17 Şubat-4 Mart 1923 tarihlerinde toplanan İzmir İktisat Kongresi (I. İktisat Kongresi)’nde Atatürk, Kongre’nin açılış konuşmasında ekonominin önemini şu şekilde vurgulamıştı: “Siyasi, askeri muzafferiyetler ne kadar büyük olursa olsun iktisadi muzafferiyetle tetviç edilmezse (taçlandırılmazsa) husule gelen zaferler payidar (kalıcı) olamaz. Yeni Türkiye’mizin layık olduğu mertebeye isâl (ulaştırmak) için behemehâl (ne olursa olsun) iktisadiyatımıza birinci derecede ehemmiyet vermek mecburiyetindeyiz.” Türkiye'nin çiftçi, tüccar, sanayi ve işçi kesimlerimden seçilen 1135 üyenin katıldığı bu kongrede grupların hazırladığı "Misak-ı İktisadi” esasları tartışılarak kabul edilmişti. Lozan Anlaşması'nın imzalanmasından 4 ay önce toplanan Kongre, Anadolu kurtuluş hareketinin ekonomik yönünü gösterdiği için önenmelidir Kongre bildirileri Osmanlıca "İktisat Esaslarımız" adlı kitapta toplanmıştı. Kongre’ye her ilçeden gönderilen sekiz katılımcı, milleti temsil ediyor ve delegelerin söyleyeceklerine itibar edeceklerini bildiriyordu. Kongre’de alınan önemli kararlar aşağıdadır. Hammaddesi yurt içinde yetişen veya yetiştirilebilen sanayi dalları kurulmalıdır. • El işçiliğinden ve küçük sanayiden büyük işletmeye geçilmelidir. • Devletin ekonomik görüşleri olmalı, özel sektör tarafından kurulamayan işletmeler devlet tarafından kurulmalıdır. • Özel teşebbüslere kredi sağlayacak bir Devlet Bankası oluşturulmalıdır. • Dış rekabete dayanabilmek için sanayi, toplu ve bütün olarak ölçek ekonomiler dikkate alınarak kurulmalıdır. • Yabancıların kurdukları tekellerden kaçınılmalıdır. • Sanayinin teşviki ve milli bankaların kurulması sağlanmalıdır. • Demiryolları bir yapım programına bağlanmalıdır. • Emeği ile çalışanlara amele değil, işçi denmelidir. • Kuruluşlara sendika hakkı tanınmalıdır. İzmir İktisat Kongresi'nin oy birliği ile alınana kararlar, Türkiye Cumhuriyeti'nin 1923-1929 dönemi ekonomi politikasına damgasını vurdu. İkinci İzmir İktisat Kongresi 2-7 Kasım 1981 tarihinde gerçekleştirilmişti. Kongre'nin toplanması kararındaki asıl amaç, bir yandan Cumhuriyet'in kurucusu Büyük Atatürk'ü anmak, öte yandan da Türkiye’nin o gün hangi noktada bulunduğunu, geleceğinden ne beklediğini belirtecek görüşlerin ifade edilmesi için ortak bir zemin hazırlamaktadır. Bülent Ulusu'nun direktifi ile Başbakan Yardımcısı Turgut Özal'ın başkanlığında kurulan “İkinci İzmir İktisat Kongresi Tertip Komitesi” tarafından olgunlaştırılmıştır. Kongre'nin 10 yılda bir yapılması, ilerdeki ikinci 5 yıllık kalkınma planına ışık tutması ve bu planlara yön vermesi düşünülmüştür. Üçüncü İzmir İktisat Kongresi 4-7 Haziran 1992 tarihleri arasında yapıldı. Kongrenin 1923 ve 1981 yıllarında yapılan İktisat Kongrelerinden iki temel farkı vardı. Bunlardan birincisi bu Kongre'nin uluslararası katılıma açık olması, ikincisi ise siyasi parti temsilcilerinin görüşlerini dile getirmelerine imkan veren bir değerlendirme ve sonuç paneli ile bitiyor olmasıdır. Dördüncü İzmir İktisat Kongresi 5-9 Mayıs 2004 tarihlerinde Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı’nın koordinasyonunda gerçekleştirildi. Türkiye’nin uzun dönemde bilgi toplumuna dönüşmesi ve AB’ye üyelik perspektifi Kongre’nin ana temalarını oluşturmuştur. Bu kapsamda yüksek ve istikrarlı büyüme hızının sağlanmasını, girişimciliğin ve rekabet gücünün artırılmasını, bölgesel gelişme dinamiklerinin harekete geçirilmesini, gelir dağılımının iyileştirilmesini, yoksullukla mücadeleyi ve iyi yönetişimi hedefleyen çözüm önerileri ve stratejiler ortaya konmuştur. İzmir İktisat Kongresi’nin temel amacı “ekonomik bağımsızlık” hedefiydi. 2023 Türkiye İktisat Tarihi Kongresi’nin aynı hedefleri taşıması ve Atatürk’ün öngördüğü hedeflerin üzerinde önemle durulması dileğiyle, 2023 Türkiye İktisat Tarihi Kongresi’ne katılacak bilim adamlarını saygı ve hürmetlerimizi sunuyoruz.

Editör: TE Bilisim