Bir bellek oluşturmak için bir süredir her ayın son makalesini bir sonraki ayın önemli olaylarına ayırmaya karar vermiştim. Yüz yıl önce Ekim 1920’de önemli ne olaylar oldu, sizler için özet çıkardım. 2 EKİM Konya Ayaklanması başladı. Ayaklanma 22 Kasım’da bastırıldı. 4 EKİM Ankara’ya ulaşan Sovyet Rusya elçilik heyeti, Ulus Kalesi bölgesinde Kurşunlu Camii civarında Sovyet Büyükelçiliği’ni açtı. Bu, yabancı bir ülkenin Ankara’daki ilk diplomatik temsilciliği oldu. 7 EKİM Ankara Hükümeti Matbuat İdaresi’nce “Cerde-i Resmiye” yayımlanmaya başladı. 1925’ten itibaren “Resmi Ceride”, 7 Şubat 1928’den sonra ise “Resmi Gazete” adını aldı. Ankara İstiklal Mahkemesi Damat Ferit Paşa, Hadi Paşa, Rıza Tevfik ve Reşat Halis Beyler hakkında gıyaben idam kararı verdi. Kararın gerekçesi, Sevr Antlaşması’nı TBMM’nin izni olmaksızın düşmanlarla müzakere ve imza etmeleri. Veliaht Abdülmecit Efendi’nin Dolmabahçe’deki evine yönelik polis gözetimi kaldırıldı. Abdülmecit Efendi, Damat Ferit Paşa’nın kurduğu hükümete karşıydı ve Ankara’ya geçeceğinden şüpheleniliyordu. 11 EKİM TBMM’de Baltalık Kanunu 7’ye karşı 87 oyla kabul edildi. Buna göre, orman köylerinde hane başına 18 dönüm hesaplanarak köy adına baltalıklar ayrılırken ormanların korunması köylülere bırakılıyor. Sovyet Rusya ile 24 Ağustos’ta paraf edilen antlaşma metni TBMM’nin gizli oturumunda okundu. Yoğun alkış aldı. 13 EKİM TBMM, 11 Eylül tarihli İstiklal Mahkemeleri Kanunu’na, bu mahkemelerin savaş ihaneti suçlarına bakmasını da ekledi. Asker kaçaklarını yargılamak için kurulan mahkemelerin görevleri arasına 26 Eylül’de vatan hainliği; bozgunculuk ve casusluk suçları da eklenmişti. 17 EKİM Damat Ferit Paşa, sadrazamlıktan istifa etti. 18 EKİM Yeşilordu teşkilatının dağıtılmasından sonra yasal Türkiye Komünist Fırkası kuruldu. Ankara Hükümeti bir yandan Fırka’nın Rusya ile ilişkilerde etkili olması bir yandan da Bakü’de kurulan Türkiye Komünist Fırkası’nın Anadolu’da örgütlenmesinin önünü kesmek istiyordu. Fırka, Komüntern’e (III. Enternasyonal) üye olmak için başvurdu ama kabul edilmedi. Fırka, kuruluşundan üç ay sonra kendisini feshetti. 21 EKİM Dördüncü Tevfik Paşa kabinesi kuruldu. 23 EKİM Ankara Hükümeti, ulaştırma ve süvari birlikleri için gerekli hayvanların dışsatımını yasakladı. Başka bir kararname ile de vücut organlarından birini kaybeden subay, er ve gönüllülere yapay organ yaptırılmasını kararlaştırdı. 25 EKİM Yunan Kralı Aleksander, kan zehirlenmesinden öldü. Kral’ı, 30 Eylül’de maymun ısırmıştı. 27 EKİM TBMM bugünden itibaren Meclis-i Mebusan’dan gelecek mebusları kabul etmeme kararı aldı. Malta’dan gelebilecek olanlar ise karar dışında tutuldu. 28 EKİM Sarıkamış’ın zaptı sonrası bir aylık bekleyişin ardından Kazım (Karabekir) Paşa komutasındaki Doğu Cephesi birliklerine Ermenilere karşı yeniden taarruz emri verildi. 30 EKİM TBMM, asker kaçaklarını yargılamak için 11 Eylül’de kurulan ve yetki alanı birkaç kez genişletilen İstiklal Mahkemelerini basın suçları için de yetkili kıldı. Kazım (Karabekir) Paşa komutasındaki birlikler Kars’ı zapt etti.

Editör: TE Bilisim