‘’İşitme cihazını sadece kapalı ortamda değil dışarda da denemeli’’

İşitme ve denge bozukluklarının önceden tespit edilmesi, tanısının konması ve sonrasında tedavisi konusunda odyoloji uzmanları önemli bir role sahip. Ses ve konuşma bozuklukları uzmanı Odyolog Murat Ceber ile işitme bozukluklarını, işitme cihazlarını ve bu cihazların doğru kullanımının önemi üzerine konuştuk. Ceber, ‘’ Hastalar işitme cihazı alırken öncelikle gittikleri merkezlerden işin ehli olup olmadıklarını araştırıp görmeli,  işitme cihazını sadece kapalı ortamda değil dışarda da denemeli’’ uyarısında bulundu. İşitme ve denge bozukluklarının önlenmesi, gerçekleştikten sonra ise tanılanması ve rehabilitasyonu ile ilgilenen odyoloji  bilimi,  işitme ve denge problemlerinin giderilmesinde bir hayli öneme sahip. Ses ve konuşma bozuklukları uzmanı Odyolog Murat Ceber ile işitme bozukluklarını, işitme cihazlarını ve bu cihazların doğru kullanımının önemi üzerine bir sohbet gerçekleştirdik. İşitme- Konuşma ve Denge Bozuklukları Uzmanı Odyolog Murat  Ceber , Odyoloji bölümünün Tıp Fakültesi'nden farklı ve ayrı bir eğitimi olduğunu belirterek ‘’Üniversitelerin Odyoloji Bölümleri'nde önlisans-lisans- yüksek lisans olmak üzere 3 kademe  vardır. Bu kademelerde  önlisans mezunları Odyometrist , lisans programından mezun olanlar odyolog,yüksek lisans veya doktora programını tamamlayanlarda Uzman Odyolog veya Dr. Odyolog diye nitelendirilir.Bizler genelde yapılan testlere göre sonuçlar yazar ve bu sonuçları değerlendirip Kulak Burun Boğaz (KBB) hekimlerine geri göndeririz. Aynı zamanda denge testlerini ve bazı manevraları hastaya uygulayarak ona göre hastaları KBB hekimine yönlendiririz.’’dedi. ‘’GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ ARTTIKÇA SİNİRLERDEKİ HÜCRELERDE ZARAR GÖRMEYE BAŞLIYOR’’ İşitme kaybının neden oluştuğu üzerine kendi alanında açıklamalarda bulunan Ceber, şu ifadeleri kullandı: ‘’İşitme kaybı yavaş yavaş artan ve genellikle ince seslerin duyulduğu yüksek frekans alanında meydana gelmektedir. İşitme kaybı olan birçok kişi çevresinde yaşadığı birçok zorluğa rağmen işitme kaybının farkında değildir. Genelde en çok sorulan sorulardan bir tanesi benim işitme kaybım var neden oluştu oluyor. Bunun birçok nedeni var.  Sinirlere bağlı işitme kayıplarını sıralayacak olursak: Yaşa bağlı işitme kaybı, gürültüye bağlı işitme kaybı, genetik faktörler,  ilaçlara bağlı işitme kayıpları ve diğer rahatsızlıklara bağlı işitme kayıpları olarak 5 ana başlıkta toplayabiliriz. Özellikle gürültü çok büyük bir etkendir işitme kaybında. Günümüzde gürültü kirliliği arttıkça sinirlerdeki hücrelerde zarar görmeye başlıyor.Bu yüzden insanların gürültülü yerlerde çok uzun kalmaması gerekiyor.  