Suriye coğrafi bölge ismi. Zorla bir devlet adına dönüştü. Osmanlı devletinin Şam, Halep, Idlib vilayetleri vardı. Büyük bir hükümdarlığın parçası olarak yaşıyordu. Dünya üzerinde bereketli topraklar ve üzerinde koyun sürüleri. 1.Dünya Savaşı tüm dengeleri değiştirdi. Osmanlı devleti kaybedenler ligine düştü. Suriye coğrafyası işgal planlarında Fransız bölgesi olarak yer alıyordu. Ama İngilizler bölgeyi kendi hakimiyetleri altına aldılar. Suriye krallığı kurdular. Bizim eğitim dünyamızın önemli aydınlarından Mustafa Sati de devlet dağılmasın diye çaba sarf eden aydınlardan biri. Ulus devletler kurulunca o da ben Yemen' li Arap olarak Suriye devletinde yer almalıyım diyor. Fransa hükümeti Suriye bölgesi elden gidince düştü. Yeni hükümet bölgeyi İngilizlerden geri aldı. Suriye cumhuriyetini kurdular. İngiltere Suriye kralı Faruk’u alıp Irak krallığına götürdü. Mustafa Sati de beraber gitti. Kurulan devlet, yönetim biçimi, idarecisi, bürokratı ve vatandaşı rastgele; traji komik bir hikaye oluştu. Skyes ve Pichot antlaşması sonucunu verdi İngiliz ve Fransız manda bölgeleri ve devletleri oluştu. 2. Dünya Savaşı sonrası ortaya ABD ve SSCB çıktı. 1956 yılında Süveyş kanalı İngiltere’nin elinden çıktı. Cemal Nasır sonra kendi gücünü elden yitirdi. Bölge ABD / SSCB rekabetinin etkisinde ihtilaller, katliamlar ve gözyaşları içinde kaldı. Suriye Hafız Esad önderliğinde tam bir SSCB nüfuz bölgesi oldu. Hama katliamı gibi acımasız toplu öldürme olayları yaşandı. Muhaberat istihbarat örgütü korku devleti oluşturdu. Halk baskı içinde yaşıyordu. Kürtler insan yerine bile konmuyordu. Kimlik belgeleri dahi yoktu. Suriye liderleri halka zulüm yaptı. Çünkü halk başka yönetim başkaydı. Bölge tamamen güçlü devletler için oyun alanı oldu. İnsan değeri hiç yok. İşkence ve kayıplar adlı vakadan dahi sayılmıyordu. İnsan hakları ağza dahi alınmadı. Önemli olan iktisadi çıkarlar. Oğul Beşer Esad dönemi Türkiye ve Suriye arasında diplomattık ilişkiler çok iyi bir ivme yakaladı. Ortak bakanlar kurulu toplantıları dahi yapılmaya başlandı. Gerçek anlamda demokrasi çalışmaları yapılmaya başlandı. Ama büyük dünya güçleri bölgede huzur istemiyordu. Ortalık karıştı, mülteci sayısı çoğaldı. Ölümler ve kayıplar çoğaldı ve tespit edilemez oldu. Dönemin başbakanlık idaresi süreci yönetemedi. Devletin duygusal değil mantık içinde yürütülmesi idraki eksik kaldı. İstihbarat yönetimi iç politika içinde yer alma çabasındaydı. Ortadoğu dengelerini değerlendirme ve koruma çabalarını göstermedi. Atı alan Üsküdar' ı geçti. O dönem iyi değerlendirilmedi. Cumhurbaşkanlığına  sunulan raporda 6 ay içinde Suriye meselesinin hal edileceği, sokakta dahi olsa mültecilerin ağırlanabileceği değerlendirmesi yapıldı. ABD ve Rusya güç dengeleri ile Acem oyunları hiç kaile alınmadı. Elimize yüzümüze bulaştırdık. Arap yarım adası bizim için önemli bir vatan parçasıydı. Ayrıca Kabe bu topraklarda. Kudüs bu coğrafyalarda. Edebiyat ve yazın dünyamızda çok işlenen konulardır. Kudüs şairi olarak bilinen Nuri PAKDİL için Mescidi Aksa da gıyabi cenaze namazı kılındı. Biz Suriye konusunda yeniden büyük düşünmeyi bedel vererek ödüyoruz. Halklar arasında hiçbir zaman ayrışma olmadı. Devlet yönetimi olarak hep otoriter rejim ve biat kültürü içinde yaşamak zorunda kaldılar. 21. Yüzyıl koşulları içinde yeniden yapılanmaları gerekiyordu. Doğal bir devlet oluşumu ortaya çıkmadığı için, değişim süreci zorlu geçiyor. Kan dökülüyor, insanlar yerlerinden yurtlarından oluyor, gelecek belirsizlik  içinde. Dünya güç dengeleri burayı sömürme ve insan kaybetmeyi hiç umursamayan bir düşünceye sahip. Geleceği inşa etme planlarını yok. Bizim dışımızda insanı düşünen yok. Hedefimiz öncelikle bizim coğrafyamızda huzur ve işbirliği sağlamak. Ticarî ve sosyal ilişkiler yeniden başlamalı. Hayat olağan sürecine girmeli. Bölge insanı geleceğine kendi karar vermeli. NOT Suriye çalışmaları merkezi derhal acilen kurulmalı. Yayınlar yapmalı ve bilgilendirme merkezi olmalı. Spesifik alanlarda uzman isimler yetiştirilmeli. Maddi manevi her konuyu derinlemesine ele almalıyız. İş ciddi.