Tüketici Hakları Derneği, Onur Çarşısı önünde 15 Mart Dünya Tüketici Hakları Günü vesile ile basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamayı, Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar yaparken, “Uluslararası Tüketici Örgütü’nün ( Consumers International), 15 Mart Dünya Tüketici Hakları Günü’nün konusunu tüm dünyada “Adil ve Güvenilir Dijital Pazarlama” olarak belirlemiştir” dedi. 15 Mart Dünya Tüketici Hakları Günü dolayısıyla basın açıklaması yapan Tüketici Haklar Derneği, tüketicileri internetten alışveriş yaparken dolandırılmamaları konusunda uyardı. Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, tüketicilere sosyal medya hesapları üzerinden alışveriş yapmamaları ile ilgili uyarıda bulunarak, “Facebook, instagram, whatsapp üzerinden firmalar değil, kişiler satış yaptığı için, tüketici mevzuatı dışında olması nedeniyle;  tüketiciler, tüketici mevzuatı kapsamında haklarını arayamazlar, bu nedenle, mümkünse, bu sosyal medyadan alışveriş yapmamak gerekir” ifadelerini kullandı. İNTERNET DOLANDIRICILIĞI ARTTI Turhan Çakar, dünya çapında yapılan araştırmalarda ve anketlerde, dijital pazarlama - internet satışları ile internetten alışveriş yapan tüketici sayısının her geçen gün arttığını ifade etti. Çakar, konuşmasına şöyle devam etti: “Ancak, bu artışla birlikte sorunların da  çeşitlenerek arttığı görülmektedir. Bu sorunların başında ise internet yoluyla pazarlamadaki sahtekarlıklar ve dolandırıcılıklar gelmektedir. Örneğin, dolandırıcılar açtıkları sitelerde yasal pazarlamacılarmış gibi görünerek sahte ve aldatıcı reklamlarla tüketicileri dolandırmaktadırlar. İnternet dolandırıcılarının kullandığı önemli yöntemlerden birisi meşru satıcıları – markaları taklit etmektir.” “WEB SİTELERİNİN UZANTILARINA DİKKAT EDİN” Genellikle, güvenilir sitelerin ismi altında yapılan dolandırıcılıklar yaygın olduğunu belirten Çakar, “Ancak, bunu yaparken, dikkatlice bakıldığında, web sitelerinin uzantılarında sitenin yazılışında küçük farklılıklar yaparlar. Dolandırıcılar, sahte web sitelerinde tüketicilerin zaafını kullanarak, tüketicilere satmak istedikleri ürünleri cazip duruma getirecek şekilde tanıtım yaparlar, tekliflerde bulunurlar. Dolandırıcılar, çeşitli yöntemlerle tüketicilerin kişisel bilgilerini ele geçirmektedirler. Ele geçirdikleri kişisel bilgilerle alışveriş yaparak tüketicileri borçlandırmaktadırlar. Şifreyi ele geçirdiklerinde tüketicilerin hesaplarına ulaşıp, var olan parayı çekmektedirler” dedi. “İNTERNETTE DOLANDIRILICIK YÜZDE 19 ARTTI” Çakar, 2017 yılında yapılan bir araştırmaya göre, global ölçekte 2013 yılına göre internet alışverişlerindeki dolandırıcılık olaylarında yüzde 19 artış olduğuna dikkat çekti. Çakar açıklamasına şöyle devam etti: “2015 yılında ise 500 milyon insanın kişisel bilgileri çalınmıştır. Global ölçekte yapılan anketler göstermektedir ki, insanların yarısı güvenmedikleri nedeniyle, internet üzerinden alışveriş yapmamaktadır. Ancak, bir taraftan da, internet aracılığıyla alışverişler artmaktadır.” TÜRKİYE’DE İNTERNET ALIŞVERİŞLERİNDE YAŞANAN SORUNLAR Tüm dünyada yaşanan ortak sorunların Türkiye’de de yaşandığını ifade eden Çakar genel olarak yaşanan sorunlarla ilgili şunları kaydetti: “Derneğimize ve tüketici hakem heyetlerine yapılan şikayetlerde şu ortak sorunlar görülmektedir. -Ürünle birlikte mala ait fatura genel olarak tüketiciye gönderilmemektedir. -Genellikle, tüketicilerin sipariş verdiği ürün yerine, ikinci ve üçüncü sınıf, kalitesiz, farklı ya da arızalı ürünler gönderilmektedir. -Üründe ya da teslimatta herhangi bir sorun görüldüğünde (ürünün ayıplı olması,  gönderilmemesi, vd..), tüketiciler cayma haklarını kullanmak için firmayı aradıklarında genellikle ilgili ve yetkililere ulaşamıyorlar. Ulaşabildiklerinde de olumsuz cevap alıyorlar, oyalanıyorlar. Bazen de firmalara hiç ulaşamıyorlar. Dolandırıcılara zaten hiç ulaşamıyorlar. Firmaların bazıları da taşınmış ya da kapanmış oluyor. -Kargo ile teslim edilen ürünlerde, genellikle, ürün tüketiciye gösterilmeden parası alınıyor, kargo firmaları ürünü tüketiciye teslim edip parasını aldığında, bazı kargo firmaları tüketicilere fiş ya da fatura vermemekte, aldıkları bedeli kargo fişinin üzerine yazmaktadırlar. -Kargo paketinde gönderici