Değişen Toplum Dönüşen Kütüphaneler” temasıyla düzenlenen 55. Kütüphane Haftası etkinlikleri Goethe-Institut Ankara'da gerçekleşen açılış konuşmalarıyla başladı. Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı Ali Fuat Kartal, 2018 yılında en çok okunan kitapları tespit ettiklerini belirterek, Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna adlı kitabı ve Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu romanının kütüphanelerden en çok ödünç alınan kitaplar olduğunu ifade etti. “GAZETE OKUYANLAR ÜÇTE İKİDEN ÜÇTE BİRE DÜŞMÜŞ” “Toplumsal değişimin kaçınılmaz olarak yaşandığı konusunda hemen herkesin hemfikir olduğu günümüzde, sanırım bizim yapmamız gereken daha iyi bir toplum kurulması yönündeki ideali temel alan düşünceleri savunmak olmalıdır” diyen Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı Ali Fuat Kartal sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu bağlamda KONDA Araştırma Şirketi, her seferinde 5 binin üstünde insanla yüz yüze görüşerek oluşturduğu son 10 yılın verilerinin sonuçlarını paylaştı. 10 yıllık dönemde Türkiye toplumunun birçok açıdan nasıl değiştiğini anlamamızı sağlayacak verilerin özetini sizlerle paylaşmak istiyorum; -Toplum daha eğitimli hale gelmiş, ama annelerin hâlâ üçte biri okuryazar değil. -Apartmanlarda daha fazla yaşıyoruz ancak kiracı sayısında artış olmuş. -Çiftçilerin sayısı yok olma noktasına gelmiş, fakat esnaf sayısı artmış. -Daha geç evlenir hale gelmişiz. Gençler daha fazla karşılıklı anlaşarak evlenir olmuş ama halen çoğunluk görücü usulü evleniyor. -Kadın özgürlüğüne bakışta gelişme olmuş ama halen çoğunluk ‘Kadın çalışmak için eşinden izin almalıdır’ diyor. -Gazete okuyanlar üçte ikiden üçte bire düşmüş, sosyal medya kullananlar iki katına çıkmış.” “DOLAYISIYLA KÜTÜPHANELERİN VARLIKLARINI DEVAM ETTİREBİLMELERİ İÇİN…” “Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kütüphanelerde yarattığı değişim ve dönüşüm ile birlikte kütüphane denmesinin özellikle basılı kaynaklardan ziyade elektronik kaynaklara yöneldiğini gözlemekteyiz” diyen Kartal konuşmasına şöyle devam etti: “Dolayısıyla kütüphanelerin varlıklarını devam ettirebilmeleri için kullanıcı ihtiyaç ve beklentilerine cevap verebilecek farklı stratejiler izlemesi gerekmektedir. Zira kütüphaneler günümüzde ödünç alma yerlerinden ziyade dijital bir dünyada yön bulmamızı sağlayan kılavuzluk görevi yapmaktadır. Dijital eşitsizliğin, toplumdaki eşitsizliği yeniden üretmekle kalmayıp daha da derinleştirdiğine dair görüşlere de katılmamak elde değil. Zira dijitalleşme koskoca bir kütüphaneyi parmaklarınızın ucuna getiriyor fakat eğer bu beceriye ya da olanaklara sahip değilsek bilgiye ulaşmamız daha da zorlaşacaktır. İşte tam da bu noktada özellikle dezavantajlı gruplar için günümüz kütüphanelerinin işlevi devreye girecektir.” “PEK ÇOK HALK KÜTÜPHANESİNDE KÜTÜPHANECİNİN BULUNMUYOR” Ülke olarak kütüphanecilik alanında pek çok sorunun yaşandığını ifade eden Kartal, “Ancak sanırım herkesin hemfikir olacağı en önemli sorunumuz işsizliktir. Bildiğiniz gibi son yıllarda meslektaşlarımız ciddi anlamda istihdam sorunu yaşamaktalar. Tabii bu durumu Türkiye’nin genel işsizlik sorunundan bağımsız değerlendirmek mümkün değil. Ancak bu sorunu tek başına ülkemizdeki kütüphane sayısının azlığı ya da Bilgi ve Belge Yönetimi bölümlerinin sayıca fazlalığı gibi normal süreçlerde ortaya çıkan basit bir sorun olarak açıklamak da mümkün değildir” dedi. Kartal, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı pek çok halk kütüphanesinde kütüphanecinin bulunmadığına dikkat çekerek, “Öte yandan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı on binlerle ifade edilen okul kütüphanelerinde bir tane dahi kütüphaneci istihdam edilmemesi ülke olarak kütüphanecilik alanındaki en büyük ayıplarımızdan birisidir” ifadelerini kullandı. Son günlerde gündemde olan bir başka konunun ise kütüphanelerin 24 saat açık olup olmaması olduğunu ifade eden