Eskiden ‘Antik Çağ’ dendiğinde akla Yunan klasikleri gelirdi; artık bu, hızla değişiyor. Bugünlerde ilgi, Çin klasiklerine yönelmiş durumda. Bu klasikler içinde en çok bilinenlerden biri, Sun Tzu’nun ‘Savaş Sanatı’. Vietnam Duy Tan Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ulaş Başar Gezgin’in belirttiği gibi, aslında ‘Savaş Sanatı’, ‘Kadim Çin’in 7 askeri klasiğinden yalnızca biri. Prof. Dr. Gezgin, “Bu 7 klasik, Çin’de yüzyıllarca, memur olmak ve devlet katlarında yükselmek için zorunlu okumaydı. Elbette dönemin hükümdarlarının da bilincinde olduğu gibi, bu klasiklerde yanlış ve eksik olan bilgiler yok değildi; fakat bir bütünlük içinde değerlendirildiğinde bu 7 klasik, askeri ve stratejik düşünce üstüne sistematik bir bakış açısı sağlıyordu” diyor. Peki, bu kitaplar hangileriydi? Sıralayalım: * Altı Gizli Öğreti * Yöntemler * Savaş Sanatı * Wu Tzu * Wei Liao Tzu * Huang Shih-Kung’un Üç Stratejisi * T’ang T’ai-tsung ve Li Wei-kung Arasında Sorular ve Yanıtlar Prof. Dr. Gezgin, şunları aktarıyor: “Çin, 5 bin yıllık kaydı tutulmuş hanedanlık döneminde, başından beri askeri güce ihtiyaç duydu. Bu güçlerin sayısı ise devasa idi: Tarih ilerledikçe, binlik ordu, on bine, yüz bine, hatta bir milyona kadar çıkmıştı. Bu da doğal olarak, askeri stratejiye önem verilmesine yol açıyordu. Buradaki 7 kitap, klasikler olarak öne çıkar; fakat bunlar dışında da Çin tarihinde birçok askeri strateji kitabı yazıldığını belirtelim.” Bu kitaplarda dikkat çekici bir özellik, yanıltmacaya yapılan vurgu. Örneğin, bir savaşta general, askerlerini geri çekmiş gibi göstererek, pusuya yatar. Karşı tarafın bu çekilmeye inanması için kamp ateşlerini azaltırlar. Güçlüyken güçsüz, güçsüzken güçlü görünmek esastır. Strateji, karşı tarafın kendisi ve düşmanı için ne düşündüğü ve ne yapmayı tasarladığı üstüne kurgulanır. Bu yönüyle kadim Çin askeri klasikleri, psikolojinin, başkalarının zihinsel durumları üstüne akıl yürütme becerisi anlamında zihin kuramının ve kendi düşünceleri üstüne düşünebilmeye karşılık gelen üstbiliş ile oyun kuramının ön habercileri niteliğindedir.
