El sanatları ve dokuma ürünleri her geçen gün hem alıcısını hem de üreticisini kaybediyor. Van’da doğal halı ve kilim işi ile uğraşan Halil Ertaş, yaklaşık 20 yıldır bu sektörde. Son dönemde satışların iyice azaldığını ve yakında dokuma halı kültürünün tamamen ortadan kalkacağını düşündüklerini söyleyen Ertaş, ‘’Devlet desteği, teşviki olmadan bu işin altından kalkmamız mümkün değil’’ diyerek, el sanatları ve dokuma ürünlerinin canlı tutulmasını istediklerini söyledi. ‘’BOYALARIN VE RENGİN SOLMA İHTİMALİ YOK’’ Halil Ertaş, kullanılan kökboyası sebebi ile halıların boyalarının uzun bir süre solmayacağını belirten Ertaş, ‘’Yaklaşık 20 yıldır bu işi Van’da yapıyorum. Bu halılar Van yöresine ait halılar, el yapımı ve dokuma şeklinde üretiliyor. El yapımı olduğu için kökboyası kullanılıyor. Bizim oradaki dokumalar ince ve sık olur, çift düğüm şeklinde yapılır. Boyalar tamamen dağlardaki otlardan elde edilir. Bu boyaların ve rengin solma ihtimali yok. Doğal boya ve el dokuma ürün olduğu için aslında kullandıkça antika olma değeri artıyor diyebilirim. Benim atölyelerim var orada bu halıları dokutturuyorum. Bunu hem evlerde hem de atölyelerde dokutturabiliyoruz. Halk Eğitim Merkezi’nde hocalar bunun dersini veriyorlar bizler de atölyelerimizde öğrencilere bu halıları dokutturuyoruz’’ dedi. ‘’İLGİ İYİCE AZALDI’’ Son dönemde dokuma halılarına olan ilginin azaldığını hatırlatan Ertaş, ‘’Yani ilgi son dönemde azaldı. Eskiden ilgi daha fazlaydı çünkü insanlar emeklerinin karşılığını eskiden daha iyi alabiliyordu. Bizler de dokunan halıları daha fazla satabiliyor daha fazla insana ulaştırabiliyorduk. Biz iyi satamayınca dokuyan insanlara da istedikleri ücreti veremiyoruz. Ücretler yeterli gelmeyince de dokuyan insan sayısı azalıyor. Şimdiki gençler zaten hiç dokumuyor ve yaşlılar da artık dokuma yapmak istemiyor. Gençler zaten bu işe yönelmek istemiyor çünkü çok büyük bir kazanç elde edemeyeceğinin farkında. Bizlere de destek olunmadığı için biz de dolgun ücret veremiyoruz. Son dönemde gençler modern halıya yönelmeye başladılar’’ şeklinde konuştu. ‘’YABANCI TURİSTLER DAHA FAZLA İLGİLİ’’ Makine ile dokunan halıların daha fazla revaçta olduğunu ve bu nedenle dokuma halı kültürünün yavaş yavaş kaybolduğunu hatırlatan Ertaş, ‘’Özellikle gençler, el dokuma, el işi gibi ürünleri bıraktılar ve makinaların yaptıkları ürünlere yönelmeye başladılar. Ama buna yönelmeleri onların açısından daha iyi. Çünkü ileride bu halılardan kimsenin evinde kalmayacak. Böyle giderse kimse halı dokumayacak ve bu kültür de bitecek. Bu halıların hem sağlık açısından doğallığı, hem kültürel açısından değeri hem de üzerine verilen emeği makine işi ile yapılan halılarda yok. Ayrıca bu halılar insana hatıra olarak kalacak. Ayrıca kalite olarak da diğer halılardan çok daha sağlam ve ömürlüktür. İthalat yapmıyoruz ama turistik bölgelerdeki halıcılara satıyoruz. Özellikle turistik bölgelerde, yabancı turistler bu tip ürünlere çok fazla ilgi gösteriyorlar’’ dedi. ‘’DEVLETİN EL ATMASI GEREKİYOR’’ Yabancı turistlerin, el işi ve dokuma gibi ürünlere merakla yaklaştığını ve Türklerden daha fazla değer verdiğini söyleyen Ertaş, ‘’Yaklaşık 2-3 yıldır turizm kötü gittiği için bizim işlerimiz de etkileniyor. Ama eski işlerimizde kalmadı, turizm azalınca bizim işlerimiz de azaldı. Bizim devletimizin bir kere bu işlere el atması gerekiyor. Devletin bu tip sanat ve zanaat işlerine destek vermesi ve insanları teşvik etmesi gerekiyor. Başka türlü bu sektör ayakta kalamaz. Çünkü bu sektör çok zor, uğraş gerektirici ve sabır isteyen bir sektör. Bizim de bir yere kadar gücümüz yetiyor. Biz de bir yerden sonra kazanamazsak maalesef bir yerden sonra bırakmak zorunda kalacağız Van’da onlarca atölye var ama şu anda çoğu kapalı’’ ifadelerini kullandı. Ertaş sözlerini şöyle sürdürdü, ‘’Yani belki her ilçede, her mahallede atölye vardır. Şu anda Van’da 5-10 tane atölye yok. Çünkü artık insanlar atölyelerini kapatıyor ve halıları dokutturmuyorlar. Çünkü teşvik olmadığı, destek olmadığı için turizm de yavaş yavaş azaldığı için insanlar da bunu yavaş yavaş bırakıyorlar. Böyle giderse herkes bu işi tek tek bırakacaktır.’’ (Rozita Merve HAMİDİ)

Editör: TE Bilisim