora göre veriler şöyle: “2010’da en fazla iş kazasının yaşandığı 7. il olan Ankara, 2016’da 3. sıraya kadar çıkmıştır. Ankara en çok meslek hastalığı tanısı konulan 4. ildir. 2016’da 30 meslek hastalığı teşhisi konulan Ankara’da Türkiye’de 2016 yılında Ankara’da 8 bin ile 24 bin arası meslek hastası tanısı konulması gerekirdi. SGK kayıtları, 2016’da Ankara’da meslek hastalıklarına bağlı ölümlerin sayısı resmi olarak 0 olduğunu söylemektedir. Oysaki ILO hesaplamasına göre yalnızca 2017 yılında Ankara’da en az 396 meslek hastalığına bağlı iş cinayeti olması gerekirdi. Görülmeyen, teşhis edilmeyen, istatistiklere yansımayan meslek hastalıklarına, iş kazalarına ve iş cinayetlerine rağmen Ankara’da emekçilerin çalışma koşulları gerçek tabloyu ortaya koymaktadır. Uzun saatler boyunca çalışma, iş yükü, mobbing, stres, sağlık ve güvenlik önlemi alınmaması ve güvencesizlik pek çok sağlık ve güvenlik sorununa yol açmakta.” ANKARA’DA 2013’TEN BU YANA 300 İŞÇİ İŞ KAZALARINDA YAŞAMINI YİTİRDİ Ankara’da 2013 yılının başından, 2018 yılının Eylül ayı sonuna kadar en az 300 işçinin iş kazalarında yaşamını yitirdiği vurgulanarak şunlar ifade ediliyor: “2013’te 26, 2014’te 56, 2015’te 44, 2016’da 72, 2017’de 66 emekçi yaşamını yitirdi. 2018’in ilk 9 ayında ise en az 35 işçi hayatını kaybetti. İş cinayetlerinde yaşamını yitirenlerin 25’i kadın, 9’u çocuk, 11’i ise mülteci-göçmen işçilerdi. Türkiye’deki iş cinayetlerinin giderek artmasının yanı sıra Ankara’nın iş cinayetlerinin en çok yaşandığı iller bakımından sıralaması da giderek yükseldiği görülmektedir.” ANKARA’DA EN ÇOK İŞ CİNAYETİ İNŞAAT VE YOL YAPIMINDA, TAŞIMACILIKTA, METAL İŞKOLUNDA VE TARIMDA “Ankara’da en çok iş cinayeti inşaat ve yol yapımında, taşımacılıkta, metal işkolunda ve tarımda olmuştur. Ankara’da en çok iş cinayetinin gerçekleştiği işkolları güvencesiz ve sendikasız çalışmanın yoğun olduğu işkollarıdır. En fazla iş cinayeti inşaatlarda yaşanmış, her 4 iş cinayetinden birisi inşaat işkolunda gerçekleşmiştir. Taşımacılık ölümleri inşaat sektörüyle de iç içe değerlendirilmesi gereken ve büyük çoğunluğunun servis başı para alma, iş yetiştirme ve performans usulü çalışma yüzünden gerçekleşen trafik kazası sebepli iş cinayetleridir. 26 işçinin iş cinayetinde öldüğü metal işkolundaki ölümler daha çok Ostim ağırlıklı olmak üzere Organize Sanayi bölgelerinde yaşanmış, pek çoğu küçük işletmelerde olmasına karşın büyük işletmelerde ve kamuda da iş cinayetleri yaşanmıştır. Ankara’da yaşanan iş cinayetleri en çok düşme, trafik kazası, ezilme, düşme, kalp krizi, silahla vurulma, patlama ve göçük sebebiyle olmuştur. Ankara’da yaşanan iş cinayetleri merkez ve çevre ilçelerin nüfusları ve işgücüyle orantılı düşünüldüğünde, iş cinayetlerinin daha çok çevre ilçelerde yaşandığı görülmektedir.” 2013’TEN BU YANA 25 KADIN, 9 ÇOCUK, 11 MÜLTECİ-GÖÇMEN ÇALIŞIRKEN ÖLDÜ 2013-2017 yılları ile 2018’in ilk 9 ayı toplamında arasında Ankara’da en az 25 kadın işçinin iş kazasında yaşamını kaybettiği ifade ediliyor. Kadın iş kazalarının en çok savunma, ardından tarım sektöründe yaşandığı belirtilerek şu ifadelere yer veriliyor: “2013 yılının başından, 2018’in ilk 9 ayının sonuna kadar Ankara’da en az 9 çocuk çalışırken yaşamını yitirmiştir. Çocukların çalıştığı sektörler ile iş cinayetlerinin yaşandığı sektörler paralellik göstermekte. En çok çocuk iş cinayeti inşaat ve tarım işkollarında gerçekleşmiştir. Ankara’da 2013 yılı başından 2018’in Eylül ayı bitimine kadar en az 11 göçmen/ mülteci çalışırken yaşamını yitirmiştir. Mülteciler için yaygın çalışma alanı atık toplayıcılık, inşaat, taşımacılık ve tarım iş cinayetlerinin de en fazla yaşandığı alanlar olmuştur.” ANKARA SENDİKALAŞMANIN EN DÜŞÜK OLDUĞU 23. İL Bakanlığın 2016 Temmuz istatistiklerine göre Ankara’da toplam 1 milyon 994 bin 671 işçi varken, bu işçilerin 117 bin 324’ünün sendikalı olduğuna değiniliyor. 9,82 sendikalaşma oranıyla sendikalaşmanın en düşük olduğu 23. il olan Ankara’da kadın işçilerin sendikalaşma oranı ise 6,63 ile genel sendikalaşma oranının çok daha altında olduğuna vurgu yapılıyor. (Türkan ÇATAL YILDIZ)

Editör: TE Bilisim