Ülkemizde son yıllarda artan ve önemli yatırımlar yapılan sektörlerden biri de köpek üretim çiftlikleri. Anadolu Çoban Köpekleri olarak bilinen Sivas Kangalı, Aksaray Malaklısı,Afyon Çaparı ve Eskişehir Akbaş çoban köpeği yeri geldiğinde bir araba hatta ev fiyatına alıcı buluyor. Bizde 15 yıldır Anadolu Çoban Köpekleri’nin üretimini yapan Başkent Üretim Çiftliği sahibi Yusuf Gökkaya ile görüşerek bu işin inceliklerini öğrenmeye çalıştık. Yusuf Gökkaya çiftliklere gidemeyen insanlar bu köpekleri tanısın diye köpeklerini parklara götürüyor. Keçiören Kalaba Said Ünlü Parkı’nda köpeklerini insanlara tanıtan Gökkaya bu alana ilişkin sorularımızı yanıtladı. Onur Dedeoğlu : Yusuf Bey bu işi kaç yıldır yapıyorsunuz ? Yusuf Gökkaya : Ben bu işi 15 senedir bir fiil yapıyorum . Hayvanları çok seviyorum. Kendi ve köpeklerimizin üretiminde katkı sağlamaya çalışıyorum hayvansever olarak . Kendi çoban köpeklerimiz bunlar. Bunların soyunun tükenmemesi , soyunu üretebilmek için elimden gelen her şeyi yapıyorum . Bunlarında bir maliyeti var. Bu maliyeti de çıkartabilmek için yavru satmak zorunda kalıyoruz. Bu yavrulara da bakıyoruz, gözümüz gibi büyütüyoruz. Hayvanları dövüştürmeyecek, sahip çıkacak kişilere özenle seçip veriyoruz yavrularımızı. Onur Dedeoğlu : Köpekleri kötü niyetle kullanmak isteyenleri bir tarafa koyuyorsunuz değil mi ? Köpek dövüştürenlere asla köpek satmıyorsunuz. Yusuf Gökkaya : Köpek satmıyoruz ama onların araştırmasını da o kadar yapamıyoruz. Adamlar bizden istiyor. Ne niyetle aldığını da tabi bilemiyorsun. Sonrasını bilemiyoruz. Biz veriyoruz, sonrasında neler olur onun takibini yapamıyoruz . Onun takibini yapmak çok zor. Alıyor adam Van’a götürüyor. Alıyor Muş’a götürüyor. Alıyor Diyarbakır’a götürüyor. Onur Dedeoğlu : Köpek dövüşü çok oluyor değil mi doğu illerinde ? Yusuf Gökkaya : Tabi ki oluyor yani her yerde oluyor. Onur Dedeoğlu : Türkiye’nin her yerinde bu köpek dövüşü var mı? Vatandaş : Maalesef var. Aslında bir nevi de şöyle eskiden kurtlar vardı, davar sürüleri vardı. Bu sürüler zamanla yok oldu, besicilikte azaldı. Bundan ötürü Anadolu çoban köpekleri farklı alanlarda kullanılmaya başlandı. Onur Dedeoğlu : Yani besiciliğin azalması köpeklerin köpek dövüşüne kaydırılmasına neden oluyor bir yerde? Yusuf Gökkaya : Anlayabildiğimiz kadarıyla şöyle anlatayım ben size. Doğru kanı(SAFKAN KÖPEK) bulabilmek için yapıyorlar bunu. Şimdi millet alıyor eline aslan diye gezdiriyor bu köpekleri. İki tane üç tane sokak köpeği gördüğü zaman köpeğin arkana saklanması mı iyi olur? Yoksa köpeklere saldırması mı iyi olur? Şimdi eskiden de böyle yapıyorlardı ölü kurdu gezdirirlerdi. Kendi köpekleri ölü kurttan korkuyor mu korkmuyor mu ona bakarlardı. Her köpek girmez kurda. Onur Dedeoğlu : Kurdun ölüsünden bile korkuyorlar değil mi? Kurdun ölüsünden korkan köpekler var mı? Yusuf Gökkaya : Tabi ki var. Doğru kanı bulabilmek için insanlar bunu yapıyor, yani araştırıyorlar. Benim köpeğim aslan olsun benim köpeğim iyi olsun benim köpeğim korkak olmasın diye bunu yapıyorlar. Doğru mu? Değil. Onur Dedeoğlu: Buradaki köpekleriniz ağırlıklı olarak Aksaray Malaklı cinsi değil mi? Yusuf Gökkaya: Şimdi bunlar karışık . Kangal dedin mi bir sürü ırk var . Mesela Çoban kıllısı var, Aksaray Malaklısı var, Kafkas köpeği var, yörük köpeği var. Bunlar hep Anadolu Aslanı, Anadolu Çoban Köpeği. Onur Dedeoğlu : Ama Kangal Köpeklerinin daha çok adı çıktı. Yusuf Gökkaya: Yani şimdi Kangal Köpeği, Sivas Kangalı olarak bilindiği içinde bölünmüşler. Köpekler çok çabuk ırk olabiliyorlar. Çiftleştiriyorsun başka bir