Türkiye Ziraatçılar Derneği, son günlerde gündemde olan tarım sektöründe yüzde 50 oranında mazot desteği, "300 Koyun Projesi" ve şeker fabrikalarının özelleştirilmesi için ihale açılması konularında değerlendirmelerde bulundu. Kırdan kente göçü önlemek ve et ihtiyacını karşılamak için ‘300 Koyun Projesi’ni önemli gördüklerini belirten Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, “Bir taraftan 300 koyun projesinden bahsedip diğer taraftan şeker fabrikalarını özelleştirdiğiniz de kırdan kente göçün önüne geçemezsiniz. Şeker fabrikalarının özelleştirilmesine karşıyız. Devlet bu hatadan bir an öne vazgeçmelidir” dedi. Devletin şeker fabrikalarını özelleştirme hatasından vazgeçeceğinden umutlu olduklarını kaydeden Demirtaş, “Biz daha önce olduğu gibi bu hatadan da dönülmesi gerektiğine ve hem ülke ekonomisi hem halk sağlığı hem de tarımsal üretimimiz için gerçekten "göz bebeğimiz" gibi korunması gereken bu işletmelerin uluslararası kartellerin dört gözle beklediği gibi kaderine terk dilmemesi gerektiğine inanıyoruz” ifadelerini kullandı. “BELEDİYE KANUNU TARIMI VE HAYVANCILIĞI OLUMSUZ ETKİLEMİŞTİR” Sözlerine, Zeytin Dalı Harekatında Şehit Düşen Mehmetçiklerin ailelerine başsağlığı dileyerek başlayan Demirtaş, “TÜİK tarafından yapılan son açıklamaya göre 2012 Kasım’ında “Bütünşehir/Büyükşehir Belediye Kanunu etkisiyle 2016 yılında il ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin oranı  %92,3’e yükselmiş, belde ve köylerde yaşayanların oranı ise %7,7'ye düşmüş bulunmaktadır. Elbette bu rakamlar fiili durumu tam olarak yansıtmamaktadır. Ziraat Odalarının elindeki verilere göre kırsal nüfusun oranı halen yüzde 20'nin üzerindedir. Ancak birçok köy mahalleye dönüştüğünden, buralarda kırsal faaliyetin sürdürmenin zemini kalmamakta, elektrik ve su gibi tarımsal girdiler çok daha pahalıya satın alınmakta, mahallelerde tarımsal faaliyet ve hayvancılık kısıtlamalara tabi olduğundan bu bölgelerde tarımla uğraşan nüfus büyük bir hızla erimektedir” şeklinde konuştu. “YAPILAN DESTEK AÇIKLAMALARINI OLUMLU KARŞILIYORUZ” "Yüzde 50 mazot desteği" ve "300 Koyun Projesi" gibi destek projelerini önemsiyor ve olumlu gelişmeler olarak değerlendiriyoruz” diyen Demirttaş, “Ancak bu projede açıklığa kavuşturulması gereken bir takım hususlar olduğunu düşünüyoruz. Bu hususların neler olduğuna geçmeden önce bir noktayı belirtmek isterim. Bildiğiniz gibi Tarımı desteklemenin devletin görevi olduğundan hareketle 2006 yılında bir Tarım Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanuna göre desteklemeye bütçeden ayrılacak fonun milli gelirin yüzde birinden daha az olamayacağı kanun hükmü haline getirilmiştir. Ama ne yazık ki o tarihten bu yana bu orana hiçbir yıl ulaşılamamıştır. Bir örnek vermek gerekirse, 2017 yılında hazırlanan Orta Vadeli Mali Plan ve Programda milli gelir (GSYH) 2 trilyon 404 milyar TL olarak hesaplanmıştı. Buna göre bütçeden tarımsal destekleme için ayrılması gereken pay, 20.4 milyar TL olmalıydı. Ne var ki, 2017 yılı bütçesinden tarıma ayrılan pay 12 milyar 837 TL'de kaldı. Bu durumda, 2017 yılında bütçeden tarımsal desteklemeye ayrılan pay ile yasa gereği ayrılması gereken pay arasında 8 milyar TL'lik bir fark bulunmaktaydı. Hazırlanan 2018 yılı bütçesine göre çiftçilerimize toplam 14,5 milyar lira nakit tarımsal destek verileceği açıklandı. Bu rakam da, önümüzdeki yıl da