“Kadim bir medeniyetin çizdiği ‘Hat’ sanatı”

Başkentte Ramazan etkinlikleri tüm hızıyla devam ediyor. Melike Hatun Camii’nde devam eden Türkiye Kitap ve Kültür Fuarı’nda yer alan stantlardan birisi de Tennure Kültür ve Sanat Evi’nin katkılarıyla hazırlanan ‘Hat Sergisi’. Tennure Kültür ve Sanat Evi’nin yöneticisi olan Tayfun Andaç, hat sanatını ‘Kadim bir medeniyetin çizdiği sanat’ olarak tanımlarken 10 Haziran’a kadar açılan sergiye Başkentlileri davet etti. 18 Mayıs tarihinde Melike Hatun Camii’de başlayan Türkiye Kitap ve Kültür Fuarı’na Ankaralılar oldukça ilgi gösteriyor. Birçok standın açıldığı fuarda yer alan stantlardan birisi de Tennure Kültür ve Sanat Evi’nin bünyesinde açılan Hat sergisi. Sergide Türkiye’nin her yerinden Hat ustalarının eserleri yer alırken, sergilenen eserlerin satışı da yapılabiliyor. Tennure Kültür ve Sanat Evi’nin yöneticisi olan Tayfun Andaç gazetemize Hat sanatı ve Tennure Kültür ve Sanat Evi hakkında bilgiler verdi. YAZI YAZMA SANATI OLAN HAT SANATI Hat sanatının çok eski ve önemli bir kültürel değer olduğunu ifade eden Tennure Kültür ve Sanat Evi’nin yöneticisi Tayfun Andaç, Hat kelime manası olarak, yazı ve çizgi manalarını taşımaktadır ifadelerini kullandı. Andaç devamında Hat sanatına ilişkin şunlardan bahsetti: “Hat kelimesini biraz daha açmak gerekirse belirlenmiş olan estetik kurallara bağlı kalarak yazı yazma sanatı olarak ta açıklanabilir. Hat kelimesinin yanına sanatta eklenince yani Hat Sanatı denilince de Güzel Yazı anlamına gelmektedir. Bir nevi görsel sanat türü olarak ta tanımlayabiliriz. Hat Sanatının asıl ismi ya da ilk isminin Hüsn-i Hatt olduğunu da söyleyebiliriz. Tabi şu da var ki bizdeki Hat sanatı Batı kültüründe kaligrafi olarak adlandırılıyor. Fakat Batı kültürü kaligrafiye İslam Toplumu’nun verdiği önem kadar önem vermemektedir.” HAT SANATININ TARİHİ Hat sanatının tarihine dair bilgiler veren Andaç, Abbasilerin Hat sanatının gelişmesinde büyük faktör oynadıklarını belirtti. Andaç hat sanatının tarihi ile ilgili şunları anlattı: “Bağdatlı olan vezir ve hattat olan İbn MukleAbbasiler zamanında, Hat ustalarının emekleri ve Hat sanatına kattığı yenilikler ile yazının ana hatlarını yani ölçülerini belirleyici sistem geliştirmiş ve bu sanatın gelişmesinde önemli rol üstlenmiştir. Şunu da eklemek grekir ki bu dönemde Hat sanatı çeşitli yazı biçimleri ile de çeşitlendirilmişti. Bu çeşitlenmeye birkaç örnek verecek olursak Sülüs, Nesih, Muhakkak, Reyhanî, Tevki ve Rika bunlardan bir kaçını kapsamaktadır. Sonrasında ise çeşitlenen yazı türleri tek isim altında toplanarak tamamına Aklam-ı Sitte adı verilmiştir. Bu yazı çeşidi 100 yıl sonra Arap asıllı Hatta ustası Ali Bin Hilanın katkılarıyla daha da gelişti ve yayıldı.” “OSMANLI DEVLETİ İLE EN ÜST NOKTAYA ÇIKTI” Andaç Hat sanatının tarihsel boyutu ile alakalı konuşmasına şu sözlerle devam etti: “Hat sanatının Abbasiler döneminde gelişmeye başladığını söylemiştik. Ama Osmanlı Devleti ile en üst noktaya çıktığını da belirtmek gerekir. Osmanlı Devletinin tarih sahnesindeki yerini alması ile daha da fazla gelişme göstermeye başlamıştır. Osmanlı Devletinin tarih sahnesine çıkması ve