şeyle hemen başka bir ırk çıkıyor. Yani mesela alıyorum bunu götürüyorum Aksaray Malaklısı ile çiftleştiriyorum. Ne oluyor? Bir tarafı kangal bir tarafı malaklı. Öyle yavrular alıyoruz. Yani kendi aralarında hızlı bir ırk oluşumu sağlıyor köpekler ve bu ırkları takip etmek de zor. Sivas Kangalının tanıtımı, reklamı iyi yapıldı. Onur Dedeoğlu: Peki bir şey dikkatimi çekiyor şimdi bu köpeklerin insanlarla ilişkisi nasıl? Hani eskiden beri Anadolu Çoban Köpekleri insanlarla farklı bir ilişkisi vardır derler. Yusuf Gökkaya: Aynı ilişki devam ediyor emin olun. Bu köpeklerin birinin dostluğu bana yetiyor. Yani şimdi benim yüz tane arkadaşımla olan ilişkime bedel. Onur Dedeoğlu : Yıllar önce bir çoban haberi vardı . Sivaslı çoban donarak ölüyor ama kangal üstüne kapanıyor donmasın diye sonra ikisi de ölüyor. Bu köpeklerde malaklı da, akbaş da Anadolu’nun bütün çoban köpeklerinde bu var mı? Yusuf Gökkaya : Ben size bir şey söyleyim. Yani bu olayın bir değişiğine şahit oldum. Şöyle şahit oldum. Bir çobanın sürüsünde çobanın eşeğinden değneği düşüyor. Çoban değneği var ya o düşüyor. Çoban tabi sürüsünün önünden giderken fark etmiyor tabi köpekleri takip edemiyor köpekler dağılıyor sürüyü koruma amaçlı olduğu için bir tarafı bir yandan gidiyor öbür tarafı bir yandan gidiyor. Tabi aradan iki üç gün geçiyor ki çoban köpeğinin birinin eksik olduğunu görüyor. Diyor ki nasıl olur? Köpek acaba kurda mı gitti, kurt mu boğdu, öldü mü? Aynı güzergahtan geri dönüş yaptığında o değneğin üzerinde yatık vaziyette o köpeği üç gün aç susuz o değneğin başında beklediğini görüyor. Bunu ben duydum yani çobandan birebir duydum. Bu hayvanlar insanlara dosttur; çocuklara, insanlara kesinlikle bir şey yapmazlar, on numara hayvanlar. Şimdi pitbul diyorlar bilmem neler diyorlar bunların genleriyle oynanmış. Ama bizim köpeklerin bir geçmişi var tarihi var. Onur Dedeoğlu: Anadolu Çoban Köpeklerinin bir tarihi var mı? Yusuf Gökkaya : Var. Osmanlıya kadar dayanıyor. Araştırın Osmanlılardan hatta daha önceden geliyorlarmış. Osmanlı bunlara hastane açıyormuş . İlk Sivasta kaybolmuş bu köpekler . Şöyle arena dövüşleri olurmuş padişahlar döneminde, arenalarda aslanlarla kırdırırlarmış ve aslanı ilk boğan bu ırk olmuş ve ondan sonra padişahın köpeği kangalda kayboluyor hatırlayamıyorum ismini. Araştırdığınızda böyle hikayeler var. Yani Osmanlıya ve öncesine kadar gidiyor ırk. O zamandan bu zamana kadar da gelmiş. Onur Dedeoğlu: Şimdi Türk milletinin bir özelliği var . Türkün simgesi kurttur, bozkurt mesela ;ama kangal,akbaş,çapar veya malaklı Anadolu Çoban Köpekleride çok seviliyor. İnsanlar bile arasında bölünüyor. Kimisi kurdu tutuyor kimisi kangalı böyle bir kıyaslama doğru mu? Bir kurtla Anadolu Çoban Köpeklerini kıyaslamak, işte bu döver, o öldürür, bu parçalar. Gerçek bir kurdu görse malaklı arkasına bakmadan kaçar mı? Böyle net konuşabilir miyiz? Yusuf Gökkaya : Yani net şöyle konuşabiliriz. Şimdi ülkemizde kurtlar 50 kilo, 60 kilo, 70 kilo olabiliyor. Kurtlar çok kurnaz hayvandır . Sistemli çalışırsa köpeği boğarlar. Onur Dedeoğlu : Tuzağa çekiyorlar değil mi ? Yusuf Gökkaya: Evet. Kurt çok kurnaz hayvan. Dişisi gelir kendini gösterir köpekleri peşine takar arkadan öbür sürü girer koyunları yerler. Şimdi köpek nasıl baş edecek? Kurt bir de sürü halinde gezen bir hayvan. Teke tek karşılaştığı zaman mesela şu bizim dozerle karşılaşsın teke tek her türlü kurt kaybeder.