destekleme miktarının yasanın öngördüğü taban çizgisinin altında kalacağını göstermektedir” diye konuştu. “TARIMSAL DESTEKLEME FONU ARTIRILMALIDIR” Tarım sektörü üreticileri ve teknik elemanları olarak öncelikle yasal olarak belirlenmiş olan bu eşiğe uygun olarak tarımsal destekleme fonunun artırılmasını beklediklerini vurgulayan Demirtaş, “Elbette ülkenin içinde bulunduğu durumda mali sıkıntılar yaşanabileceğini ve bazı bütçe kısıtlamaları yapılabileceğini biliyoruz. Bunları geçmişte olduğu gibi günümüzde de anlayışla karşıladık karşılıyoruz. Ne var ki son iki yıldır, yasanın belirlediği bu miktarın kısıtlanmasının değişik yorumlara gidilerek geçici değil kalıcı olabileceği yönünde işaretler görüyoruz. Sözünü ettiğimiz bu yorum, iki yıl önce ilk kez önceki Bakan Sayın Faruk Çelik tarafından dile getirilen bir yorumdur. Buna göre, tarıma verilen destek kavramı genişletilmekte, örneğin TMO tarafından satın alınan ürün miktarı için yapılan ödemeler, koruma amaçlı gümrük vergilerinin yarattığı maliyet, gıda destekleri ve diğer programlardan doğan maliyetler ve benzer mali harcamalar "destekleme" kapsamına dahil edilerek yasanın öngördüğü miktarın çiftçiye "fazlasıyla" verildiği savunulmaktadır. Oysa Tarım Kanunu'nun konuyla ilgili 21. Maddesi çok açık olarak "Tarımsal destekleme programlarının finansmanı, bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanır. Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden az olamaz." demektedir. Bütçeden ayrılan kaynak ise yukarıda da belirttiğimiz gibi bellidir ve yasal sınırın bir hayli altında kalmaktadır” ifadelerini kullandı. “ÇİFTÇİNİN MAZOTA VERDİĞİ PARANIN YARIDAN FAZLASI VERGİ OLARAK DEVLETE GİTMEKTEDİR” Çiftçilerin halen dünyanın en pahalı mazotunu kullandığına dikkat çeken Demirtaş sözlerine şu şekilde devam etti: “Çiftçilerin mazot için ödedikleri paranın yarıdan fazlası vergi olarak devlete gitmektedir. Daha açık söylersek, çiftçi, beş lira verip bir litre mazot aldığında ÖTV ve KDV, yani dolaylı vergi olarak devlete üç liraya yakın para ödemektedir. Tarım sektöründe yılda 3.3 milyar litre civarında mazot kullanıldığı hesaplanıyor. Bu durum, çiftçinin, geçen yıl aldığı 12 milyarlık desteğin yaklaşık 7.5 milyarını mazot alırken devlete geri verdiğini göstermektedir. Bu miktar eğer bütçede 2018 yılı tarımsal desteklemeleri için ayrılan 14.5 milyar liralık fondan karşılanırsa o zaman fonun yaklaşık  yarısı bu desteğe gidecek; başka alanlardaki destekleme fonlarında önemli kesintiler yapılması zorunlu hale gelecektir. Bu nedenle sözü edilen desteğin oluşturulacak ek bir fondan karşılanması ve zaten eksik olarak belirlenmekte olan destekleme fonuna bu fonun da katılması gerekmektedir. Aksi takdirde destekleme fonu içinde bir değişiklik yapılmakla yetinilmiş, bir elle verilen bir başka elle geri alınmış olacaktır.” “KÜÇÜK AİLE İŞLETMELERİ OLMADAN TARIMDA BİR YERE GELİNEMEZ” "300 Koyun Projesi" ile ilgili soru işaretleri iki gün önce Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sayın Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba'nın konuya ilişkin yaptığı açıklama ile bir ölçüde giderilmiştir. Ancak bu açıklamada hayvan verilecek üreticinin 300 koyunu besleyecek merası ve ahırı olması gerektiği, bu imkana sahip olan bir üretici eğer 100 koyun besliyorsa bunun 300'e tamamlanacağı söylenmiştir. Böyle bir uygulamanın destekten