“2 Temmuz Salı- (…) Almanların bize memleketimizi İngiliz istilasından kurtarmada, yardımlarının derecesini mantıken meydana çıkarabiliriz. Benim bu hususta daima olumsuz sonuca varan kanaatlerim, Veliaht Hazretleri ile vuku bulan seyahatimiz münasebetiyle gerek imparator ve gerek Hingdenburg ve Luderndorf’la olan görüşmelerle pekişmiştir. Bir devlet adamı, kendi insani hislerine tabi olarak devlet meselelerini halledemez, o salahiyete sahip değildir. Yalnız biz Türkler, memleket ve milletin idaresini elimize aldığımız zaman kendi şahsi davranışlarımızdaki cömertliği, devlet meselelerinin ecnebilerle hallinde düstur ediniyor, bir çocuk gibi davranıyoruz.” Bu hatırat, bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından altı deftere kaydedilmiş günlüklerden oluşuyor. Atatürk’ün “Karlsbad’da Geçen Günlerim” diye isimlendirdiği ve her haliyle ilgi çekici bu metinler, onun adı geçen yerdeki günlerini, o günlerde bazı toplumsal meselelere bakışını, okuduğu kitapları ve daha birçok hususta önemli, dikkat çekici ayrıntıları içeriyor. Karlsbad, Atatürk’ün bulunduğu tarihte Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (1867-1918), bugünse Çek Cumhuriyeti sınırlar içinde bulunan Prag’dan 1,5 saatlik uzaklıkta, kaplıcaları ile ünlü turistik bir şehir. Şimdiki adı, Karlovy Vary… Günlüklerin bulunuşunun da ilgi çekici bir hikâyesi var. Afet İnan, bu metinleri 1931 yılındaki tarih çalışmaları esnasında Çankaya’daki eski köşkün kütüphanesinde buluyor. Atatürk duruma vakıf olunca defterleri, ileride yayımlanmak üzere saklaması için kendisine veriyor. Şu an eserin orijinal nüshaları ne yazık ki Türk Tarih Kurumu arşivinde bulunmuyor. Eser ilk olarak Tarih Kurumu Yayınları arasından çıkıyor. Ancak bu baskısı tükendi. 1999’da Cumhuriyet gazetesince basılarak okurlarına promosyon olarak dağıtılıyor. Sonrasında bir daha yine basılmıyor. Bu günlükleri merak edenlere duyuralım, bizzat Mustafa Kemal’in kaleminden çıkan bu nadide eser yazılışından 100, ilk basılışından 35 sene sonra yani Temmuz 2018’de Kopernik Kitap’tan yeniden yayımlandı: “28 Temmuz- Saat 7.30’da uyandım. Üzerimde adeta rahatsızlık derecesinde bir kırgınlık var. Kendimi üşütmüşüm gibi öksürüyorum. Yataktan çıkmadan evvel bir çay istedim. (…) Karlsbad’da geçen günlerimin hatıratını beşinci defterin nihayetlerinde kapadım. Şimdi, Viyana’da geçecek birkaç günlük hatırat için yeni bir defter olan bu defteri açıyorum. Viyana’da Otel Bristol’de geçen dün gece, yeni aldığım Fransızca kitaplardan birine başlamak istedim. Hemen hepsinin başından birkaç sayfa okudum. Fakat devamı için hiçbiri üzerinde karar veremedim.”

Editör: TE Bilisim