Ölür. Dişlerini gösteriyim ben sana Yani kurt bunla baş edemez. Onur Dedeoğlu : Peki Anadolu kurdu için bunu söylüyoruz değil mi? Yusuf Gökkaya : Evet. Mesela geçen facebookta biri paylaşmış bir kurt resmi göstermiş. Amerika’da çekmişler hangi çoban köpeği bunla baş edebilir dediği zaman ben düşünüyorum. Baş edecek köpek bir elin parmaklarını geçmez ; çünkü çok iri kurtlar. Onur Dedeoğlu : Amerika’daki kurtlar çok büyük? Yusuf Gökkaya : Bizim kurtlarımız devlet tarafından doğaya salınıp üretilen ufak cinsler. Yani sizin dediğiniz şekilde bizim köpeklerimiz dışındakiler mümkün değil baş edemez. Onur Dedeoğlu: Bizim köpeklerimiz baş edebilir mi? Yusuf Gökkaya : Çok zor bir soru. Kafa kafaya şansları %50-50 olur yani. Ama yalnız bu teke tek savaşlarda. Grup savaşlarda kurt galip gelir. Onur Dedeoğlu : Peki bir grup, beş kangalla beş kurt karşılaşsa o zaman ne olur? Yusuf Gökkaya: o zaman %50 50 Onur Dedeoğlu: Meydan savaşı olur sanırım. Yusuf Gökkaya: Savaş olur da, köpeklerin durumu da önemli bakımlı olmaları lazım nefesli ciğerli olmaları lazım. Atıyorum üç metre, beş metre zincire bağladın bu hayvanı bekletiyorsun .Saldın kurda ne yapsın hayvan nefesi tükendiği zaman. Onur Dedeoğlu : Kondisyonu olması lazım. Yusuf Gökkaya : Kondisyonu olacak gezecek tozacak bu hayvanlar doğa hayvanı. Onur Dedeoğlu : Peki bunların en güzel kondisyon şeyi nasıl doğada kendi kendilerine koşması mı? Bazıları, bu köpek dövüştürenler arabanın arkasına bağlayıp koşturuyorlar ve kalp krizi geçiren köpekler oluyor dayanamıyor çatlıyor hayvan. Yusuf Gökkaya : O vücut geliştirmeye giriyor. Vücut geliştirme yapıyorsunuz ya hayvanlarda da öyle. Aslında bir nevi iyidir. Şöyle iyidir. Bu iri köpeklerin bağlı kaldığı zaman arka bacaklarında sıkıntı oluyor. Dönme oluyor, bacaklar dönüyor. İç içe geçiyor bacaklar. Oda hayvanda ne yapıyor hayvanda özür oluyor. Çok büyük bir özür oluyor. Koşmasında yürümesinde her şeyinde engeldir. Yani sağlıklı bir durum değil. Atıyorum siz bahçede besliyorsunuz üç metre zincire bağladınız hayvanı bu hayvanın siz o duruma gelmesini ister misiniz? Ne yapacağız, bu hayvanı belli bir saat gezdireceksin ya boynuna ağırlık tasma takacaksın, bel tasmaları var ağırlıklı; onları takıp çalıştırırsan hayvanın fiziği daha iyi olur. Mesela şunun fiziğini görüyor musunuz? Onur Dedeoğlu : İnanılmaz. Yusuf Gökkaya :Ben bu hayvanı bu vaziyete getirebilmek için mecbur her gün iki saat iç saat yürüteceğim ya da buna antreman yaptıracağım. Onur Dedeoğlu: Peki günde ne kadar yem tüketiyorlar? Yusuf Gökkaya : Ben ne yersem onu yiyorlar. Günlük şu hayvanların yediği üç kilo en fazla dört kilo. Ne verirsen yiyorlar, yemek verirsen yemek , kemik verirsem kemik , et verirsen et yiyorlar. Onur Dedeoğlu : Veteriner muayeneleri nasıl oluyor? Yusuf Gökkaya : Aşıları var. Onur Dedeoğlu: Maliyetli mi? Yusuf Gökkaya : Maliyetli değil. Ben kendim yapıyorum . Veteriner kullanmıyorum. Veteriner çağırmıyorum. Veterinerlerde bu işin ticaret boyutunu düşündükleri için atıyorum otuz liralık vuracağınız bir aşıya tutuyor sizden 150-200 TL para talep ediyorlar. Oda maliyetli oluyor.İğnelerin çoğu ya kastan vuruluyor ya deri altı vuruluyor. Artık belli bir zaman sonra insanlar bunu yapabiliyor. Onur Dedeoğlu: Peki böyle bir hayvan evde beslenir mi? Yusuf Gökkaya: Bu köpekler evde yaşayamaz.Süs köpekleri değil bunlar. Ama gezmesine tozmasına önem göstereceksiniz . Deminde dedim üç metre zincire bu hayvan sürekli bağlı kaldığı zaman o olmuyor . İri kemikleri kalın hayvanlar olduğu için yürümediği gezmediği için. Ağırlık tasmaları çıktı daha modern oldu yani beş kilo falan boynunda gezdiriryor belinde gezdirebiliyor bunlar olduğu zaman böyle bir fizik çıkıyor. Onur DEDEOĞLU

Editör: TE Bilisim