yararlanacak üretici kesimini son derece sınırlayacağı açıktır. Biz biliyoruz ki, ülkemizde büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısının ihtiyacı karşılayamayacak sayıya düşmesinde en büyük rolü küçük üreticinin besicilikten vazgeçmesi olayı yaratmaktadır. Dolayısıyla uygulamada üretimi hatta kırsal yerleşimi terk eden bu kesimin yeniden üretici hale getirilmesi birinci öncelik olmalıdır. Bunun yolu da bellidir: Kooperatifleşme. Biz bu tür iddialı projelere başlanmadan önce bunun alt yapısının hazırlanması ve küçük üreticilerin kooperatif örgütler içinde toparlanarak bu tür uygulamalardan yararlandırılmasının önemli olduğunu düşünüyoruz.” “ÖZELLEŞTİRMELERİN DAHA ÖNCEKİ OLUMSUZ SONUÇLARI ORTADAYKEN…” Son olarak sözünü etmek istediğim konu şeker fabrikalarının özelleştirilmesi konusudur. Bu konu bugünün meselesi değildir. 2000 yılında Tarım Reformu adı altında Dünya Bankası ve IMF gibi kurumların reçeteleri uygulanarak gerçekleştirilen operasyonda iki kanun çıkarılmıştır: Tütün Kanunu ve Şeker Kanunu. Bu iki kanun özü itibariyle aynıdır. Tütün Kanunu uygulanmış ve sonuçlar ortaya çıkmıştır.  Kanun uygulamaya konulmadan önce TEKEL, kendi sigara fabrikalarının yanı sıra ihracat için satın aldığı tütünleri Türkiye'ye yaygın 56 yaprak tütün işletmesinde işleyen dev bir kuruluştu. TEKEL sigara tesisleri özelleştirildikten sonra, fabrikalar satıldı ya da kapatıldı. Kurum, bir süre ihracat amaçlı tütün satın aldı. Bu tütünler yaprak tütün işletmelerinde işlendi. Ancak sonradan bu faaliyet de durduruldu. Tekel’in özelleştirilmesinin ardından çok önemli gayrimenkulleri satıldı ya da kiralandı. TEKEL'den geriye gayrimenkulden başka bir şey kalmadığı için 2012 yılında Kurumun ticari unvanı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın (ÖİB) oluruyla Gayrimenkul Anonim Şirketi (Gayrimenkul A.Ş.) olarak değiştirildi. Böylece TEKEL tarihe karışmış oldu. “GÖZ BEBEKLERİMİZİ NASIL KORUYORSAK…” Maliye Bakanımız, bir süre önce bu kurumlardan söz ederken "Şeker fabrikaları benim göz bebeğimdir" demişti... Dolayısıyla göz bebeğimizi nasıl koruyorsak bu kurumları da öyle korumalıyız. Genellikle özelleştirilen fabrikalar ve girişimler için zarar ettiği gerekçesi ileri sürülmektedir. Şeker fabrikalarımızın büyük bölümü için bu doğru değildir. Ayrıca eğer kamu yararı öyle gerektiriyorsa bazı işletmeler, örneğin ülkemizin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde faaliyet gösteren fabrikalar yine de işletilmelidir. Şeker fabrikalarının satışı için son yedi yılda iki kez ihale açılmış ancak bu hatadan son anda dönülmüştür. Açılan son ihaleye katılan firmaların biri -PANKOBİRLİK- hariç tümünün inşaat şirketleri olması fabrikalara talip olanların amacının bunları çalıştırmak değil arsalarını değerlendirmek olduğunu açıkça ortaya koymuştur. PANKOBİRLİK, 1,5 milyon üreticiyi bağrında toplamış ve kendi bünyesinde şeker fabrikalarını son derece başarıyla işleten ve yarattığı ürünlerle dünya markası olma yolunda hızla ilerleyen bir kuruluştur. PANKOBİRLİK'in, eğer bu işletmeler zarar ettiği için özelleştiriliyorsa bunları satın almaya talip olmasının nedeni fabrikalar kapandığı takdirde pancar üretiminin de çökeceğinin bilincinde olmasıdır. Biraz önce söylediğimiz gibi TEKEL fabrikalarının satışından sonra tütün açısından bu durum yaşanmıştır.(Kadir GÜRHAN)  

Editör: TE Bilisim