Kartal, “Kütüphanecilikle ilgili kanun ve kütüphanecilerin özlük hakları gibi temel sorunlarımızı çözmeden, kütüphaneleri 24 saat açık tutma kampanyaları başlatmak, kütüphanecilik gerçekliliğimiz ile ne kadar örtüşmektedir? Bu konuyu her yönüyle tartışmak gerekir.” dedi. “EN ÇOK KÜRK MANTOLU MADONNA OKUNDU” Kartal, her yıl kütüphane haftalarında geleneksel olarak verilen yılın ‘En Başarılı Kütüphane’ ödülünü yönetim kurulunun bu sene, kamuoyunda kütüphane kültürünün oluşmasına yaptığı katkılardan dolayı Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi’ne verdiklerini ifade etti. Kütüphanelerden alınan ödünç alma istatistikleri sonucuna göre 2018 yılında en çok okunan kitapları tespit ettiklerini de belirten Kartal, yetişkin edebiyatında Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna ve İnkılap Kitabevi’nin yayımladığı Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu romanlarının kütüphanelerden en çok ödünç alınan kitaplar olduğunu bildirdi. Kartal, çocuk edebiyatında ise Beyaz Balina yayınlarından çıkan Canavar Peşinde adlı çeviri kitabının 2017 yılında olduğu gibi 2018 yılında da kütüphanelerde en çok ödünç alınan çocuk kitabı olduğunu aktardı. Prof. Dr. Korkmaz Alemdar “TOPLUMSAL DEĞİŞİM PLANLI OLMALIDIR” Prof. Dr. Korkmaz Alemdar, bütün toplumların planlı ya da plansız değiştiklerini ifade ederek konuşmasında şunlara değindir: “Önemli olan ise bu değişimin planlı yapılıyor olmasıdır. Kütüphanelere de son zamanda değişim yaşanamadı ve içerikleri zenginleştirilemedi. Bugün neleri yaşıyorsak bunun önemli sorunlarından birisi de üniversitelerdir. Sebebi ise toplum bize 1946’dan beri özerk bir yapı verdi ve bize güvendi. Biz ise eğitimi diploma vermeye dönüştürdük, bilgiyi önemseyen yapı yerine diploma peşinde koşan ya da sahip olduğu unvanla bir yerlere gelmeye çalışan insanlar olduk. Biz toplumun bizden beklediklerine sadık kalmadığımızı düşünüyorum.” Ali Fuat Kartal’ın en çok okunan kitapları açıkladığını ifade eden Alemdar, “Ama bu kitapların neye göre okunduğunu bile bilmiyoruz. Kürk Mantolu Madonna’nın artık telif ücretinin kalktığını söyleniyor ve bütün yayınevleri bu kitabı basıyor. Fakat bu telif hakkına ne oldu bilen de yok. Toplumsal değişim dediğimiz şeyin gerçekten öğrenilebilmesi için toplumun gerçekten özgürce yaşaması gerekiyor ya da gazetecinin dilediğini yazması, bilim insanının dilediği gibi araştırma yapması gerekiyor” dedi. “DÜNYA DEĞİŞİYOR, KÜTÜPHANELER DE DEĞİŞİYOR” Goethe Enstitüsü Kütüphane Müdürü Ahmet Terkivatan, “Kütüphaneciler Genel Müdürlüğü’nün de alternatif olarak düzenlediği ikinci bir kutlama var. Ben onlara da başarılar diliyorum ve bunu bir zenginlik olarak anlamak istiyorum. Bu çoğulluk anlamına da gelmektedir” dedi. ÜNAK Başkanı Fatih Kumsel ise insanlığın var oluşundan bu yana gelişim ve değişim içinde olduklarını ifade ederek şunlardan bahsetti: “Bu yolculuk içiresinde edinilen yaşam tecrübeleri bir sonraki kuşaklara aktarılmaktadır. Bu sürecin içerisinde toplumlar, kurumlar da değişmektedir. Kütüphaneler de değişiyor. Kütüphanelerin önemi, biriken bilginin paylaşılmasının önemi öne çıkıyor. 1 hafta boyunca yapılacak etkinlikler ile içinde bulunulan sorunların kütüphanecilik penceresinden bakılmasını sağlayacaktır ve bu oldukça önemlidir. Çünkü kütüphaneler bulunduğu toplumun ihtiyaçlarını karşılamak için varlar. Bunun için kurum ve kuruluşlarla da işbirliği yapması önemlidir.” Kumsel konuşmasına şöyle devam etti: “Bilgi toplumunun yarattığı en önemli konulardan birisi küreselleşme. Bu kavram dünyayı birçok anlamda değiştirdi. Bu değişim devam edecek gibi de duruyor. Bu anlamda kütüphaneler de küresel bilgi paylaşımının gereği olarak işbirliği yapılmasını sağlıyor. Değişen toplumda da dönüşen kütüphanelerin işbirliği içerisinde olması, kütüphanelerin rollerinin artmasını sağlayacaktır. Aynı zamanda meslektaşlarımız için de verimli bir hafta olacaktır.” (Türkan ÇATAL YILDIZ)  

Editör: TE Bilisim