“Sanayi geriliyor, işsizlik tırmanıyor”

TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), her ay iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkısıyla hazırladığı sanayinin sorunları bülteninin 45’incisini yayımladı. Yayımlanan son bülten ‘kriz, sanayi ve işsizlik’ sorununa ayrılırken, 2018’de önce durgunluk ardından kriz şeklinde yaşanan darboğazın işsizliği ileri boyutlara taşıdığı belirtildi. Böylelikle işsizliğin 2019’da bir “afet” şeklinde toplumu oldukça olumsuz etkileyeceğine dikkat çekilerek, özellikle 15-24 yaş grubundaki gençlerin yüzde 41’e ulaşan işsizliğine işaret edildi. “İMALAT SANAYİİNDEKİ YILLIK GERİLEME YÜZDE 7’Yİ AŞTI” TMMOB Makina Mühendisleri Odası sanayi sorunları bülteninin 45’incisini paylaştı. Son sayı ‘kriz, sanayi ve işsizliğe’ ayrılırken analizinde çeşitli noktalara vurgu yapıldı. Ekonomide küçülmenin Nisan ayı ile birlikte artacağına dikkat çekilen bültende şu ifadeler yer alıyor: “Sanayi üretimindeki gerileme ivmelenerek hızlanıyor. Geçen yılın son çeyreğindeki üretimin 2017’nin yüzde 6 kadar altında kalması bekleniyor. Bu da doğaldır ki GSYH'yi etkileyecek. GSYH’nin son çeyrekte yüzde 3-4 arasında daralması sürpriz olmayacak. Sanayi üretiminin 2019’un ilk yarısında da hem baz etkisi, hem ithalat düşüşünün yansıması yüzünden düşük seyredeceği beklenmeli. İmalat sanayiindeki yıllık gerileme yüzde 7’yi aştı. Özellikle ara malları üretiminde gerileme yüzde 12’ye yaklaşarak sert bir düşüş gösterdi. Aynı ölçüde olmasa da, sermaye malları üretimindeki yüzde 8,3’lük gerileme, yatırımlardaki sert azalmadan kaynaklandı.” “İNŞAATA GİRDİ VEREN ALT SEKTÖRLERDE ÜRETİM DÜŞÜŞÜ YAŞANIYOR” İmalat sanayisindeki yüzde 7’yi aşan düşüşün, sektörel olarak analiz edildiğinde özellikle inşaata girdi veren alt sektörlerde üretim düşüşüne neden olduğunun ifade edildiği bültende, seramik, çimento gibi taşa toprağa dayalı sanayilerin en sert düşüşü yaşadıkları görüldüğü ifade ediliyor. Bu alt daldaki yıllık üretim düşüşünün yüzde 21’i geçtiğine vurgu yapılırken bültende şunlar yer alıyor: “Yine inşaatla ilgili ağaç işleme sanayiinde yüzde 16 ve demir-çelik sektörünü içeren ana metal sanayiinde yüzde 12’yi aşan gerileme dikkat çekmektedir. İmalat sanayisinin alt dallarından otomotiv de döviz fiyatlarındaki sert artışın girdi ithalatını, dolayısıyla üretici ve tüketici fiyatlarını yükseltmesinden etkilenmiş, daralan iç talep, üretimi yüzde 18’in üstünde de geriletmiştir. Aynı gerileme beyaz eşyayı içeren metal sektöründe yüzde 13’ü, bilgisayarda yüzde 12’yi bulmuştur. İthal girdi fiyatlarından etkilenerek üretimi gerileyen sektörlerden kâğıtta üretim düşüş oranı yüzde 12’yi, plastik-lastikte yüzde 11,5’i, makine ve elektrikli cihazlarda yüzde 11’i bulmuştur.” “EKONOMİDEKİ KÜÇÜLME İŞSİZLİĞİ DE HIZLA TIRMANDIRIYOR” Ekonomideki küçülmenin beraberinde işsizliği de hızla tırmandırdığının belirtildiği bültende, TÜİK, Ekim ayı İşgücü İstatistiklerine göre standart-dar tanımlı işsizlik oranının yüzde 11,6’ya yükseldiği belirtiliyor. Dar tanımlı işsiz sayısının ise son bir yılda 501 bin artarak 3 milyon 788 bine çıktığına dikkat çekiliyor. Tarım dışı işsizlik oranının ise Mart 2017’den itibaren en yüksek orana ulaştığı ifade edilirken, Ekim 2018 itibariyle tarım dışı işsizlik oranının ise yüzde 13,6 olduğu belirtiliyor. Genel işsizliğin yanında, genç işsizliğindeki artışın da dikkat çektiğine değinilerek, 2017 Ekim ayında yüzde 19,3 olarak ölçülen genç işsizliğinin, 2018 Ekim ayında yüzde 22,3’e, genç işsiz sayısının da 1 milyon 167 bine çıktığı ifade ediliyor. İşgücü piyasasına çıkan 5,2 milyon gençten 4 milyonu istihdam edilirken, iş bulamayan sayısının 1 milyon 167 bin olduğu belirtilerek açıklama şöyle devam ediyor: “Bu değer ise piyasaya çıkmış genç işgücünün yüzde 22,4’üne denk geliyor. Ama bunlar “dar anlamda genç işsizler,” yani işin peşine düşüp iş bulamayanlar. Oysa bir de eğitimde olmadığı halde işin peşine düşmeyen atıl, evde, kahvede zaman öldüren 1 milyon 733 bin dolayında işsiz kadın-erkek genç nüfus var. Bunlarla birlikte geniş anlamda işsizlerin sayısı 2,9 milyona çıkıyor ve geniş anlamda genç işsizlik oranı da yüzde 22,3 değil, yüzde 41’i buluyor.” (Türkan ÇATAL YILDIZ)