Uzun süre kulaklıkla bir şey dinlemek veya yüksek sesle dinlemek kulağa ciddi anlamda zarar veriyor. Bu yüzden 1 saatten fazla kulaklık kullanılmaması gerektiği vurgulanıyor.  Günümüzde sinirlere bağlı işitme kaybının en önemli nedenlerinden biri çoğunlukla  gürültü kirliliği ve yaşa bağlı işitme kayıpları olarak görülüyor.’’ İşitme kayıplarını üçe ayıran  Uzman Odyolog Murat Ceber, ‘’ Bunlar sırasıyla iletim tipi, mikst tip, sensörinoral  tiptir.  Hastanın problemi eğer dış veya orta kulaktaysa bunlar genellikle tedavi edilebilir  hastalıklar oluyor.İşitme cihazından önce ilaçla tedavi yöntemine değinecek olursak , bir medikal veya bir cerrahi müdahaleyle KBB hekimleri bu alana direkt müdahale edebilirler. Hastanın iç kulak dediğimiz bölümde  bir  hasarı varsa buranın tedavisi pek mümkün olmuyor.Bunun da herhangi bir tedavisi olmadığı için hasta iç kulaktan yana bir duyma problemi yaşıyor ve bunun sonucunda da işitme cihazı kullanması öneriliyor’’ şeklinde konuştu. ‘’YAŞA BAĞLI OLARAK İNSANLARDA İŞİTME DUYUSU ZAYIFLIYOR’’ ‘’İnsan sesi 65 desibel.Yaşa bağlı olarak insanlarda nasıl görme zayıflıyorsa işitmede öyle zayıflıyor. Doğal olarak birtakım sesler duysalar da anlamakta zorluk çekiyorlar ve bu anlamada yaşanan zorluklardan dolayı kalabalık ortamlarda insanlarla iletişim kurmakta zorlanıyorlar bu yüzden işitme cihazı kullanmaları gerekiyor.  Hasta cihazı kullanmaya ne kadar erken dönemde başlarlarsa o kadar olumlu sonuçlar alınıyor.’’ ‘’HASTA BU SORUNLARDAN 5'İNİ KARŞILIYORSA İŞİTME KAYBINDAN SÖZ EDEBİLİRİZ’’ İşitme cihazı önerirken bizim için iki önemli parametre var diyen Ceber ‘’ Bunlardan bir tanesi kişinin sesleri ne kadar duyup duymadığı, ikincisi de  ne kadar konuşmayı anlayıp ayırt edebildiğidir. Bu iki parametreyi birlikte gözetmek gerekir.Kişide bir işitme kaybı olup olmadığını şunlardan anlayabiliriz:

• Kişi kelimeleri tekrar ettirme ihtiyacı hissediyorsa
• Özellikle bir kaç kişinin bir arada olduğu sohbetlerdeki konuşmaları anlamakta zorlanıyorsa
• Televizyon, radyo gibi cihazların sesini yüksek sesle dinliyorsa
• Kulağında çınlama veya uğultu varsa
• İnsanları sesi boğuk ya da mırıldanıyormuş gibi geliyorsa
• Konferans, restaurant, alış veriş merkezleri, kalabalık toplantı salonları vs. gibi gürültülü yerlerde konuşulanları anlamakta güçlük çekiyorsa
• Çocuk ve kadınların konuşmalarını anlamakta güçlük çekiyorsa
• İnsanlarla iletişim kurarken yüzlerine bakmadan konuşulanları anlamakta zorluk çekiyorsa
• Seslerin hangi taraftan geldiğini ayırt etmede zorlanıyorsa
• Arkadan veya uzaktan gelen konuşmaları anlamakta güçlük çekiyorsa ve yüksek sesle konuştuğu söylenirse o zaman bir sorun olduğundan şüphe ederiz. Özellikle bu gibi sorunlardan 5'ini karşılıyorsa kişinin işitme kaybından söz edebiliriz.

