29 Ekim 1923, Türk milletinin kaderini değiştiren, bağımsızlık mücadelesinin zaferle taçlandığı gündür. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde ilan edilen Cumhuriyet, yalnızca bir yönetim biçimi değil; çağdaş, demokratik ve laik bir Türkiye’nin temellerini atan büyük bir devrimdir. Bu nedenle 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, ulusal egemenliğin millete ait olduğunu tüm dünyaya ilan eden tarihi bir dönüm noktasıdır.
Cumhuriyet Nasıl İlan Edildi?
Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasının ardından Osmanlı Devleti fiilen sona ermiş, yeni bir yönetim biçimi arayışı başlamıştı. 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılmasıyla ulusal egemenlik fikri güç kazandı. Ancak 1923 yılına gelindiğinde, devletin yönetim biçimi konusunda bazı belirsizlikler sürüyordu.
28 Ekim 1923 gecesi, Mustafa Kemal Paşa yakın arkadaşlarına “Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz.” diyerek tarihi kararı açıkladı. Ertesi gün, 29 Ekim 1923’te TBMM’de yapılan oylamayla “Türkiye Devleti’nin hükümet şekli Cumhuriyettir.” ifadesi anayasaya eklendi. Mustafa Kemal Atatürk oy birliğiyle Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi.
Cumhuriyetin Anlamı ve Önemi
Cumhuriyet, halkın kendi kendini yönetme hakkını kazandığı, eşit yurttaşlık bilincinin doğduğu bir sistemdir. Atatürk’ün “Türk milletinin karakterine ve adetlerine en uygun yönetim biçimi” olarak tanımladığı Cumhuriyet, yalnızca siyasi bir değişiklik değil; toplumsal, kültürel ve ekonomik alanlarda da büyük bir dönüşümün başlangıcı olmuştur.
Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi, eğitimde fırsat eşitliği, hukuk sisteminin çağdaşlaştırılması ve laiklik ilkesi gibi reformlar Cumhuriyet’in getirdiği en önemli kazanımlardandır.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Nasıl Kutlanır?
Cumhuriyet Bayramı, Türkiye’nin dört bir yanında büyük bir coşkuyla kutlanır. Resmî geçit törenleri, fener alayları, konserler, öğrencilerin hazırladığı gösteriler ve havai fişek gösterileriyle millet, bu anlamlı günü birlik ve gurur içinde anmaktadır. Ayrıca Atatürk’ün ebedi istirahatgâhı Anıtkabir, her yıl milyonlarca vatandaş tarafından ziyaret edilir.
Atatürk’ün Cumhuriyet Mesajı
Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet’i Türk milletine armağan ederken şu sözleriyle gelecek kuşaklara yön göstermiştir:
“Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizlersiniz.”