uzun bir dönem kendisinden söz ettirmesi ile Osmanlı ve İranlı Hattat ustaları her geçen gün bu sanatı geliştirmeye ve daha da geniş kitlelere yaymaya başladılar. Hat Sanatı en parlak dönemini Osmanlılar zamanında Şeyh Hamdullah zamanında en üst noktaya çıkarmıştır. Şunu da eklemek gerekir ki Aklam-ı Sitte diye anılan bu sanat dalı, halk arasında da yayılmaya çalışıp ve süratle bunu başardığından dolayı Hat sanatı ustalarının sayısı da oldukça fazlaydı.” “HAT SANATINA İNSANLARIN İLGİSİ DEVAM EDİYOR” Hat sanatının tarihsel süreciyle ilgili bilgiler veren Andaç, çok uzun yıllar önce kullanılmaya başlayan Hat sanatının günümüzde de insanların ilgi ve alakasını çekmeye devam ettiğine vurgu yaptı. İnsanların Hat sanatına günümüzde bile bu denli iğli göstermelerinden dolayı birçok resmi ve özel kurum tarafından, kurslar açılmasının sağlandığını ifade eden Andaç, insanların ilgisinden ve yönetici olarak kendilerinin de ilgisi olduğundan dolayı Hat ve tezhip üzerine kurslar vermek için Tennure Kültür ve Sanat Evi’ni açtıklarını ifade etti. Çok pahalı bir sanat dalı olmadığını ama çok emek istediğini söyleyen Andaç, Hat sanatında kullanılacak malzemelerle ilgili şunları söyledi: “Hat sanatını öğrenmek isteyenler yanlarında şunları bulundurabilirler: Yazı takımı, kalemler, kalem traşlar, aherli kâğıt, mürekkep, maktalar, likaa, hokka-kalemdan-divit, mühre, hokka takımı, makas ve son olarak ta, ucu açılmış celi kalem.” “USTALAR RUHLARINI YANSITIRLAR” Melike Hatun Camii’nde açılan sergide Türkiye’nin her yerinden Hat ustalarının eserlerini yer aldığına ve sergideki eserlerin 4 yıllık bir emeğin sonucu olduğuna değinen Andaç, “Türkiye hala çok iyi, işinin ehli olan ustalar yetiştiriyor. Tennure de kurulduğu günden bu yana bunu yapmaya çalışıyor. Bizim sanat evimizde işinde çok iyi olan Hat ve Tezhip ustaları bulunuyor. Kendisini alanında kanıtlamış olan insanlar, bu sanata merakı olan insanlara kurslar veriyorlar. Ustaların yetiştirdiği birçok usta bizim sanat evimizden çıkmıştır diyebiliriz” ifadelerini kullandı. Andaç konuşmasına şu sözlerle devam etti: “Hat Sanatı, günümüzde dahi İslam Topluluğunda nüfusun tamamı tarafından beğeni ile takip edilen, bu sanatı icra eden veya etmeyen herkes tarafından büyük ilgi ile izlenen bir sanat dalı. Hat Sanatını gerçekleştiren ustalar eserlerinde ruhlarının yansımasını resmederler. İçlerinden gelen güzellikleri, duyguları, düşünceleri kalem ile kâğıtta bir araya getirirler.” “HERKESİ TENNURE’YE BEKLİYORUZ” İstanbul’un aslında bu işin merkezi olduğuna dikkat çeken Andaç, Ankara’nın sanata biraz daha mesafeli olduğunu ifade ederek stantlarına gelen Başkentlilere Hat sanatını enine boyuna anlattıklarını ve birçok kişinin bu sanatla yeni tanıştığını belirtti. Andaç, “Bizim de zaten Tennure olarak amacımız bu. İnsanlara Hat, Tezhip sanatlarını anlatarak bu geleneğin yaşatılmasını istiyoruz. Bunun için bizim Tennure olarak her daim kapımız herkese açık. Sanat evimiz ise Hacı Bayram Veli Mahallesinde, Şehit Keskin Sokak’ta yer alıyor. Tarihi sanatlarımız olan Hat ve Tezhibi işin ustalarından öğrenmek isteyen herkesi Tennure’ye bekliyoruz.” (Türkan ÇATAL YILDIZ)