‘’İŞİTME ZORLUĞU YAŞAYANLARLA YAVAŞ VE TANE TANE KONUŞULMALI’’ ‘’Yaşlılık yaşı arttı. Avrupa'da 78 yaşına kadar orta yaş kabul diliyor. Yaşlılık arttıkça hareketlerde zayıflıyor. Görme zayıflıyor, hareket etme zayıflıyor, vücut zayıflıyor aynı zamanda anlama zayıflıyor. Bu yüzden insanlara şunu öneriyorum özellikle yakınları işitme problemi yaşıyorsa ve anlamakta zorluk çekiyorsa öncelikle işitme cihazının düzgün çalışıp çalışmadığını ve uygun ayarlanıp ayarlanmadığı kontrol edilmeli eğer her şey yolundaysa bu tarz hasta yakınlarıyla konuşurken  daha yavaş ve daha tane tane,daha vurgulu konuşmak gerekiyor. Çevrenizdeki insanlarla özellikle yaşlılarla iletişim kurarken insanlar konuşmalarına daha dikkat etmeli yavaş ve daha anlaşılır konuşmak gerekiyor illa işitme cihazı kullanmak gerekmiyor önceden de belirttiğim gibi yaş arttıkça bazı yetilerde bununla beraber zayıflıyor. Bunun haricinde belli bir tonda konuşmak gerekiyor. Çok bağırarak konuşmak karşıdaki kişinin çok daha iyi anlayacağı anlamına gelmiyor.’’ ‘’İŞİTME CİHAZLARI ARTIK TAMAMEN İŞİTME CİHAZI SATIŞ VE UYGULAMA MERKEZLERİNDE’’ İşitme cihazı alırken dikkat edilmesi gerekenleri sıralayan Ceber, ‘’Hastalar işitme cihazı alırken öncelikle gittikleri merkezlerden işin ehli olup olmadıklarını araştırıp görmeliler. Ön araştırma yapsınlar.İkinci en önemli noktaysa hemen işitme cihazını satın almasınlar. Sadece kapalı ortamda değil dışarda denesinler, günlük yaşamda tatbik etsinler. İşitme cihazları farklı farklıdır. Bugün 1.500 liradan 10.000 liraya kadar işitme cihazı var. Bütün işitme cihazları bir ses yükselticidir, sesi yükseltip kulağa veriyor ama doğada sadece insan sesi yok doğal olarak bütün bu ortam sesleri yükseldiğinde kişiler sesleri daha çok duydukları için bu durumdan rahatsız olabiliyorlar. Üreticiler kişinin daha iyi anlayabilmesini sağlamak için bazı yazılım ve programlar gerçekleştirmişler. Bu yazılım ve programlar ne kadar fazlaysa işitme cihazında fiyatı da o kadar artıyor. Dolayısıyla gürültülü ortamlarda anlama konforu da daha çok artıyor. ’’ diyerek sözlerini şöyle sürdürdü: İşitme cihazı almak isteyen kişiler işitme cihazı merkezlerine gider ve bu merkezlerde genel olarak işitme cihazı uygulaması yapılır. İşitme cihazı uygulamasında şöyle bir ayrım vardır bunun bilhassa altını çizmek isterim.  Eskiden Türkiye'de herkes işitme cihazı satabiliyordu. Daha sonra bu olay uzun çabalarla tersine çevrildi. Bu anlamda işitme cihazı satış merkezlerinin özel bir statüye kavuşturulmasını istemiştik.  Sağlık Bakanlığı'da bu noktada iyi adımlar attı ve işitme cihazı merkezlerinde sadece işitme cihazı satılması medikal herhangi bir malzemenin satılmaması ve medikal yerlerden işitme cihazı alınmaması noktasında birtakım uygulamalar başlattı. Bugün Türkiye'de işitme cihazı almak isteyen insanlar medikallerden değil tamamen işitme cihazı satış ve uygulama merkezlerinden almak zorundalar. Nedenine gelecek olursak; işitme cihazı sadece bir satış işlemi değil herhangi bir cihazı alıp kulağınıza takıp artık ben bununla duyacağım meselesinden ziyade tamamen bir rehabilite işidir. Hastanın işitme kaybına göre işitme tipine göre konuşmayı ayırt etme skorlarına göre yaşam biçimine göre cihaz tercihleri yapmaktayız bu yüzden işitme cihazı alırken birebir uygulama yaparak buna göre hareket etmekteyiz.’’ İŞİTME CİHAZLARI KULLANANLAR DİKKAT! Son olarak işitme cihazını kullanırken kaçınılması ve dikkat edilmesi gereken önemli noktaları belirten Odyolog Murat Ceber,’’İşitme cihazları elektronik aletler sınıfına girer. Her elektronik aletin sudan etkilendiği gibi işitme cihazları kullananlar özellikle banyo yaparken, denize girerken ve çok yağmurlu havalarda   cihazlarını çıkartmalarını tavsiye ederim’’ şeklinde konuştu. Ekin Hazal DOĞRUYUSEVER Onur BİNGÖL