kısmında yazılan firma ile fatura da ya da internette yazılı olan firmalar farklı olabiliyorlar.” ÇÖZÜM ÖNERİLERİ VE BAZI UYARILAR Turhan Çakar internet alışverişlerinde dolandırılmamak için tüketicilere çeşitli önerilerde bulundu. Çakar, tüketicilerin, internetten alışveriş yapacakları firmaların güvenilir olup olmadıklarını çok iyi araştırmaları gerektiğinin altını çizerek şunları söyledi: “Öncelikle, firmanın internet sayfasındaki adres çubuğunun yeşil olması gerekiyor. Eğer, adres çubuğu yeşil değilse, bütün özel ve kart bilgileriniz dolandırıcıların gözü önünde demektir. Çünkü gönderdiğiniz bilgiler şifrelenmemektedir, herkese açık konumdadır.  Adres çubuğunun yeşil olması da yeterli değildir. Firmanın faaliyet gösterdiği ilde ticaret odasına üye olup olmadığı, güvenilir olup olmadığı sorulmalıdır. Eğer, esnaf ise esnaf odasına üyeliği sorulmalıdır. Web sayfası aracılığı ile ürün satan bir kişi ise, o kişinin güvenilir olup olmadığı  öğrenilemeyeceğinden alışveriş yapılmaması gerekir.”  “FİRMANIN TİCARET ODASINA ÜYELİĞİNİ ÖĞRENİN” Çakar, tüketicilerin, firmanın ( A.Ş. ya da ltd şirketi) güvenilir ve ilgili ticaret odasına üyeliğini öğrendikten sonra firmayla ilişkiye geçmeleri gerektiğini belirterek, “Firmanın, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun  ile Kanun kapsamında yayınlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik  ve  Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı Ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmeliğe uygun davranıp davranmadığı, ön bilgilendirme formunun, faturanın kendisine gönderilip gönderilmeyeceğini sormalıdır. Diğer taraftan, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un “Mesafeli Sözleşmeler” başlıklı 48.maddesi ile Kanun kapsamında yayınlanan “Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği”  hükümlerine ilgili firmaların uymaları gerektiği tüketiciler tarafından bilinmelidir” dedi. “KARGOYU ALIRKEN ÖDEMEYİ YAPIN” Güvenilir olan yöntemin malın kargo ile teslimi sırasında paranın ödenmesi olduğunu ifade eden Çakar, “Bu teslimatta kargo ve dağıtım şirketleri Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin 43.maddesine göre, fatura ve irsaliye belgesi olmadan malı tüketiciye teslim edemezler. Ayrıca, tüketicinin paketi açmasını istemesi durumunda ise gönderici firmanın da kabulü ile kargoyu açarak tüketiciye göstermek zorundadırlar” önerilerinde bulundu. “SOSYAL MEDYADAN ALIŞVERİŞ YAPMAYIN” Tüketicileri sosyal medya hesapları üzerinden alışveriş yapmamaları konusunda uyaran Çakar şöyle konuştu: “Facebook, instagram, whatsapp üzerinden firmalar değil, kişiler satış yaptığı için, tüketici mevzuatı dışında olması nedeniyle;  tüketiciler, tüketici mevzuatı kapsamında haklarını arayamazlar, bu nedenle, mümkünse, bu sosyal medyadan alışveriş yapmamak gerekir. Tüketiciler, eğer, cep telefonları ile alışveriş yapacaklarsa, kendi internetlerinden GSM santralına bağlanarak alışveriş yapmaları uygun olur. Eğer, halka açık yerlerden wi-fi üzerinden ( kablosuz bağlantı) alışveriş yapılırsa, araya üçüncü şahıslar rahatlıkla girebilir. Bu nedenle, tüketiciler, cep telefonu ile e-ticaret yapacaklarsa,  halka açık  yerlerin wi-fi’leri üzerinden değil, kendi internetleri üzerinden bağlantı kurarak yapmalıdırlar.”  “ARAŞTIRMA YAPMADAN SİPARİŞ VERMEYİN” Çakar konuşmasına şu uyarıları yaparak devam etti: “Web sitelerindeki teklifler, koşullar, tanıtımlar, reklamlar ne kadar cazip olursa olsun, satıcının ya da web sitesi sahibinin güvenilir olup olmadığından, sitelerin sahte olup olmadığından emin olunmalıdır. Araştırma yapmadan web sitelerine ve satıcılara güvenimizi kesinleştirmeden sipariş vermeyelim. İnternet ortamındaki dolandırıcıları, sahtekarları ilgili ve görevli kamu kuruluşlarına ihbar edelim. Tüketici Hakları Derneği olarak, ilgili ve yetkili kamu kuruluşlarından internet dolandırıcılığının önlenebilmesi için gerekli yasal, idari önlemleri almalarını ve eşgüdüm halinde çalışmalarını önermekteyiz. Bununla birlikte, var olan yasal mevzuatı en etkin şekilde uygulamalarını, denetimleri arttırmalarını, tüketici örgütleri ile işbirliği yapmalarını, düzenli olarak kamuoyunu ve tüketicileri bilgilendirmelerini öneriyoruz” (Türkan ÇATAL YILDIZ)  

Editör: TE Bilisim